Co czytamy? Daniel Korbel poleca książkę „Z pamiętnika wojennego ks. Karola Grycza, ewangelickiego proboszcza wojskowego w Krakowie”

Daniel Korbel: Chciałbym polecić państwu książkę pod wieloma względami wyjątkową. Jej autor Karol Grycz (1885-1959) urodził się w Śmiłowicach i po studiach w zakresie teologii ewangelickiej w 1909 r. rozpoczął posługę duchownego ewangelicko-augsburskiego. Jego pierwszą parafią był Skoczów – matecznik antypolskiego ruchu ślązakowskiego, teren niezwykle trudny dla wikarego – świadomego Polaka. Szybko też doprowadzono do jego przeniesienia. W czasie I wojny światowej ks. Grycz został zmobilizowany i pełnił posługę w wojskowych szpitalach, na bezpośrednim zapleczu frontu, a często udawało mu się dotrzeć do ewangelików służących w okopach na pierwszej linii. Dwukrotnie służył na froncie włoskim i dwukrotnie na froncie wschodnim przeciwko Rosjanom.

Książka napisana jest niezwykle barwnie z zachowaniem dramaturgii tych tragicznych wydarzeń. Cały czas przewijają się na jej stronach mieszkańcy Śląska Cieszyńskiego, z którymi ksiądz się spotyka, a czasami udziela im ostatniego namaszczenia.

Już w listopadzie 1918 r. ks. Grycz zgłosił się do służby w odradzającym się Wojsku Polskim i rozkazem Dowództwa Okręgu Generalnego w Krakowie został mianowany kapelanem ewangelickim dla Śląskiego Okręgu Wojskowego w Cieszynie, jednocześnie pierwszym ewangelickim duchownym w Wojsku Polskim. Wziął także czynny udział w odpieraniu czeskiego ataku, który rozpoczął się 23 stycznia 1919 r. i niezwykle dokładnie opisuje przebieg tych wydarzeń. Miał już 3-letnie doświadczenie swojej posługi na froncie, znał zarówno realia okopów, jak i pracy sztabowców. Potrafił więc trafnie ocenić kompetencje polskiego głównodowodzącego płk F. Latinika i skalę popełnionych przez niego błędów. Dlatego w książce nie brakuje również opisów tych najtrudniejszych wydarzeń, np. chaotycznego, tragicznego w skutkach odwrotu z Cieszyna w nocy z 26 na 27 stycznia 1919 r. Ks. Grycz oddał także ostatnią posługę wielu obrońcom pozycji pod Skoczowem m.in. por. Ferdynandowi Kotasowi, a nawet wykonał kilka zdjęć zabitych (dostępnych na stronach Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie).

Bez wątpienia wspomnienia ks. Karola Grycza należą do jednych z najbardziej wartościowych źródeł wspomnieniowych dotyczących wojny 8-dniowej o Śląsk Cieszyński. To lektura obowiązkowa nie tylko dla miłośników historii.