Sylwia Grudzień – Strona 20

styczeń032022

Złapaliśmy dziady żywieckie na ulicach Bielska-Białej. Wiemy, co tam robiły [zdjęcia, wideo]

BIELSKO-BIAŁA / Jak co roku, w styczniu odbędzie się Przegląd Zespołów Kolędniczych i Obrzędowych. Tym razem 53. Gody Żywieckie będą miały miejsce w Żywcu, Milówce i Bielsku-Białej od 15 do 30 stycznia. Dziady przyjechały do Bielska-Białej, żeby zaprosić na tę wyjątkową imprezę. https://youtu.be/ToeDxntSVV4 Główne wydarzenia będą się odbywały w Żywcu: 15-16 stycznia o godz. 12.00 53. Przegląd Grup Kolędniczych i Obrzędowych występujących w Izbie. Miejskie Centrum Kultury - Klub Papiernik, ul. Ks. Prał. St. Słonki 31. 29 stycznia o godz. 11.00 Dzień Plenerowy Żywieckich Godów - korowód grup kolędniczych i obrzędowych (Karczma Żywiecka - Rynek).Prezentacja zespołów (Rynek).Konkurs trzaskania z bata (Rynek). Imprezy Towarzyszące Jasełka Góralskie – w wykonaniu Regionalnego ZPiT Pilsko z Żywca, Miejskie Centrum Kultury w Żywcu - 8 stycznia o godz. 18.00. Pastorałka Żywiecka – Przegląd Kolęd i Pastorałek, Miejskie Centrum Kultury w Żywcu: 11 stycznia o godz. 12.00 – przesłuchania konkursowe, 12 stycznia o godz. 9.00 – przesłuchania konkursowe, 16 stycznia o godz. 16.00 – koncert laureatów.…

styczeń022022

Czescy internauci pokochali historię o Irenie Sendlerowej

Portal investigace.cz przeanalizował czeski Facebook pod kątem popularności wiadomości. Wzięto pod uwagę 500 000 wiadomości z 63 czeskich serwisów informacyjnych i dziennikarskich, w tym serwisów promujących teorie spiskowe i tabloidów, opublikowanych od stycznia 2021 do Bożego Narodzenia. Najwięcej czerwonych serduszek, czyli ikonek reakcji wyrażających miłość, zebrał artykuł na temat Ireny Sendlerowej. Facebook daje możliwość reakcji nie tylko poprzez polubienie i komentowanie, ale także za pomocą określonych ikonek reakcji, takich jak czerwone serce (LOVE), złość (ANGRY), wyraz zdziwienia (WOW) i smutku (SAD). Większość reakcji wyrażających miłość (emoji LOVE) gromadzą historie z dobrym zakończeniem. Co ciekawe, z dwudziestu najwyżej ocenianych w ten sposób postów piętnaście pochodziło z serwisu Blesk. Irena Sendlerowa na czele Najwięcej emoji wyrażających miłość zebrał artykuł na temat Ireny Sendlerowej: Zachránila tisíce židovských dětí. Sendlerovou poznal svět díky středoškolačkám z Kansasu (pol. Uratowała tysiące żydowskich dzieci. Świat poznał Sendlerową dzięki uczniom ze szkoły średniej z Kansas), opublikowany przez Czeską Telewizję. Irena Sendlerowa to jedna z najbardziej znanych polskich Sprawiedliwych…

grudzień312021

Sylwestra dawniej nie obchodzono. Nowy Rok był wielkim świętem

Dawniej na wsiach nie przywiązywano większej wagi do sylwestra. Nowy rok obrzędowy, czyli ten najbardziej znaczący dla rolników, rozpoczynał się w tradycji ludowej w Boże Narodzenie, gdy światłość przezwycięża mrok. Kiedyś w całej Polsce sylwestra obchodzono rzadko, dopiero w połowie XIX wieku bogate rodziny mieszczańskie na wzór zachodnioeuropejski zaczęły organizować przyjęcia sylwestrowe. Zwyczaj ten upowszechnił się w całym kraju - ale ciągle bardziej wśród mieszkańców miast niż wsi - w okresie międzywojennym. Również na Śląsku Cieszyńskim dawniej nie urządzano zabaw tanecznych. Wieczór sylwestrowy spędzano w domy przy suto zastawionym stole. Nie brakowało piwa, wina, likieru czy wódki. W tym dniu chodzili - jak i w całym łuku Karpat - winszownicy, którzy życzyli gospodarzom szczęścia i pomyślności w nadchodzącym roku. Zabawy sylwestrowe od niedawna Jak podaje Jan Szymik w Dorocznych zwyczajach i obrzędach na Śląsku Cieszyńskim zabawy sylwestrowe zaczęto urządzać na Śląsku Cieszyńskim dopiero po I wojnie światowej, a to wyłącznie w miastach. Przychodziła na nie również starsza młodzież z okolicznych…

grudzień292021

PAMIĄTKA RODZINNA. Przypomnijmy sobie, co w tym roku mogliśmy zobaczyć w drukowanym „Zwrocie”

Od 2019 roku na tylnej okładce miesięcznika „Zwrot” możemy oglądać pamiątki rodzinne naszych Czytelników. Wspomnień i przedmiotów z nimi związanych jest czasami tak dużo, że nie mieszczą się one na okładce. Wtedy przenosimy je w postaci szerszego artykułu do środka numeru. Ten rok możemy uznać za wyjątkowo udany. Czas więc na podsumowanie tegorocznych „zbiorów” w ramach "Pamiątki rodzinnej". W styczniu na okładkę czasopisma przesłano nam czarno-białe zdjęcie w formie pocztówki przedstawiające kuracjuszy i personel z uzdrowiska Trenčianske Teplice z 1931 roku. Zdjęcie przesłała Ewa Wałaska z Bystrzycy, która podzieliła się swoimi wspomnieniami na temat swojej babci Zuzannie Sikorze. Zuzanna Sikora siedzi w środku (w stroju cieszyńskim). Trenčianske Teplice, 1931 r. W lutym opublikowaliśmy zaproszenie na bal strażacki z 1932 roku, zaadresowany do Korneliusza Mackowskiego, kierownika szkoły w Suchej Górnej. Zaproszenie przesłał Władysław Koch. W marcu ukazał się artykuł zatytułowany „Miłość do ziemi dziedziczy się po przodkach”, będący relacją wizyty u Otona Wani z Dąbrowy. Nestor rodu podzielił się z nami…

grudzień282021

Dziś obchodzimy Święto Młodzianków

28 grudnia w Kościele katolickim obchodzimy Świętych Młodzianków (Dzień Niewinnych Dzieci Betlejemskich), obchodzone dla upamiętnienia rzezi niewiniątek dokonanej na rozkaz namiestnika Galilei Heroda w Betlejem. Młodziankowie – dzieci – oddając za Boga życie, otrzymali chrzest krwi i zasłużyli u Boga na podwójną aureolę: dziewictwa i męczeństwa. Młodziankowie obwieścili chwałę Bożą nie słowem, lecz śmiercią. Święci Młodziankowie są uważani za patronów chórów kościelnych. W okresie I Rzeczypospolitej było to święto radosne dla dzieci, które otrzymywały podarki. Obecnie w polskiej tradycji liturgicznej, każde dziecko obecne w tym dniu na mszy otrzymuje indywidualne błogosławieństwo. Dzień ten w polskiej tradycji ludowej uważany był za nieszczęśliwy. Starano się zapamiętać albo od razu zaznaczano w kalendarzach, w którym dniu tygodnia wypada ta data, aby przez cały rok w ten dzień niczego nie rozpoczynać, zwłaszcza ważnych prac rolnych: orki lub zasiewu. Na Śląsku Cieszyńskim starano się nie wypędzać w ten dzień tygodnia bydła na pastwisko, nie wyruszano w dalszą drogę, niczego nie kupowano i niczego nowego nie…

grudzień282021

Zobacz, kto zwyciężył w tegorocznym konkursie Budynek Roku w Trzyńcu [zdjęcia]

TRZYNIEC / Znamy zwycięzców tegorocznego konkursu architektonicznego Budynek Roku, który ogłaszany jest już od 21 lat w Trzyńcu. Wydział Prawa Budowlanego i Planowania Przestrzennego Miasta Trzyńca ogłosił nazwiska zwycięzców. Uroczyste wręczenie nagród odbyło się w poniedziałek 20 grudnia 2021 roku w sali reprezentacyjnej Urzędu Miasta. - W Trzyńcu jest na co popatrzeć. Wielu inwestorów upiększa nasze miasto swoimi ciekawymi domami. Szereg nowych budynków może również zainspirować tych, którzy dopiero przygotowują się do budowy swojego domu – powiedziała prezydent miasta Věra Palovská. Do konkursu mogły przystąpić obiekty zatwierdzone w okresie od 1 listopada 2020 roku do 31 października 2021. Komisja oceniła łącznie 12 budynków w dwóch kategoriach: budynek mieszkalny oraz renowacje elewacji budynków istniejących i przestrzeni publicznych. W trzeciej kategorii - budynki komercyjne - nikt nie startował. Poniżej przedstawiamy listę obiektów, które zwyciężyły w konkursie Budynek Roku 2021. W kategorii budynek mieszkalny zgłoszono osiem budynków. Komisja zdecydowała, że zostaną nagrodzone cztery. I. miejsce - dom rodzinny w Oldrzychowicach. Inwestorami są Ivana…

grudzień282021

Dzień po Bożym Narodzeniu: dwa razy więcej odpadów

REGION / Okres świąteczny jest szczególny również pod względem ilości śmieci wrzucanych nie tylko do kontenerów, ale i rozrzucanych wokół nich. Na przykład dzień po Bożym Narodzeniu zarejestrowano dwukrotnie więcej zmieszanych i segregowanych odpadów komunalnych, a także ogromny bałagan przy śmietnikach. Firmy sprzątające musiały nie tylko wywieźć śmieci, ale i uporządkować teren wokół nich. Największym problemem były kartony i opakowania z tworzyw sztucznych ze sklepów wysyłkowych. Niestety ludzie wyrzucają kartony w całości, niezłożone i niepocięte - w ten sposób kontenery bardzo szybko wypełniają się "powietrzem". Mokry karton nie nadaje się do recyklingu Często zdarza się, że gdy karton nie przechodzi przez otwór pojemnika, umieszcza się go obok, nawet jeśli pojemniki nie są pełne. Jeśli karton leży na chodniku i zamoknie, staje się bezużyteczny do dalszego recyklingu. Jest on następnie zbierany wraz z odpadami komunalnymi lub wielkogabarytowymi podczas sprzątania terenu. Przy śmietnikach pojawiły się również stare meble, sprzęt RTV i inne elementy wyposażenia mieszkań, które ludzie wyrzucili przed świętami - choć…

grudzień272021

W św. Jana (27 XII) rozpoczynały się tzw. rozchodne dni i czorny tydziyń

W tym dniu na Śląsku Cieszyńskim rozpoczynały się dla służby tzw. rozchodne dni, gdy pasterze i pasterki, ale przeważnie pachołcy (parobcy) i dziywki (służące) rozchodzili się z gospodarstw. Odchodzili oni do swych domów lub zmieniali albo na zawsze opuszczali służbę. Rozchodne dni trwały od Jóna (27 XII) do Trzech Króli. Zwykle na św. Jana odchodzili z gospodarstwa parobcy, na św. Młodzianków (28 XII) zaś służące. Ta służba, która wracała w to samo miejsce, przychodziła do gospodarstwa na drugi dzień po Nowym Roku. Nowa służba następowała na drugi dzień po Trzech Królach. Cały tydzień bez służby w gospodarstwie nazywano tutaj czornym tydniym (czarnym tygodniem), być może z tego powodu, że w tym tygodniu nie prano bielizny, a może i dlatego, że wszystkie prace gospodarze musieli wykonywać sami z pomocą swoich dzieci. Charakteryzuje częściowo tę sytuację następująca przyśpiewka: Idą Gody, idą, bydzie płaczu dosyć,bydą gospodyńki same se wode nosić.Same wode nosić, same myć, gotować,bydą gospodyńki dziyweczki lutować. Służba nie szła do domu…

grudzień262021

Daję ci, abyś ty mi dał. O kolędnikach i kolędowaniu

W wielu miejscach w Polsce po dziś dzień można spotkać się w okresie bożonarodzeniowym i noworocznym z kolędowaniem w różnych formach. Zwyczaj ten jest znany nie tylko w łuku Karpat i u Słowian – gdzie zachował się w najbardziej rozbudowanej postaci – ale i w całej Europie. Jeszcze w XIX wieku zwyczaj ten na terenach Polski był powszechny. Dziś kolędowanie w pełnej postaci, z maszkarami, oracjami, śpiewem i muzyką graną na żywo, należy już do rzadkości. W Polsce południowej kolędowało się z gwiazdą, symbolizująca gwiazdę betlejemską, wykonaną z drewna, papieru i świecidełek, z kozą, turoniem, niedźwiedziem lub inną kłapiącą i straszącą dziewczyny i dzieci maszkarą. Jeszcze przed II wojną światową bardzo popularne było chodzenie z szopką kukiełkową, z którą wchodzono do domu, rozkładano i odgrywano przedstawienia ilustrujące przyjście na świat Jezusa Chrystusa w betlejemskiej stajence, powitanie go przez pasterzy, pokłon Trzech Króli i zbrodnię króla Heroda, za którą został ukarany. W wielu regionach Polski powszechne było kolędowanie w licznych grupach…

grudzień252021

Czy możemy sobie wyobrazić Boże Narodzenie bez choinki i opłatka?

To, co dla nas jest wręcz niewyobrażalne, dla naszych prapradziadów było normą. Zwyczaj stawiania choinki na Boże Narodzenie jest stosunkowo młody. Do Polski przybył on dopiero w połowie XIX wieku z Niemiec, wypierając dawne formy ozdabiania chałup na święta. Przy czym trzeba zaznaczyć, że starsze formy, oprócz funkcji zdobniczej, niosły ze sobą głębszą symbolikę, sięgającą czasów przedchrześcijańskich. Co więc przynoszono do chałupy na Wigilię zamiast choinki? Na terenie południowej Polski był to w zależności od regionu podłaźnik, połaźnik, podłaźnicka, połaźnica lub sad. Choć wybitny polski etnograf Tadeusz Seweryn wymienia kilka nazw, chodzi o ten sam ścięty wierzchołek jodły lub świerka, wieszany u powały szczytem w dół, przystrojony jabłkami, orzechami i ozdobami z opłatka. Zwyczaj nie występuje nigdzie indziej w Europie Podłaźnik przystrajano nie tylko jabłkami i orzechami, ale ozdobami przestrzennymi wycinanymi z opłatka. Najważniejszą formą wśród nich był świat, czyli ozdoba w kształcie kuli zawieszana u szczytu podłaźnika, mająca zapewnić domowi pokój, Bożą łaskę, zdrowie i urodzaj. Światy wieszano również…

grudzień242021

Wigilia w dawnych wierzeniach. Z wilkiem, zmarłym przodkiem i samym Bogiem przy stole

Moja znajoma wyraziła niedawno opinię, że nasza polska Wigilia jest dziwna, jakaś taka pełna niezrozumiałych zwyczajów, zadumy i skupienia, że o wiele lepsze jest świętowanie radosne jak w amerykańskim filmie. Przyznam, że wyznanie to mnie zaintrygowało. Dotychczas byłam przekonana, że dla każdego wychowanego w polskiej tradycji Wigilia nie jest czasem świętowania na amerykańską modłę, ba!, Wigilia w ogóle nawet nie jest świętem. Czyżbym więc była świadkiem powolnych, ale jednak postępujących, zmian w polskiej tradycji? Moja dusza etnologa ożywiła się na całego. W polskiej tradycji Wigilia to czas oczekiwania na przyjście Jezusa Chrystusa. Już sama nazwa wieczerzy poprzedzającej Boże Narodzenie na to wskazuje – ‘vigilia’ to po łacinie ‘czuwanie’. Jest to więc wieczór oczekiwania na przyjście Tego, który jest obietnicą Zbawienia, Tego, który sprawi, że chaos przemieni się w kosmos. W kulturze ludowej był to dzień pełen niesamowitości, przełomowy, graniczny, oddzielający czas powszedni od święta, sacrum od profanum, przez to niezwykły, ale też niebezpieczny. Tego dnia wszyscy byli równi W tym…

grudzień232021

W Pradze odsłonięto tablicę upamiętniającą Józefa Czapskiego

PRAGA / We wtorek 21 grudnia 2021 roku odbyła się w Pradze uroczystość odsłonięcia tablicy upamiętniającej narodziny polskiego malarza i pisarza Józefa Czapskiego (1896‒1993). Projekt, którego celem jest upamiętnienie tej wybitnej postaci polskiej kultury, zrealizowany został we współpracy Instytutu POLONIKA oraz Instytutu Polskiego w Pradze. Tablica została odsłonięta na fasadzie historycznego pałacu Thun-Hohensteinów (Kolowratów). Współcześnie jest to siedziba ambasady Republiki Włoskiej w Republice Czeskiej. Autorką tablicy jest czeska rzeźbiarka, Paulina Skavová. W uroczystości udział wzięli m.in.: ambasador RP w Pradze Mirosław Jasiński, zastępca ambasadora Republiki Włoskiej w Pradze Antonella Fontana, nuncjusz apostolski oraz ambasadorowie Estonii i Litwy, radna Pragi Hana Marvanová, dyrektor Instytutu POLONIKA Dorota Janiszewska-Jakubiak, dyrektor Muzeum Pamięci XX wieku Jan Kalous i dyrektor Instytutu Polskiego w Pradze Maciej Ruczaj. Równocześnie z odsłonięciem tablicy Józefa Czapskiego w Pradze zainaugurowana została strona internetowa https://www.czapski.cz poświęcona życiu i twórczości artysty. Strona dostępna jest w językach: polskim, czeskim i angielskim. Malarz, eseista, krytyk Józef Czapski (1896–1993) był jednym z najważniejszych uczestników polskiego życia artystycznego i intelektualnego XX stulecia. Malarz i eseista, publicysta, krytyk. Oficer kawalerii, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej (za udział w której otrzymał Order Virtuti…

grudzień222021

A może święta wśród zwierząt? Zoo w Ostrawie przygotowało dla dzieci prezent gwiazdkowy

OSTRAWA / Miłośnicy zwierząt będą mogli przyjść do Ogrodu Zoologicznego nawet w Wigilię, Boże Narodzenie, drugi dzień świąt i Sylwestra. Dla dzieci przygotowano prezent gwiazdkowy w postaci bezpłatnego wstępu od 24 do 26 grudnia. W tym czasie nie będzie specjalnego cotygodniowego karmienia wybranych gatunków zwierząt z komentarzem opiekuna, w zamian organizator przygotował dla zwiedzających małą niespodziankę... Zainteresowani mogą też nakarmić wolno żyjące ptaki. Do zainstalowanych na terenie zoo karmników można wsypać przyniesione ze sobą smakołyki - słonecznik i inne nasiona - oraz zawiesić kulę tłuszczową (bez plastikowej siatki, która jest zagrożeniem dla ptaków). Odpowiednia karma dla ptaków jest też dostępna bezpłatnie przy wejściu do zoo. Prezent gwiazdkowy dla dzieci do 15 roku życia Dzieci do 15 roku życia mogą liczyć na mały prezent świąteczny w postaci bezpłatnego wstępu do zoo w dniach od 24 do 26 grudnia. W tym czasie zoo będzie czynne tak, jak w każdy inny dzień, tj. od 9.00 do 16.00. Kasy i pawilony zamykane są o…

grudzień212021

Weź udział w Konkursie Recytatorskim „Słowem–Polska”! Wyodrębniono trzy kategorie wiekowe

Kancelaria Prezydenta RP ogłasza II edycję Konkursu Recytatorskiego „Słowem–Polska” skierowanego do uczniów szkół polonijnych i polskich za granicą. O statuetkę Małżonki Prezydenta RP mogą ubiegać się młodzi Polacy uczący się języka polskiego w placówkach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw. Serdecznie zapraszam uczniów szkół polonijnych i polskich poza granicami kraju do udziału w tym projekcie, który ma za zadanie wzmocnić poczucie tożsamości narodowej wśród polskich dzieci i młodzieży poprzez pielęgnowanie mowy polskiej oraz obcowanie z polską literaturą. Agata Kornhauser-Duda W założeniu organizatora celem konkursu jest upowszechnianie kultury żywego słowa wśród przyszłych „ambasadorów polskości” oraz kształtowanie w nich wrażliwości na piękno języka polskiego, a tym samym wzmacnianie poczucia tożsamości narodowej wśród Polonii i Polaków za granicą. Talenty recytatorskie w formie nagrań wideo mogą prezentować dzieci i młodzież w trzech grupach wiekowych: 7–9 lat, 10–13 lat i 14–19 lat. Cztery etapy Konkurs odbędzie się w terminie grudzień 2021 – czerwiec 2022 r. W tym czasie przewidziano cztery etapy eliminacji: szkolny, krajowy i…

grudzień212021

Na świętego Tóma siedź dóma. Dziś jest najkrótszy dzień w roku

Dziś mamy nie tylko najkrótszy dzień w roku (o czym pisaliśmy tutaj), ale wspominamy również św. Tomasza. Do Wigilii zostały już tylko trzy dni. Czy dzień, w którym słońce świeci najkrócej, górale karpaccy traktowali jak każdy inny? Oczywiście, że nie. W myśleniu magicznym, które było charakterystyczne dla ludowej wizji świata, najkrótszy dzień w roku miał specjalne znaczenie. W Beskidzie Śląskim tego dnia od wczesnego ranka do gospodarzy przychodzili chłopcy „po winszu”. Przynosili wraz z życzeniami przystrojoną gałązkę jodłową – połaźniczkę, którą gospodyni brała do ręki przez fartuch, szła do obory i dotykała nią każdej krowy, by były zdrowe i dawały dużo mleka. Następnie wtykała gałązkę w szparę w ścianie szopy, by zapewnić sobie pomyślność w gospodarce. Winszowników nagradzano łakociami lub drobnymi pieniędzmi. Po II wojnie światowej zwyczaj zaniknął. Z kolei w Beskidzie Żywieckim w dzień św. Tomasza każdy gość przychodzący do domu od progu wołał: „Na scyńści! Na zdrowi! Na tego świentego Tomasa! Żebyście byli zdrowi, weseli, jako w niebie…

grudzień202021

W Oldrzychowicach się „szulo”. Podpatrzyliśmy, jak to robić

W Oldrzychowicach podpatrzyliśmy, jak robi się szulki - rurki pieczone tradycyjnie na Śląsku Cieszyńskim na Boże Narodzenie. Tadeusz Cimała wypieka ten słodki przysmak dla swojej rodziny już od 10 lat. Choć w przepisie na szulki nie ma żadnej filozofii, do ich pieczenia potrzebny jest sprzęt i wprawa. Do tradycji pieczenia szulek powrócił wraz ze swoją żoną dopiero po latach. Choć oboje pamiętają, jak piekło się je w ich domach rodzinnych, zaniechano tej tradycji ze względu na to, że była to ciężka praca. – Kiedyś to były dwie płaskie patelnie, złączone razem, z dwoma uchwytami. Najpierw opiekało się z jednej strony, a następnie trzeba było tę "patelnię" odwrócić i znowu chwilę podpiec z drugiej strony. Do tego trzeba było mieć siłę, bo to narzędzie było ciężkie, wykonane z żeliwa, ważyło z dwa i pół kilograma. Żeby zrobić sto szulek, trzeba było naprawdę się napracować – wspomina Tadeusz Cimała. https://youtu.be/8muJ_xu8CDs – Do wypiekania szulek w naszej rodzinie wróciliśmy stosunkowo niedawno. Nie robiliśmy…

grudzień152021

Bezpłatne kursy języka czeskiego dla dzieci obcokrajowców. Są jeszcze wolne miejsca!

OSTRAWA / Uczniowie szkół podstawowych i średnich, dla których czeski nie jest językiem ojczystym, mogą uczęszczać na bezpłatne kursy języka czeskiego. Urząd Województwa Morawsko-Śląskiego przekaże na nie prawie 4 miliony koron i wykorzysta środki z projektu Kształcenie Specjalistyczne, Zawodowe i Politechniczne w Województwie Morawsko-Śląskim. Kursy języka czeskiego jako obcego dla dzieci są planowane na dwa lata szkolne. Nauczanie rozpoczęło się we wrześniu br., do tej pory wzięło w nim udział 47 uczniów. Jednak wolnych miejsc jest więcej. - Do szkół w naszym regionie uczęszcza 1350 obcokrajowców, czyli dzieci, które mają inny język ojczysty niż czeski. W szkołach średnich jest ich 369, w szkołach podstawowych 981. Bariera językowa może utrudniać im nie tylko uczenie, ale także nawiązywanie kontaktów z rówieśnikami. Oferujemy kursy języka czeskiego, aby pomóc im łatwiej zintegrować się ze swoją klasą, aby czuły się pewniej i przyjemniej - powiedział Stanisław Folwarczny, wicehetman morawsko-śląski. - Oczywiście istotne jest również to, że dobra znajomość języka czeskiego ma wpływ na wyniki w…

grudzień152021

„Tekst ten daje możliwość szerszego spojrzenia na społeczeństwo”. Rozmowa z reżyserem Betlejem Polskiego Andrzejem Sadowskim

W przededniu premiery Betlejem Polskiego, nowego spektaklu Sceny Polskiej Teatru Cieszyńskiego w Czeskim Cieszynie, rozmawiamy z reżyserem Andrzejem Sadowskim. Dlaczego akurat Betlejem Polskie? Czy jest to zamówienie teatru, czy może sam pan wybrał akurat tę sztukę? To się połączyło jedno z drugim. Razem szefem Sceny Polskiej Bogdanem Kokotkiem podjęliśmy tę decyzję. Wcześniej rozmawialiśmy o jakichś formach komediowych na koniec roku. Natomiast Betlejem Polskie wydawało mi się z tych wszystkich propozycji najsensowniejszym pomysłem. A dlaczego? Między innymi dlatego, że Betlejem Polskie niesie w sobie taki fajny rodzaj energii. Oprócz tego, że ta sztuka związana jest z wydarzeniem, które co roku świętujemy, czyli narodzeniem Chrystusa, to dodatkowo tekst ten daje możliwość szerszego spojrzenia na społeczeństwo. W tym wszystkim mieści się jeszcze jakaś diagnoza społeczeństwa. Czyli rozumiem, że w pana realizacji pojawi się ten wątek? W małym stopniu tak. Nie będziemy kładli na to głównego nacisku, natomiast tak, staram się, żeby to Betlejem Polskie było w pewnym stopniu współczesne. A może pan zdradzić…

grudzień152021

Pogotowie językowe. Prezentacja czy rejestracja uczestników?

W ostatnim Pogotowiu Językowym pisałam o często pojawiającym się na Zaolziu błędnym użyciu słowa „prawidłowo”. Dzisiejszy tekst również będzie dotyczył kalki językowej. Często zdarza się, że podczas konferencji, zawodów sportowych czy konkursów organizowanych przez zaolziańskie organizacje pierwszym punktem programu jest „prezentacja uczestników”. W przypadku imprez, na które przychodzi garstka osób, prezentacja uczestników nie wzbudza aż takiego zdziwienia – w myśl przysłowia „co kraj, to obyczaj”. Jednak gdy uczestnicy są liczeni w dziesiątkach, a nawet setkach, zaczynamy się zastanawiać, o jaką prezentację właściwie chodzi? ‘Prezentacja’ to w języku polskim przedstawienie kogoś komuś. W kontekście takiego wydarzenia jak konferencja, prezentacja może polegać nie tylko na podaniu imienia i nazwiska, ale też na streszczeniu w kilku zdaniach jego dorobku naukowego. Podobnie może wyglądać prezentacja sportowca. My jednak wiemy, że nie o taką prezentację chodzi. Jest to zapożyczenie z języka czeskiego (prezentace) i oznacza po prostu ‘rejestrację’, czyli czynność polegającą na wpisaniu swojego imienia i nazwiska na listę uczestników lub zawodników. Jeśli więc nie…

grudzień102021

Zobaczcie, kto przyjechał w tej przyczepie z Poznania do zoo w Ostrawie [zdjęcia]

OSTRAWA / Do ostrawskiego zoo przyjechał nowy samiec żyrafy Rothschilda. Na początku tego tygodnia został sprowadzony z Poznania. Przyjechał w ogrzewanej przyczepie. W zoo można zobaczyć w sumie trzy żyrafy - oprócz samca jeszcze dwie samice. We wtorek 7 grudnia do Pawilonu Zwierząt Afrykańskich Ogrodu Zoologicznego w Ostrawie przybył nowy mieszkaniec. To młody samiec żyrafy Rothschilda, który ma stworzyć grupę hodowlaną z dwiema miejscowymi samicami (3 i 18 lat). Samiec urodził się 17 czerwca 2018 roku w zoo w Ogrodzie Zoologicznym w Poznaniu, skąd został sprowadzony do Ostrawy na polecenie koordynatora europejskiego programu hodowli żyraf. Ze względu na zimową aurę żyrafa była przewożona w specjalnej przyczepie wyposażonej w ogrzewanie. To zapewniło jej komfort termiczny podczas podróży. Samiec już jest zainteresowany swoimi przyszłymi partnerkami - Po otwarciu przyczepy samiec bez problemu samodzielnie przeszedł do przygotowanego dla niego boksu. W tym czasie samice znajdowały się tuż obok. Zwierzęta od samego początku miały możliwość przyglądania się sobie nawzajem i kontaktowania, i właściwie od…

grudzień092021

Rusz głową w muzeum! W Trzyńcu jest nowa wystawa pełna tajemniczych zagadek

TRZYNIEC / Nowa wystawa w Muzeum Huty Trzynieckiej i Miasta Trzyńca zainteresuje nie tylko dzieci, ale i ich rodziców oraz dziadków. Tym razem na zwiedzanie interaktywnej wystawy "Łamigłówki", wypożyczonej z Pałacu w Chvalach, warto przeznaczyć trochę więcej czasu. - Wystawa oferuje dziesiątki zagadek nie tylko do zobaczenia, ale także do rozszyfrowania. Najstarsze łamigłówki na świecie zostały zrekonstruowane przez artystkę Věrę Tataro. Jest to na przykład gwiazda Ramzesa, kwadrat Dürera, mosty w Królewcu czy pierwsza krzyżówka w pierwotnej wersji – powiedziała Eva Zamarská, kierownik muzeum. - Każdy, niezależnie od wieku, podczas tej wystawy będzie mógł rozwiązywać łamigłówki, zagadki, zadania logiczne i gry. Mamy też labirynt z kulkami, wielkiego jeża w klatce i ogromne miękkie klocki – dodała kierownik muzeum. Rywalizacja, poczucie humoru i praca zespołowa Eva Zamarská jest przekonana, że zwiedzających zainteresuje największa i najtrudniejsza zagadka w Czechach (i prawdopodobnie w Europie) o nazwie Big Pelikan. - Zwiedzający poprzez zabawę będą ćwiczyć przenikliwość, logiczne myślenie, pamięć, umiejętności łączenia elementów, pracę zespołową…

grudzień082021

Młodzieżowe Słowo Roku 2021. Znamy zwycięzcę!

Znamy zwycięzcę plebiscytu Młodzieżowe Słowo Roku 2021 – decyzją internautów został nim: ŚPIULKOLOT! Tuż za nim uplasowała się NAURA, a trzecie miejsce na podium przypadło… TWOJEJ STAREJ. Zwycięskie słowa i wyrażenia zostały wyłonione w dwuetapowym głosowaniu, które trwało od 12 października do 30 listopada. W zabawie wzięło udział kilkadziesiąt tysięcy osób. Organizatorem corocznego plebiscytu jest Wydawnictwo Naukowe PWN, w tym roku partnerem inicjatywy jest Uniwersytet Warszawski. O finałowej dwudziestce słów edycji 2021 pisaliśmy tutaj. ‘Śpiulkolot’ zdobył 9 656 głosów i oznacza: miejsce do spania; słowo nawiązuje do mema; ‘śpiulkać’ to ‘spać’. Drugie miejsce zajęła ‘naura’, czyli skrót od ‘na razie’; zwrot używany na pożegnanie – przekształcone słowo ‘nara’, oznacza ‘na razie’, ‘do zobaczenia’. Na naurę zagłosowało 9 401 osób. Trzecie miejsce zajęła ‘twoja stara’ (6 665 głosów), która funkcjonuje jako dezaprobująca odpowiedź na pytanie: kto? lub na dowolną inną wypowiedź. - Młodzi ludzie lubią się bawić słowem, wymyślać nowe formy, przekształcać już istniejące tak, by nadać im charakter jednocześnie indywidualny…

grudzień072021

Święta na Starówce. W Bielsku-Białej odbędzie się jarmark świąteczny

BIELSKO-BIAŁA / W przyszłym tygodniu odbędzie się 14. jarmark "Święta na Starówce" w Bielsku-Białej. Przez trzy dni będzie można kupić rękodzieło, spróbować przysmaków, wziąć udział w świątecznych warsztatach i wysłuchać koncertów świątecznych. Gwiazdą tegorocznej imprezy będzie Dawid Kwiatkowski. Jarmark świąteczny odbędzie się w dniach od 17 do 19 grudnia w godzinach od 14.00 do 20.00 na bielskim Rynku, placu Wolności i w Ratuszu. Wszystkie koncerty odbędą się na Rynku Starego Miasta. Tam też będą rozłożone stoiska gastronomiczne. Kiermasz odbędzie się na placu Wolności. Warsztaty dla dzieci zostaną poprowadzone w Ratuszu. 17 grudnia (piątek) wystąpią: 17.00 – Zespół Włóczykije – koncert świąteczny18.00 – Tomek Lewandowski & SzeSzeMa 19.00 – Zespół „Dzień dobry”20.00-22.00 – Świąteczna Dyskoteka z Radiem Bielsko – prowadzący Łukasz Luszczak18 grudnia (sobota) wystąpią: 17.30 – Eclipse Band – bożonarodzeniowe przeboje wszechczasów 19.00 – Dawid Kwiatkowski20.30-22.00 – Świąteczna Dyskoteka z Radiem Bielsko – prowadzący Sławek „Rybka” Rybczyński19 grudnia (niedziela) wystąpią: 16.00 – Beskidzkie Betlejem – świąteczny koncert Miejskiego Domu Kultury18.00…

grudzień072021

Pogotowie językowe. Prawidłowo czy regularnie?

Dziś będzie krótko - o zapożyczeniu językowym, które nagminnie pojawia się w języku polskim na Zaolziu, nie tylko mówionym, ale i pisanym. Chodzi o przysłówek ‘prawidłowo’, na przykład w zdaniu: ‘Członkowie klubu spotykają się prawidłowo co dwa tygodnie w Domu PZKO’. W tym zdaniu ‘prawidłowo’ zostało użyte w znaczeniu ‘regularnie’ i jest zapożyczaniem z języka czeskiego (‘pravidelně’ - pol. regularnie). Zdanie powinno więc brzmieć: Członkowie klubu spotykają się regularnie co dwa tygodnie w Domu PZKO. Mamy tutaj do czynienia z tzw. fałszywym przyjacielem, czyli słowem zdradliwym. ‘Pravidelně’ i ‘prawidłowo’ brzmią bardzo podobnie, ale oznaczają coś zupełnie innego. ‘Prawidłowo’ oznacza ‘tak jak należy’. Można więc postąpić prawidłowo, czyli znalezioną walizkę z pieniędzmi zanieść na komisariat policji. Można wykonać prawidłowo zadanie, wtedy gdy rezultat będzie właściwy, taki jak zamierzony. Urządzenie może działać prawidłowo, czyli bez zastrzeżeń. Pamiętajmy więc, że ‘spotykamy się regularnie co dwa tygodnie’. A czy to prawidłowo? Oczywiście! Warto się spotykać!

grudzień062021

Oldrzychowice również mają swoją choinkę. Zabrzmiały pod nią polskie kolędy

OLDRZYCHOWICE / W sobotę 4 grudnia o godzinie 17.00 rozświetlono choinkę w pobliżu Domu Seniora w Oldrzychowicach. Oprawę muzyczną wydarzeniu zapewnił Zespół Taneczny "Oldrzychowice". Mimo przenikającego zimna dzieci zaprezentowały program, w którym opowiedziały o zwyczajach kolędniczych w katolickich i ewangelickich domach oraz zaśpiewały kilka polskich kolęd. – Nasz zespół "Oldrzychowice" zaśpiewał góralskie kolędy i pastorałki. Dzieci z "Małych Oldrzychowic" winszowały zgromadzonym jako mali połaźnicy, czyli kolędnicy chodzący po domach 26 grudnia. Połaźnicy chodzili po domach, życząc gazdóm i ich rodzinom wszystkiego dobrego z okazji narodzenia Pana Jezusa. Dzieci z "Małych Oldrzychowic" występowały po raz pierwszy. Myślę, że udało im się to świetnie – powiedziała Janina Kokotek, kierowniczka zespołu. Przed rozświetleniem choinki zebranych przywitali posłanka Pavla Golasowská oraz Marian Plucnar, przewodniczący rady dzielnicy Trzyniec-Oldrzychowice. Dopisali również sami Oldrzychowianie, którzy licznie zgromadzili się pod choinką.

grudzień062021

W niedzielę rozświetlono choinkę w Trzyńcu. Tym razem nie było tłumów

TRZYNIEC / W tym roku miasto Trzyniec zdecydowało się na rozświetlenie choinki miejskiej w kameralnym gronie. Choć nie zaproszono na tę uroczystość mieszkańców miasta, w niedzielę po południu na plac przed Trisią przyszło kilkadziesiąt osób. Prezydent miasta Trzyńca Věra Palkovská wyraziła nadzieję, że w przyszłym roku podczas rozświetlania choinki na rynku będą mogły być tłumy. – Niestety rozświetlamy naszą choinkę w Trzyńcu w ponurych okolicznościach. Koronawirus tutaj był, jest i będzie. Ale wierzę, że w przyszłym roku, gdy przybędzie zaszczepionych i wyleczonych, wrócimy do normalnego życia, i że za rok spotkamy się tutaj wszyscy razem. Adwent jest pięknym czasem refleksji i zwalniania tempa, choć dziś trudno być spokojnym, gdy targają nami obawy o przyszłość, martwimy się też o zdrowie naszych najbliższych, nie tylko fizyczne, ale i psychiczne, wielu ludzi ma również problemy z zapewnieniem podstawowych potrzeb. Jednak mimo wszystko wierzę, że możemy mieć piękne święta wśród swoich najbliższych - powiedziała Věra Palkovská, prezydent miasta Trzyńca. Nadzieja na piękne, normalne życie…

grudzień062021

Czy św. Mikołaj lubił śnieg? Gdy podczas urlopu odkrywasz magię świąt

Na Patarze – najdłuższej plaży tureckiego wybrzeża – znaleźliśmy się z mężem właściwie przez przypadek. W 2011 roku niewiele można się było o tym miejscu dowiedzieć. Polskie przewodniki o niej milczały, a anglojęzyczny opisywał ją w kilku zdaniach. Przeczytaliśmy, że na ciągnącej się przez 18 km plaży znajdziemy ciszę i spokój, rozległe wydmy otoczone górami oraz żółwie wodne mające tam swoje miejsca lęgowe. Ruszyliśmy więc w poszukiwaniu raju na ziemi. Leżące w odległości 2 km od plaży Miasteczko Gelemiş przywitało nas atmosferą post apokaliptyczną – większość restauracji była zamknięta lub znajdowała się w stanie rozkładu, baza noclegowa była okrojona, grozy dodawały panoszące się bezpańskie psy wszelkiej maści. Nocleg znaleźliśmy na małym campingu przy barze „Medusa”, prowadzonym przez Turka, który od kilkudziesięciu lat mieszka na stałe we Francji i przyjeżdża do Turcji wraz ze swoją rodziną na wakacje. Tu kiedyś znajdowało się starożytne miasto portowe Patara Ponieważ właściciel był miłośnikiem bluesa i jazzu na ścianach wisiały plakaty muzyczne, a z głośników…

grudzień042021

Św. Barbara – choć nie wiadomo, czy istniała, jej kult w tradycji polskiej jest żywy do dziś

Legenda o świętej Barbarze, jak większość opowieści hagiograficznych, mrozi krew w żyłach. Jej kult jest szczególnie żywy na Górnym Śląsku. Jest patronką pracowników narażonych na nagłą i nieoczekiwaną śmierć - górników, hutników, marynarzy rybaków, żołnierzy, kamieniarzy, murarzy. Wspomnienie świętej obchodzimy 4 grudnia. Święta Barbara była córką Dioskura z Heliopolis w Bitynii, wysoko postawionego urzędnika. Bez wiedzy ojca przyjęła chrzest i złożyła ślub dozgonnej czystości jako oblubienica Chrystusa. Gdy ojciec się o tym dowiedział, zamknął ją w wieży bez okien, z wymalowanymi na ścianach wizerunkami pogańskich bożków. Poddawał ją torturom, aby wyrzekła się Chrystusa. Z pomocą murarzy udało jej się zbiec z więzienia. Dopadli ją jednak siepacze ojca. Zginęła męczeńską śmiercią przez ścięcie głowy mieczem. Wcześniej poddano ją okrutnym torturom. Do dzisiaj jest przedmiotem kultów lokalnych Choć usunięto jej imię z litanii świętych kościoła katolickiego - ze względu na wątpliwości związane z jej istnieniem - nadal jest przedmiotem kultów lokalnych. Najczęściej przedstawiana jest w stroju królowej w koronie. W ręku trzyma…

grudzień032021

Zaadoptuj zwierza na święta! Certyfikat adopcji podaruj komuś na gwiazdkę

OSTRAWA / Jak co roku Ogród Zoologiczny w Ostrawie zachęca do symbolicznego zaadoptowania swoich podopiecznych. Możesz w ten sposób wesprzeć finansowo zoo i podarować komuś pod choinkę zdjęcie zwierzaka i certyfikat adopcji. Adopcja ma charakter symboliczny, opłacenie składki nie rodzi żadnych roszczeń wobec zwierząt - osoba adoptująca nie będzie miała możliwości robienia zdjęć z adoptowanym lub wejścia na jego wybieg. Wybiera się gatunek zwierzęcia, a nie konkretnego osobnika. Zwierzęta adoptują dzieci, dorośli, klasy szkolne, rodziny i zespoły pracowników. Certyfikat adopcji może być ciekawym prezentem gwiazdkowym, szczególnie dla miłośników zwierząt. Jak zaadoptować zwierzę z ostrawskiego zoo? Wybierz zwierzę, które chcesz adoptować. Wypełnij formularz adopcyjny na stronie internetowej (zjedź na dół strony) i prześlij go. Wpłać minimalnie 500 koron rocznie (dane podane są na stronie). Zoo w Ostrawie po otrzymaniu darowizny finansowej prześle potwierdzenie wpłaty, podziękowanie i zdjęcie zwierzęcia. Nazwisko darczyńcy będzie również opublikowane przez cały rok na stronach zoo. Darczyńcy, którzy wpłacą powyżej 1000 koron będą zaproszeni na Dzień Darczyńcy, który…

grudzień032021

Ogłaszamy konkurs na pamiątkę rodzinną związaną z Bożym Narodzeniem

Być może macie w domu stare ozdoby świąteczne, które przypominają wam o bliskich, foremki do ciastek, których używa już czwarte pokolenie w waszym domu, maszynę do robienia szulek, zastawę świąteczną po babci albo zwykłą kartę z życzeniami świątecznymi, która ma dla was specjalne znaczenie? Podzielcie się swoimi skarbami z nami. Zdjęcia pamiątek wraz z opisem prześlijcie do 9 grudnia na adres info@zwrot.cz. Wszystkie pamiątki postaramy się opublikować na naszym portalu, a zwycięska pamiątka ukaże się na okładce grudniowego numeru „Zwrotu”.