Zima w obiektywie Karin Dziadek

Na dworze panuje odwilż, po białych świętach już prawie ani śladu. Przypomnijmy sobie, jak było jeszcze kilka dni temu. Zapraszamy do obejrzenia zdjęć Karin Dziadek.

Przesłuchania tegorocznego konkursu gwar odbywały się online. Jak wpłynęło to na gwarowe recytacje? [wywiad]

CIESZYN/ Konkurs gwar "Po cieszyńsku po obu stronach Olzy" tego roku odbył się już po raz siedemnasty (pisaliśmy). Zeszłorocznej edycji konkursu nie udało się z powodu pandemii przeprowadzić. Tego roku po raz pierwszy eliminacje miały charakter hybrydowy. Przesłuchania uczestników konkursu odbywały się online. O tym, jaki wpływ zmieniona formuła miała na konkursowe zmagania, rozmawiamy z Leszkiem Richterem z Sekcji Ludoznawczej ZG PZKO, długoletnim członkiem komisji konkursowej. Tegoroczne eliminacje do konkursu gwar "Po cieszyńsku po obu stronach Olzy" były inne, aniżeli wszystkie poprzednie… Przesłuchania przebiegały w formule zdalnej. Większość występów była transmitowana na żywo. Z tych miejscowości, gdzie podłączenie do internetu nie było zagwarantowane, przesłano organizatorom zapisy nagrań. A jak oceniasz poziom tegorocznych uczestników konkursu? Moim zdaniem, pomimo niesprzyjających warunków, poziom był dobry. Tym bardziej należy docenić wysiłek i zaangażowanie placówek edukacyjnych, nauczycieli i rodziców, którzy przygotowali ponad 40 uczestników. W tym kontekście na szczególną pochwałę i słowa uznania zasługuje Szkoła Podstawowa z Polskim Językiem Nauczania w Bukowcu, która wystawiła najliczniejszą,…

Uwaga kierowcy! Od 1 stycznia w Polsce wyższe mandaty

POLSKA/ Od dzisiaj mandaty za wykroczenia drogowe będą w Polsce znacznie wyższe! Maksymalna grzywna, którą może nałożyć sąd, podskoczyła z 5 do 30 tys. zł. Policjant na drodze może wystawić mandat nawet 6 tys. zł. Nowelizację ustawy „Prawo o ruchu drogowym” podpisał prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda. Opublikowano już też taryfikator mandatów na rok 2022. I tak przykładowo kara aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny od 1 tys. zł do 30 tys. zł przewidziana jest dla kogoś, kto prowadził pojazd bez wymaganego uprawnienia. Taka sama kara będzie groziła za prowadzenie pojazdu, który nie jest dopuszczony do ruchu. Nie mniej niż 2,5 tys. zł za prowadzenie pod wpływem alkoholu Za niezachowanie należytej ostrożności albo spowodowanie zagrożenia przez pijanego kierowcę przewidziana będzie grzywna nie niższa niż 2,5 tys zł. Surowo również będzie karane zarówno wyprzedzanie na przejściu dla pieszych, jak i nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu. Za to wykroczenie zapłacimy mandat w wysokości 1500 zł. Za wjazd za szlaban kolejowy możemy zapłacić mandat w wysokości…

W Polsce przybyło 10 nowych miast

POLSKA / Od 1 stycznia 2022 w Polsce przybyło 10 miejscowości ze statusem miasta. Dla większości jest to odzyskanie praw miejskich utraconych w wyniku represji carskich po powstaniu styczniowym. Przedstawiciele gmin, które otrzymały prawa miejskie, odebrali stosowne dokumenty z rąk premiera Mateusza Morawieckiego 30 grudnia. Podczas uroczystości nadania praw miejskich Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji Paweł Szefernaker zauważył, że status miasta to nie tylko prestiż i ambicje. To nowe szanse rozwojowe. De facto odzyskane, a nie nadane prawa miejskie Do końca 2021 roku w Polsce prawa miejskie miały 954 miejscowości. Od 2022 roku będzie ich o dziesięć więcej - 964 miasta. Siedem spośród nich miastami było przez wiele wieków. Izbica, Lutomiersk, Bolimów, Cegłów, Nowe Miasto, Olsztyn i Iwaniska prawa miejskie straciły w wyniku carskich represji po powstaniu styczniowym. Kolejna miejscowość, której uroczystość była nie tyle nadaniem, co przywróceniem praw miejskich to Pruszcz w województwie kujawsko-pomorskim. Miastem był przez 500 lat, od roku 1367 do 1867. Prawa miejskie, które odebrali miejscowości…

Z Żyrardowa na Mazowszu nad Olzę. W rodzinnym mieście Pawła Hulki-Laskowskiego dobiega „Rok Hulki”

Na cmentarzu ewangelickim w Cieszynie spoczywa Paweł Hulka-Laskowski. Miłośnikom regionu znany jest głównie jako autor wydanej w 1938 roku książki „Śląsk za Olzą”. Polacy znają go z tłumaczenia „Przygód dobrego wojaka Szwejka” na język polski. Urodził się w 1881 roku w Żyrardowie. A że w tym roku przypada 140. rocznica urodzin i 75. rocznica śmierci pisarza, to w jego rodzinnym mieście rok 2021 ustanowiono „Rokiem Pawła Hulki-Laskowskiego”. Podsumowujemy wydarzenia służące promowaniu wiedzy o tej związanej zarówno z Żyrardowem, jak i ze Śląskiem Cieszyńskim, postaci w rozmowie z Barbarą Rzeczycką - prezes Towarzystwa Przyjaciół Miasta Żyrardowa. Cieszyn z Żyrardowem ma niewiele wspólnego. Łączy jednak nasze miasta postać wybitna – Paweł Hulka Laskowski. Żyrardów i Cieszyn to dwa miejsca najważniejsze w jego życiu. Żyrardów, bo tu się urodził, bo tu mieszkał, tu tworzył. Tu przeżywał też najważniejsze chwile. Jest jeszcze jedno ważne miejsce w jego życiorysie - Heidelberg w Niemczech. Urodził się w Żyrardowie. To jest niesamowite, że do Żyrardowa, a właściwie…

Sylwestra dawniej nie obchodzono. Nowy Rok był wielkim świętem

Dawniej na wsiach nie przywiązywano większej wagi do sylwestra. Nowy rok obrzędowy, czyli ten najbardziej znaczący dla rolników, rozpoczynał się w tradycji ludowej w Boże Narodzenie, gdy światłość przezwycięża mrok. Kiedyś w całej Polsce sylwestra obchodzono rzadko, dopiero w połowie XIX wieku bogate rodziny mieszczańskie na wzór zachodnioeuropejski zaczęły organizować przyjęcia sylwestrowe. Zwyczaj ten upowszechnił się w całym kraju - ale ciągle bardziej wśród mieszkańców miast niż wsi - w okresie międzywojennym. Również na Śląsku Cieszyńskim dawniej nie urządzano zabaw tanecznych. Wieczór sylwestrowy spędzano w domy przy suto zastawionym stole. Nie brakowało piwa, wina, likieru czy wódki. W tym dniu chodzili - jak i w całym łuku Karpat - winszownicy, którzy życzyli gospodarzom szczęścia i pomyślności w nadchodzącym roku. Zabawy sylwestrowe od niedawna Jak podaje Jan Szymik w Dorocznych zwyczajach i obrzędach na Śląsku Cieszyńskim zabawy sylwestrowe zaczęto urządzać na Śląsku Cieszyńskim dopiero po I wojnie światowej, a to wyłącznie w miastach. Przychodziła na nie również starsza młodzież z okolicznych…

Kozubowa przed sylwestrem. Członkowie Beskidu Śląskiego spotkali się na szczycie

KOZUBOWA / Tradycyjnie, jak co roku, turyści zrzeszeni w Polskim Towarzystwie Turystyczno Sportowym „Beskid Śląski” w Republice Czeskiej wybrali się na przedsylwestrową wycieczkę górską. We wtorek, 28 grudnia, 32 turystów zdobyło Kozubową. „Beskidziocy” na Kozubową wędrowali indywidualnie, różnymi szlakami. Niektórzy wyszli z Koszarzysk, inni z Boconowic, jeszcze inni z Łomnej Górnej lub nieznakowanymi ścieżkami. Wszyscy spotkali się w godzinach przedpołudniowych w schronisku. - Pogoda była słoneczna, a widoki dopisały. Rejestrację przeprowadziła Zofia Franek. Miała też na tę okazję przygotowane karty pamiątkowe. Tradycyjnie piernikami z PF-2022 częstowali państwo Jasińscy z Suchej – relacjonuje Wanda Farnik, wiceprezes do spraw turystyki PTTS „BŚ”. Nie mogło też zabraknąć hymnu „Beskidzioków” - „Szumi jawor” i kolęd. (indi)

Nieznany wcześniej dokument księcia Przemysława Noszaka dostępny jest w sieci

CIESZYN / Dr hab. Wacław Gojniczek, prof. Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach i członek Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Cieszynie odnalazł odpis nieznanego dokumentu księcia Przemysława Noszaka, wystawionego w 1380 roku. Artykuł na ten temat opublikował w najnowszym numerze czasopisma naukowego „Średniowiecze Polskie i Powszechne”. „Kwerenda archiwalna w źródłach nowożytnych nierzadko przynosi odkrycia odpisów znanych i nieznanych średniowiecznych dokumentów. Najczęściej są one wpisywane do różnego typu ksiąg, przede wszystkim do kopiarzy, lub pojawiają się w formie luźnych dokumentów jako ekstrakty, czyli uwierzytelnione odpisy różnego rodzaju archiwaliów z ksiąg bądź pojedynczych dokumentów pergaminowych. (...) W trakcie prowadzenia kwerendy do dziejów sądownictwa w bielskim państwie stanowym niższego rzędu w XVI i XVII wieku odnaleziono oblatę dyplomu z 1380 roku” - pisze Gojniczek. Dobra wiadomość dla zainteresowanych tematem. Tekst jest dostępny online tutaj. (indi)

Czy na przełomie roku zrobimy zakupy w Polsce i w Czechach?

POLSKA, CZECHY / Ostatni dzień roku jest normalnym dniem roboczym w Polsce i w Czechach. By jednak móc świętować Sylwestra, większość placówek handlowych i usługowych o obu stronach granicy zamykana jest wcześniej. Czechy W Czechach Sylwester nie jest dniem wolnym od pracy. Jednak większość sieci handlowych zamyka swoje sklepy wcześniej. Do 18:00 czynne będą: Alfred, Globus, KauflandDo 17:00: Lidl, Billa, Penny i Tesco Na Nowy Rok wszystkie sklepy nad 200 metrów powierzchni handlowej w Czechach są zamknięte. Otwarte są tylko sklepy na stacjach benzynowych i niektóre małe sklepiki. Polska Nowy Rok jest dniem ustawowo wolnym od pracy. Tak więc 1 stycznia nie zrobimy zakupów. W Polsce dodatkowo 2 stycznia jest niedziela niehandlowa. Po zamknięciu sklepów 31 grudnia na zakupy w Polsce wybrać będziemy się mogli więc dopiero 3 stycznia. Małe sklepy podają już na kilka dni przed świętami informacje, w jakich godzinach będą otwarte w Sylwestra. Duże sieci handlowe także w Sylwestra mają zmienione godziny otwarcia. I tak: Do 18:00…

Nagrodzono młodych fotografików. Nagrodę zdobyła też Bogna Jiravská z Suchej Górnej

SKOCZÓW, REGION / Ponad stu młodych amatorów fotografii wzięło udział w konkursie „Ziemia Cieszyńska w oczach uczniów”. Konkurs zorganizował Klub Fotograficzny „Start” działający przy oddziale PTTK „Beskid Śląski” w Cieszynie oraz Miejskie Centrum Kultury „Integrator” w Skoczowie. Gala wręczenia nagród odbyła się 17 grudnia w „Teatrze Elektrycznym” w Skoczowie. Aby postrzegano zdjęcie krajoznawcze jako coś więcej niż tylko zwykły „pstryk” Jury konkursowe odrzuciło prace niezgodne z regulaminem lub mające błędy techniczne. – Ale ogólnie poziom uważam za wysoki. I osiągnęliśmy nasze zamierzenie. A było nim to, by młodzież zainteresowała się fotografią w pełnym tego słowa znaczeniu. Aby postrzegano zdjęcie krajoznawcze jako coś więcej niż tylko zwykły „pstryk” - mówi Andrzej Kowol, prezes Klubu Fotograficznego "Start". Zwyciężczynią pierwszego miejsca w jednej z kategorii została Bogna Jiravská z Suchej Górnej Przeważali uczniowie szkół po polskiej stronie Śląska Cieszyńskiego. Jednak konkurs był międzynarodowy. Startowali w nim także mieszkańcy czeskiej strony. I tak zwyciężczynią pierwszego miejsca w jednej z kategorii została Bogna Jiravská z…

Znamy wyniki XVII Konkursu Gwar „Po cieszyńsku, po obu stronach Olzy”

CIESZYN / Przesłuchania uczestników tegorocznej edycji Konkursu Gwar „Po cieszyńsku, po obu stronach Olzy” odbyły się w formie online w piątek 17 grudnia. Spośród biorących udział w Konkursie dzieci i młodzieży wyłoniono laureatów. Laureatów I, II i III miejsc w każdej kategorii można było zobaczyć i wysłuchać podczas finału w Domu Narodowym. Jury pracowało w składzie: Prof. Jadwiga Wronicz – przewodnicząca jury, emerytowana profesor zakładu Dialektologii Polskiej Instytutu Języka Polskiego PAN; Leszek Richter – członek, prezes Sekcji Ludoznawczej przy Zarządzie Głównym Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego z siedzibą w Czeskim Cieszynie oraz Adam Cekiera - członek, przedstawiciel Górnośląskiego Oddziału Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” w Katowicach. Sekretarzem i konferansjerem była Agnieszka Pawlitko z Cieszańskiego Ośrodka Kultury „Dom Narodowy”. Po burzliwych obradach jury wyłoniło laureatów. Zostali nimi: Kategoria A (3 – 6 lat) I Miejsce Adam Szkawran (Ognisko Pracy Pozaszkolnej w Koniakowie) II Miejsce ex aequo: Marie Czepczor (Polska Szkoła Podstawowa w Bukowcu) Nadia Ferfecka (Górki Wielkie) III Miejsce Julia Bojda (Zespół Szkolno-Przedszkolny w Kiczycach…

Testowanie w firmach, trzecia dawka szczepionki dla osób 18+

REPUBLIKA CZESKA / Rząd RC podjął dzisiaj kolejne kroki w walce z koronawirusem. Minister zdrowia Vlastimil Válek poinformował, że od 17 stycznia wszyscy pracownicy będą testowani na obecność koronawirusa dwa razy w tygodniu, również ci, którzy zostali już zaszczepieni trzecią dawką. Szczegóły ministerstwo poda dopiero po rozmowach z przedstawicielami przedsiębiorstw i związkami zawodowymi. Dwa razy w tygodniu (w poniedziałek i w czwartek) testowane będą również dzieci w szkołach. Od 4 stycznia mogą się zaszczepić trzecią dawką szczepionki osoby od 18 roku życia wzwyż, pod warunkiem, że od przyjęcia drugiej dawki upłynęło przynajmniej 5 miesięcy.

Polskie Ślady na Zaolziu