Alleluja!

Wiośniana, nocna cisza znika powoli przed budzącą się ranną zorzą. Niebo rumieni się na wschodzie, tworzy czerwono-żółty rąbek, nadaje nieboskłonowi prześliczny widok. W mrokach uciekającej nocy u podnóża skały majaczą jakieś snem ukołysane ludzkie postacie i ani tuszą, co się wokoło nich dziać zaczyna. I oto Jezus zmartwychwstaje. Oblicze Jego błyszczy jako słońce, szata nad śnieg biała, a rany Jego skrzą się jak diamenty. Cała natura budzi się z okrzykiem chwały, a słońce z radości potęguje swą moc światła i ciepła. Alleluja! Echo przenosi ten śpiew chwalebny do wszystkich kończyn świata, zwiastując zmartwychwstanie Boga-Człowieka. („W obronie prawdy”, nr 14, Frysztat, 6 kwietnia 1947)

Żegnamy Kazimierza Santariusa

W środę 23 kwietnia o godz. 16 w sali obrzędów pogrzebowych w Olbrachcicach pożegnamy Kazimierza Santariusa, dziennikarza związanego głównie z prasą zaolziańską, publicystę, redaktora i wydawcę. Zmarł 16 kwietnia po długiej i ciężkiej chorobie w wieku 69 lat. (więcej…)

Jubilat Józef Wierzgoń

Dziś obchodzi swój jubileusz życiowy Józef Wierzgoń (ur. 17.4.1934 we Frysztacie), animator zaolziańskiego życia muzycznego, dyrygent, autor śpiewników, publicysta, działacz PZKO i współpracownik „Zwrotu”, założyciel karwińskiego Zespołu Śpiewaczo-Muzycznego Przyjaźń, który prowadził 51 lat, pedagog, szef filharmonii, dyrektor Teatru Cieszyńskiego. Jest jedną z najbardziej znanych i wyrazistych osobowości Zaolzia. Stara się propagować śpiew chóralny jako sposób na podtrzymanie tożsamości narodowej i przetrwanie.  (więcej…)

Wielki show o świecie współczesnym

Dzisiaj wieczorem w Czeskim Cieszynie, a następnie we wtorek 22 kwietnia w Hawierzowie i w środę 30 kwietnia w Orłowej zagra Scena Polska Teatru Cieszyńskiego w Czeskim Cieszynie „Enron”, przedstawienie w reżyserii Rafała Matusza na podstawie sztuki młodej brytyjskiej autorki Lucy Prebble. Spektakl, prezentujący paradokumentalny tekst w bardzo plastycznej, synkretycznej formie, z użyciem multimediów, to wielki, rozpaczliwy show. (więcej…)

Bandycka napaść

Z Końskiej. W niedzielę rano wracał ks. prob. Janik z kościoła, gdzie udzielał komunii św. Siostrom Boromeuszkom ze szpitala werkowego w Trzyńcu na plebanię. Właśnie przechodzili drogą z zabawy tanecznej mocno podochoceni trzej mężczyźni, między nimi jeden żołnierz. Bez jakiegokolwiek powodu rzucili się bandyci na ks. proboszcza, zaczęli bić i szturchać; głośne wołania o pomoc sprowadziły siostrę ks. proboszcza, która go wyrwała z rąk napastników i wciągnęła do sieni. Nie mogąc odwalić zamkniętych drzwi, wyrwali rozbójnicy koły z płotu i zaczęli bombardować farę, przyczem roztłukli wszystkie szyby. Jednego z uczestników tej bandyckiej napaści poznano. (Brutalny napad. „Gwiazdka Cieszyńska” nr 12, 18 lutego 1919)

Sprawa języka

Ostatnio odbyło się w Czeskim Cieszynie jedno z zebrań nauczycieli polonistów, a dyskusja, jaka się po tym zebraniu wywiązała, skłoniła mnie do napisania tych paru słów: Bowiem jeśli chodzi o sprawę języka polskiego na naszym terenie, to (jak zawsze) skarżono się na wszystko możliwe i niemożliwe. Na groźne wulgaryzowanie języka ojczystego przez naszą młodzież. Na „heroiczne” próby „tłumaczenia” afiszów kinowych i teatralnych na tzw. język polski. Na czechizmy pojawiające się coraz częściej w naszej prasie. (więcej…)

„Scriptum” dla każdego

Podczas ostatniego spotkania działającego w Czeskim Cieszynie pod dyrekcją Danuty Chwajol Międzygeneracyjnego Uniwersytetu Regionalnego (MUR) Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego w Republice Czeskiej wspominano pierwszy wykład, który odbył się przed ośmioma laty. Wykłady MUR od roku akademickiego 2009/2010 udało się wydać w czterech do tej pory tomach „Scriptum”, które kupić można w siedzibie Zarządu Głównego PZKO w Czeskim Cieszynie. Publikacje te to cenne kompendium wiedzy z różnych dziedzin. Tematyka jest tak szeroka, że każdy znajdzie tu coś dla siebie.

Jubileusz życiowy prof. Alojzego Suchanka

  Redakcja „Zwrotu” dołącza do grona gratulantów, składając życzenia długich lat w zdrowiu i wszelkiej pomyślności prof. dr. hab. Alojzemu Suchankowi, który obchodzi dziś osiemdziesiąte urodziny. - Śpiew był i będzie obcował w życiu każdego zdrowego człowieka – mówił Jubilat w wywiadzie, który ukaże się w kwietniowym numerze „Zwrotu”. - Śpiew jest terapią w przywracaniu zdrowia. Ten, kto ma w sercu choć trochę miłości, musi ją opiewać, musi ją wyrazić czy to w wierszu, czy w melodii. (więcej…)

Małżeńskie szczęście

Mąż do żony: - W życiu poznałem tylko jedną mądrą kobietę... - Kogo? – pyta żona - Co kogo? – odpowiada mąż. – Ciebie, idiotko! (więcej…)

Wierni lalce (fotogaleria)

W Domu Narodowym w Cieszynie odbyła się w czwartek 27 marca, w Międzynarodowym Dniu Teatru, druga część obchodów jubileuszu 65-lecia Sceny Bajka Teatru Cieszyńskiego w Czeskim Cieszynie. Podczas imprezy nazwanej „Wierność lalce” widzowie obejrzeli najpierw fragment najnowszej premiery Bajki, przedstawienia „Śpiąca królewna”, po czym odbyło się spotkanie z zespołem teatru, które prowadziła teatrolog dr Mirosława Pindór. (więcej…)

Spotkanie przyjaciół polskiej książki

W Czeskim Cieszynie odbyło się w środę 26 marca Walne Zgromadzenie Stowarzyszenia Przyjaciół Polskiej Książki. Zebrani wysłuchali m.in. sprawozdania z działalności w 2013 roku, które przedstawiła prezes SPPK Helena Legowicz. Najważniejszymi imprezami były Wystawa Polskiej Książki połączona z akcją „Z książką na walizkach” oraz kampania „Ja czytam tobie, a ty mnie”. (więcej…)

Poruszył naród moskiewski

Groźnem jest państwo moskiewskie swym olbrzymim wzrostem dla Europy i od stulecia uczuwać się daje jego wpływ, tamujący lub niszczący swobodny rozwój narodów z niem się stykających. Taki charakter ma Moskwa wśród państw europejskich, a to jej znaczenie datuje się szczególniej od cara Piotra I, Wielkim nazwanego, którego też przeto niejako za tworcę dzisiejszej Rosji uważają. (...) (więcej…)

Utrudnienia w ruchu drogowym w Karwinie-Kopalniach

Nowe komplikacje w ruchu drogowym czekają od poniedziałku 10 marca kierowców podążających do Karwiny z kierunku od Ostrawy. O godz. 10 całkowicie zamknięty zostanie dla nich most koło Kopalni-Karwina. W kierunku od Karwiny przejazd możliwy będzie jednym pasem, natomiast do Karwiny przez most wjadą tylko autobusy i samochody zintegrowanego systemu ratownictwa. Ruchem pojazdów sterować będzie sygnalizacja świetlna. (więcej…)

Scena Polska zaprasza na „Amadeusza”

W sobotę 8 marca ponownie obejrzeć można będzie „Amadeusza” Petera Shaffera, wystawionego w Scenie Polskiej Teatru Cieszyńskiego w Czeskim Cieszynie przez Bogdana Kokotka. Wyjątkowo zgodni są widzowie w ocenie tej inscenizacji. Długotrwałe burzliwe oklaski pojawiły się nie tylko po premierze, ale są wyrazem aprobaty publiczności dla tej pozycji repertuarowej po każdym odegranym spektaklu. Pełne zachwytu opinie pojawiają się w dyskusjach miłośników teatru. (więcej…)

Srebro dla Polaków z Republiki Czeskiej

Usatysfakcjonowani powrócili z XI Światowych Zimowych Igrzysk Polonijnych Karkonosze 2014 (23 lutego - 1 marca) reprezentanci Polaków w Republice Czeskiej, wywalczyli bowiem w klasyfikacji generalnej drugie miejsce, zdobywając 69 medali (29 złotych, 19 srebrnych i 21 brązowych). W Igrzyskach wzięło udział blisko 600 przedstawicieli Polonii i Polaków z Zagranicy. Najwięcej, bo 160 medali (62 złote, 52 srebrne, 46 brązowych), zdobyli Polacy z Litwy, na trzecim miejscu uplasowali się Polacy z Rosji z 62 medalami. Zawody rozgrywano m.in. w Jeleniej Górze, Karpaczu, Szklarskiej Porębie, Jabloncu.

Wspominamy Henryka Jasiczka

"Zaczynałem coraz bardziej uświadamiać sobie i przyswajać poczucie świadomości i dumy narodowej. Z dumą narodową łączyłem prawość charakteru, odwagę, służbę Ojczyźnie. A ojczyzną moją była Polska, niedaleka, a jednak znana tylko z książek. Wiedziałem, że była Chrystusem narodów, że cierpiała, że była rozszarpana przez wrogów. Z szacunkiem i życzliwością patrzałem na portret marszałka. Piłsudski przemawiał do ... wyobraźni. (...) (więcej…)

Przywrócić pamięć

- Interesują mnie słowa: opuszczony, zapomniany. Człowiek umiera dwa razy, raz fizycznie, drugi raz, kiedy się o nim zapomina. Moim zadaniem jest przywrócić tę pamięć – mówił podczas spotkania pod hasłem „Przechodniu, powiedz Polsce...” 28 lutego w Książnicy Cieszyńskiej w Cieszynie Jarosław Żurek, który od wielu lat dokumentuje ofiary wojny polsko-czeskiej o Śląsk Cieszyński w styczniu 1919 roku. (więcej…)

Stosunek do rękawic ochronnych

- Do pierona, dyć mie ta sztanga poli. Kaj są moji rynkawice? - Francek, dyć żeś ich wczoraj chynył do pieca. Ta lewo była przeca dziurawo! - No to, Jozef, hybej do magazynu i nafasuj nowe. I Józef rzeczywiście nowe rękawice z magazynu przyniósł. - Dosyć ich tam majóm – medytował drogą – a Francka nie bydzie zielazo poliło. (więcej…)

„Śpiąca królewna” po polsku

  Czy książę odnajdzie śpiącą królewnę i zdoła ją obudzić, przekonają się w sobotę 22 lutego widzowie przedstawienia przygotowanego przez zespół Sceny Bajka Teatru Cieszyńskiego w Czeskim Cieszynie. Będzie to polska wersja lalkowa znanej baśni „Śpiąca królewna”, w adaptacji i reżyserii Marii Míkovej. Od 8 lutego odbywają się przedstawienia po czesku, teraz nadszedł czas na polską premierę. Początek o godz. 16.

Niełatwe tłumaczenia

W dzisiejszej notatce pragnę wskazać na kilka błędnych tłumaczeń niektórych czeskich wyrazów. Korespondent w sprawozdaniu z konferencji Komitetu Powiatowego KPCz w Czeskim Cieszynie pisze m.in.: „Na przedzie ponad sceną biusta naszego prezydenta Klementa Gottwalda”. Chodzi mi o wyraz „biusta”, który prawdopodobnie jest błędnym przekładem czeskiego poprawnego wyrazu – busta. Polski słownik ortograficzny oraz poprawnej polszczyzny notuje słowo „biust”, które oczywiście ma inne znaczenie niż czeska busta. Poprawnym odpowiednikiem tego czeskiego rzeczownika jest polski rzeczownik „popiersie”. (Błędne przekłady. „Głos Ludu”  nr 125, 21 października 1952)

Co to jest świetlica

W pracy wychowawczej i kulturalno-oświatowej wyrazu świetlica używa się na oznaczenie pewnych form tej pracy, składających się z całego szeregu elementów, które razem wzięte i skoordynowane tworzą świetlicę. Świetlica to lokal, jej kierownik, zespół, zajęcia i metody realizowania pracy. Jeśli chodzi o pracę w świetlicy, to jest ona zaspakajaniem potrzeb duchowych człowieka i musimy wziąć tu pod uwagę 3 zasadnicze elementy, przez które zaspakajamy potrzeby naszego intelektu: 1) rozum, 2) uczucie, 3) wola. Dla rozumu będziemy dawali odczyty, pogadanki, gazety i dyskusje towarzyskie w świetlicy, dla uczucia – śpiew, muzykę, taniec itp., dla woli zaś – przyjmowanie na siebie obowiązków i wypełnianie ich pomimo niechęci. (Świetlica PZKO i SMP – jej organizacja, cele i zadania. „Głos Ludu” nr 63, 1 czerwca 1948)

Ekslibrisy Zbigniewa Kubeczki

W Bibliotece Regionalnej w Karwinie, w budynku przy frysztackim rynku, otwarta została 22 stycznia wystawa ekslibrisów zaolziańskiego plastyka Zbigniewa Kubeczki. W ubiegłym roku twórca obchodził swój jubileusz życiowy, a w tym roku świętować będzie pięćdziesięciolecie pracy artystycznej. (więcej…)

W wirującym kręgu

W ostatnich czasach mało się widzi naszych kobiet śląskich w pięknych strojach ludowych. Nasze stroje śląskie są skazywane przez nas samych na zapomnienie w naszych starych trówłach lub „olmaryjach”. A przecież są takie piękne, takie nasze. Należy je częściej wydobyć z trówły, otrząść z prochu i poparadować w nich trochę na różnych uroczystościach, a więc w obecnym okresie karnawałowym na balach i zabawach karnawałowych. Jakże pięknie wygląda roztańczona i rozbawiona sala w swej bogatej kolorystyce strojów śląskich z swymi wstążkami (maszlami) i ozdóbkami, zwłaszcza kiedy obfite szerzyzny sukien coraz dostojniejszy zataczają krąg i można tylko pozazdrościć tym wszystkim, którzy w tym wirującym kręgu się znajdą. (Pielęgnujmy nasz strój śląski. „Głos Ludu”, 8 lutego 1953)

Nie możemy zamilczeć

Dusza się raduje, gdy się widzi, iż nasze Panie i Panienki tak krzątają się około przedsiębiorstw, urządzanych przez zawsze kochaną Macierz. Czy bal nie udowadniał tego radosnego powiedzenia? O tak! W całej pełni! Któż wypełnił smacznemi łakociami bufet? Kto sporządził kotyljony, czapki? Kto rozsprzedawał bilety naprzód, zbierał dary do bufetu i zajmował się sprzedażą wszystkiego na miejscu? Ot, ten cały ogrom pracy wykonały Polki i Poleczki nasze, które nie żałowały czasu i niestrudzenie pracowały, by tylko pomóc nam do wspaniałego wyniku tego przedsiębiorstwa. Chociaż już po balu odczuwały wielkie zadowolenie z owoców pracy swojej i innego podziękowania sobie nie życzą, przecież nie możemy tej ofiarności zamilczeć i przed szeroką rzeszą Czytelników jeszcze raz przesyłamy staropolskie „Bóg zapłać!”. (Po balu Macierzy. „Gazeta Kresowa”, Frysztat, 13 lutego 1930)  

MUR o gwarze

„Dowody polskości gwary cieszyńskiej” przedstawiła 9 stycznia w auli Gimnazjum Polskiego w Czeskim Cieszynie podczas spotkania Międzygeneracyjnego Uniwersytetu Regionalnego Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego dr nauk humanistycznych Bożena Szymon, autorka publikacji „Gwary Zaolzia”. (więcej…)

Z pierwszego numeru

Od początku naszej pracy organizacyjnej odczuwaliśmy potrzebę organu prasowego, który służyłby zagadnieniom naszej pracy kulturalno-oświatowej i sprawom organizacyjnym, a zarazem byłby trybuną wszystkich członków naszych organizacji. Dziś Zarząd Główny Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego przedkłada społeczeństwu pierwszy numer tego długo oczekiwanego pisma. „Zwrot” redagowany jest przez zespół redakcyjny, w skład którego wchodzą członkowie Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego, Czechosłowackiego Związku Młodzieży – Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej oraz Polskiej Rady Sokoła. Pismo służy więc członkom wszystkich wyżej wymieniowych organizacji i jest obrazem pracy i dążeń tychże organizacji. („Zwrot” i praca kulturalno-oświatowa naszych organizacji. „Zwrot” nr 1, rok 1, Czeski Cieszyn, 24 grudnia 1949)

Reklama świąteczna sprzed lat

Wspominamy Gustawa Morcinka

  20 grudnia mija pięćdziesiąta rocznica śmierci Gustawa Morcinka. Był najwybitniejszym pisarzem śląskim, piewcą górniczego trudu, wprowadził Śląsk do literatury polskiej. (więcej…)

Reklama z 1950 roku

Gotujemy po cieszyńsku

  CZESKI CIESZYN/ W kameralnej atmosferze nad stosem książek kulinarnych zawierających przepisy na potrawy spożywane tradycyjnie na Śląsku Cieszyńskim przebiegało w środę 11 grudnia w filii Biblioteki Miejskiej w Czeskim Cieszynie przy ul. Havlíčka spotkanie pod hasłem „Gotujemy po cieszyńsku”. Inspiracją do zorganizowania tej akcji stało się wydanie wznowień dwóch najpopularniejszych książek kucharskich Zaolzia: przedwojennej „Naszej kuchni” Walburgi Fójcikowej i nieco młodszej „Kuchni śląskiej” Emilii Kołder, która teraz ukazała się w wyborze nazwanym „Kuchnia Śląska Cieszyńskiego”. Obydwie pozycje mogą stać się ciekawym prezentem pod choinkę. (więcej…)