„Leksykon Polaków w Republice Czeskiej i Republice Słowackiej” ma już pięć tomów

CZESKI CIESZYN / Ukazał się piąty tom „Leksykonu Polaków w Republice Czeskiej i Republice Słowackiej” pod redakcją profesorów Uniwersytetu Opolskiego Zenona Jasińskiego i Bogdana Cimały. Promocja publikacji odbyła się w środę 13 lutego w Klubie PZKO w Czeskim Cieszynie.

Zorganizowana została wspólnie przez Polski Związek Kulturalno-Oświatowy i Kongres Polaków. Program rozpoczęto od prezentacji filmu dziennikarki Otylii Toboły i kamerzysty Jiřego Brzóski „Stara fotografia”, nagrodzonego w Polsce.

Jak powiedział prowadzący spotkanie wiceprezes Kongresu Polaków Józef Szymeczek, film nawiązuje do wydarzeń sprzed stu lat, kiedy odradzała się polska państwowość. Podczas wiecu w Cieszynie powstała wspólna fotografia, po stu latach powtórzono to samo ujęcie. To był impuls do rozwinięcia tematu w filmie dokumentalnym.

Na promocji „Leksykonu Polaków w Republice Czeskiej i Republice Słowackiej” obecni byli jego redaktorzy, toteż po filmie Józef Szymeczek poprosił profesora Jasińskiego, by przedstawił, jak wygląda aktywna kultura zaolziańska na podstawie jego badań naukowych. Zenon Jasiński przyznał, że obejrzany film jest pewnym wprowadzeniem w temat. Zaolzie uważa za fenomen kulturowy.

Mówił o zadaniach, jakimi z jednej strony był program rozwoju dziedzictwa narodowego, z drugiej wprowadzenie diaspory polskiej do świadomości Polaków. Przypomniał swoje początki badawcze, pierwsze wizyty na Zaolziu, nazwiska osób, które wspierały jego wysiłki i były dla niego inspiracją. – Temat znalazł szybko poparcie w kręgach badawczych – stwierdził. Rezultaty badań mogły ukazać się drukiem dopiero w 1990 roku, kiedy wydany został jego „Mały leksykon nadolziański”.

Ogrom pracy przedstawia obecny „Leksykon Polaków w Republice Czeskiej i Republice Słowackiej”. Zawartość wszystkich pięciu tomów, które wyszły do tej pory, znalazła się na płycie cd. Otrzymały ją w prezencie osoby obecne na promocji. Natomiast publikacja książkowa w postaci piątego tomu „Leksykonu” ukazała się w nakładzie zaledwie 200 egzemplarzy, z których połowa przeznaczona została dla zaolziańskich organizacji i szkół. Jest kontynuacją tomów poprzednich, zawiera m.in. prezentację środowiska lekarskiego, sylwetki reżyserów na Słowacji, ale pokazuje też np. życie religijne, które miało duży wpływ na zachowanie tożsamości narodowej.

Bogdan Cimała mówił o płycie cd, która zawiera 2354 strony z pięciu tomów publikacji, z czego 2211 stron to tylko hasła, których jest w sumie 1132. Jedno hasło zajmuje przeciętnie półtorej strony, chociaż są i krótsze, ale też kilkustronicowe. – Najwięcej jest biogramów, bo „Leksykon” poświęcony jest ludziom i ich działaniu – wyjaśnił prof. Cimała. Wymienił kolejno, że 700 haseł to biogramy, 322 hasła rzeczowe, są hasła mówiące o czasopismach, miejscowościach, książkach, jest też 27 haseł przeglądowych. Opracowało je łącznie 105 autorów, 27 z nich już zmarło.

Profesor Jasiński podziękował za współpracę, darmową, wszystkim, dzięki którym powstał „Leksykon”, bo były to wszystko działania społeczne. Praca nad „Leksykonem” nie jest jeszcze ukończona, redaktorzy, chociaż już są emerytami, myślą o kolejnych tomach lub chociaż suplemencie. Podczas promocji mówili też o taśmach, kasetach i innych nagraniach występów różnych zaolziańskich zespołów tanecznych, śpiewaczych, teatralnych, które warto zdigitalizować i zgromadzić w jednym miejscu, by zachować je dla następnych pokoleń.

CR