Pogotowie językowe. Czy można się przekazać?

Odkąd świat ogarnęła pandemia, nasz słownik wzbogacił się o słowa, których normalnie nie używalibyśmy. Przynajmniej nie aż tak często. Jednym z nich jest czasownik ‘okazywać’. Dlaczego warto na niego zwrócić uwagę? Ponieważ zdarza się, że zamiast niego używamy kalki z języka czeskiego.

Oto przykład zastosowania kalki językowej:

„Uczniowie, którzy przekażą się negatywnym wynikiem testu antygenowego, nie muszą być testowani”.

Zdanie powinno brzmieć następująco:

„Uczniowie, którzy okażą negatywny wynik testu antygenowego, nie muszą być testowani”.

Zastosowany w pierwszym zdaniu czasownik ‘przekazać się’ został utworzony od czasownika ‘prokázat se’.

Warto wiedzieć, że w języku polskim czasownik ‘przekazać’ nie występuję z zaimkiem zwrotnym się. W żadnym znaczeniu nie można użyć frazy ‘przekazać się’. Wyjątkiem może być celowy zabieg artystyczny, gdy poeta lub autor tekstu piosenki, chce podkreślić, że podmiot liryczny zamierza ‘przekazać się’ komuś jak przedmiot. Ale poeci, w przeciwieństwie do zwykłych użytkowników języka, mogą robić ze słowem wszystko.

A co z czasownikiem ‘przekazać’ bez zaimka zwrotnego się? Oczywiście istnieje, ale ma inne znaczenie niż w języku czeskim. Ktoś może coś komuś przekazać, czyli dać jakiś przedmiot. Można przekazać komuś jakąś informację. Czasownik ‘przekazać’ używany jest również w znaczeniu wysłać sygnał do jakiegoś urządzenia lub narządu. I ostatnie znaczenie: można przekazać pieniądze przelewem bankowym na konto firmy.

(SG)