„Myślenie w pogodzie ducha”. Podczas festiwalu ČteFesT omawiano wpływ Józefa Tischnera

W ramach trwającego w tym tygodniu festiwalu literackiego ČteFesT, we wtorkowy wieczór 3 czerwca 2025 roku w Czytelni i Kawiarni Avion w Czeskim Cieszynie odbyło się wyjątkowe spotkanie poświęcone postaci i dorobkowi księdza Józefa Tischnera. Pod hasłem „Myślenie w pogodzie ducha” o jego filozofii, twórczości oraz wpływie na współczesne myślenie dyskutowali poeta i publicysta Wojciech Bonowicz oraz pisarka i tłumaczka Renata Putzlacher-Buchtová.

Rozmowę rozpoczęto od wspomnień związanych ze studiami polonistycznymi w Krakowie, gdzie swoje naukowe drogi rozpoczynali zarówno Wojciech Bonowicz, jak i Renata Putzlacher-Buchtová. Szczególne miejsce w tych wspomnieniach zajęła postać księdza profesora Józefa Tischnera. Podkreślano jego niezwykłą charyzmę – był nie tylko wybitnym filozofem i kapłanem, lecz także znakomitym pisarzem i gawędziarzem, który potrafił zbliżać do siebie różne środowiska: od studentów i kleryków, po najmłodsze dzieci w przedszkolach. Jego wykłady i refleksje na temat wolności dawały słuchaczom siłę oraz budziły nadzieję.

Kapłan z góralską duszą

Tischner wyróżniał się nie tylko imponującą wiedzą filozoficzną, lecz także niezwykłą biegłością językową – zwłaszcza w posługiwaniu się gwarą góralską, którą świadomie wplatał w swoją twórczość. Budował autorską, oryginalną filozofię, nie tracąc przy tym umiejętności prowadzenia dialogu z bardzo zróżnicowanymi odbiorcami – od intelektualistów po najmłodsze dzieci. Mówił w sposób poważny, a zarazem zrozumiały, budując mosty porozumienia między światem idei a codziennym doświadczeniem.

Wspomniana integralność, którą cechował się Tischner, była jego największą siłą i fundamentem całego kapłaństwa. To właśnie ta wewnętrzna spójność pozwalała mu być autentycznym i bliskim ludziom, zwłaszcza góralskiej społeczności, której był sam częścią. Tischner nie stawiał się ponad innymi – nie kreował swojej pozycji na autorytet, który z góry poucza, lecz raczej był kimś, kto rozumiał i dzielił życie zwykłych ludzi. Dzięki temu jego kazania i filozofia zyskiwały prawdziwą moc i głębię.

Ksiądz Józef Tischner (1931–2000) był wybitnym polskim duchownym i filozofem, którego działalność przypadła na drugą połowę XX wieku. Zasłynął jako myśliciel głęboko zaangażowany w refleksję nad dialogiem, wzajemnym szacunkiem oraz etycznym wymiarem relacji międzyludzkich. Jego idee pomagały zrozumieć fundamentalne znaczenie wolności, godności człowieka i społecznej współpracy. Tischner był autorem licznych książek, w których w klarowny i przystępny sposób przybliżał czytelnikom złożone zagadnienia filozoficzne i moralne, czyniąc je bliskimi codziennemu życiu.

Ksiądz Józef Tischner był również blisko związany z ruchem „Solidarność”, który odegrał kluczową rolę w walce o wolność i prawa człowieka w Polsce. Jego refleksje na temat etyki, odpowiedzialności społecznej oraz godności jednostki miały ogromne znaczenie dla wielu ludzi zarówno w czasach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, jak i w okresie transformacji ustrojowej. Do dziś wspominany jest jako mądry nauczyciel i autorytet moralny – człowiek, który pragnął budować społeczeństwo oparte na zgodzie, wzajemnym szacunku i otwartym dialogu.