Tak mie łochrzcili

Witejcie! Jo sie nazywóm Maciej. A wiycie, czymu sie tak nazywóm? No, bo mie tak łochrzcili. Kiej mie łochrzcili, tak żech sie bezmala aji musioł urodzić.

A urodzić to żech sie strasznie szczynśliwie urodził, bo prawie wóm mamulki nie było dóma, poszli z krowóm, bo sie nóm akurat biegała. Jak prziszli do dómu, to mie w dzichetce przed chałupóm na żerdzi powieszónego naszli.

To wóm było dóma radości, że to tak bez utropy było. Tatulek, jak mie uwidzioł, tyn wóm dziepro był rod i zaroz też powiadoł:

– Ja, z Macieja bedzie kiejsik, jak urośnie, dobry robotnik.

– Na czymu – pyto sie mamulka.

– Nie widzisz – powiado tatulek – dziepro je taki maluśki, a już telkowóm celine do dzichetki naprodukowoł. Wystarczi nóm na całóm grzóndke pod latosi ogórki.

Jak żech już był troche wiynkszi, to mie mamulka roz samego zostawili dóma, abych dowoł pozór na chałupe. Mamulka poszli wtedy na gmine po paszport na świnie, a jak prziszli, to sie mie też zaroz pytali, czi je wszecko dóma w porzóndku.

– Ale ja, mamulko – powiadóm – jyny mysz wpadła do łodki z mlykym.

– Nó, a co, Maciejku, wycióngnyłeś jóm?

– Na ni, mamulko. Jo tam aji naszego starego kocura chynył.

Wiycie, jo już był od młodu taki móndry, za to żech też strasznie wczas zaczył chodzić do szkoły. Dziepro żech mioł 10 roków, a już mie do szkoły posłali. Wszecy sómsiedzi powiadali, żech je moc móndry synek, aji sóm pón rechtór też dycki powiadoł:

– Ja, Maciej je móndry, tyn mo o jedno kółko wiyncyj w głowie.

W szkole to my mieli aji żiwego rechtóra, ale to wóm była straszno buła. Łón nigdy nic nie wiedzioł, dycki sie wszystko nas wypytowoł, a nejwiyncyj to mie. Pamiyntóm roz, prziszeł ku mojij ławce i pyto sie mie:

– Maciej, powiydz mi, kiela je pół piynta a pół piynta?

– Proszym pieknie – powiadóm – pół piynta a pół piynta jest bezmala cało piynta.

– Dobre – powiado rechtór – nó, a teraz mi powiydz, kiedy sie najlepiej jabka obiyro?

– Nó, jak je pies uwiónzany.

Aji rechtorke my mieli takóm młodóm, ale ta też niewiela wiedziała. Jo wóm piyrszy prziszeł na to, bo jo roz namalowoł kónia, a łóna sie mie pytała, co to jest.

Roz, pamiyntóm, to my sie łuczyli ło łowocach jakisikej cudzych, ło pomarańczach, cytrónach, figach i ananasach. Potym nóm doł rechtór na zadani, aby my napisali cosikej ło tym ananasie.

Na drugi dziyń woło rechtór jednego za drugim, a każdy musioł swoji zadani przeczytać. Jurek tyn napisoł tak: „Ananas rośnie w ciepłych krajach”.

– Dobrze – powiado rechtór. – No a ty, Francek, jakoś ty napisoł?

– Jo napisoł tak: „Ananas jest diabligo drogi, ale za to pieróńsko dobry”.

– Bardzo dobrze – powiado rechtór. – Nó, a ty Maciej, coś ty napisoł?

– Jo, pieknie proszym, napisoł tak: „Nasz tatulek kupił se kilo wórsztu, zećkali go sami, a na nas sie wysmolili”.

(Życiorys Macieja. „Zwrot”, rok 1984, nr 1)

Maciej, czyli Ludwik Cienciała (10.1.1922-14.6.1984), był znanym na całym Zaolziu gawędziarzem. Przez wiele lat razem z Jurą spod Grónia, czyli Władysławem Niedobą, zabawiał publiczność Gorolskigo Święta w Jabłonkowie. Był członkiem ZG PZKO, jego Sekcji Folklorystycznej, współzałożycielem zespołów Smyki i Gorol, współtwórcą zaolziańskiego Festiwalu Piosenki Polskiej. Pochodził z Lesznej Dolnej, pracował w Hucie Trzynieckiej.

Sylwetkę Ludwika Cienciały przypomnimy szerzej w lutowym numerze „Zwrotu”.