Pogotowie językowe. Idę do muzeum, współpracuję z muzeum i mówię o muzeum

Powszechnym błędem Polaków z Zaolzia jest odmienianie przez przypadki rzeczowników rodzaju nijakiego liczby pojedynczej zakończonych na -um, takich jak muzeum, gimnazjum, akwarium czy forum. Możemy więc usłyszeć, gdy ktoś mówi, że „idzie do muzea” lub „współpracuje z muzeem”. Jak się można domyślić, przyczyną błędu jest zapożyczenie wzorca deklinacji z języka czeskiego. W języku czeskim, zarówno w liczbie pojedynczej, jak i mnogiej, muzeum podlega odmianie przez przypadki. W języku polskim jest inaczej.

Rzeczowniki rodzaju nijakiego o rodowodzie łacińsko-greckim zakończone na -um nie podlegają odmianie przez przypadki. Oznacza to, że we wszystkich przypadkach będziemy mieli formę muzeum. Mówimy więc, że idziemy do muzeum, mówimy o muzeum, współpracujemy z muzeum. Warto jednak pamiętać, że przydawka towarzysząca takiemu rzeczownikowi podlega odmianie. Mówimy więc, że idziemy do muzeum etnograficznego, mówimy o muzeum etnograficznym i współpracujemy z muzeum etnograficznym.

Natomiast w liczbie mnogiej rzeczowniki te podlegają odmianie. W mianowniku znika zakończenie -um, i mówimy, że idziemy do muzeów, współpracujemy z muzeami i mówimy o muzeach.

Pełna odmiana rzeczownika muzeum w liczbie pojedynczej i mnogiej:

Lista wybranych rzeczowników rodzaju nijakiego liczby pojedynczej zakończonych na -um:

muzeum, liceum, centrum, gimnazjum, referendum, stypendium, ambulatorium, laboratorium, hospicjum, terrarium, akwarium, archiwum, konsylium, mauzoleum, studium, podium, sacrum, profanum, trofeum, wotum, prezbiterium, honorarium, oratorium, prosektorium, atrium, delirium, seminarium, planetarium, epitafium, arboretum, delfinarium, fokarium, sanatorium, konserwatorium, serum, forum, kworum, lokum, audytorium, opium, medium, metrum ,misterium, imperium, terytorium, monstrum, relanium, remedium, solarium, spektrum, antidotum, glosarium, insygnium, kolokwium, webinarium, kontinuum, kryterium, milenium, preludium, uniwersum, klimakterium,kompendium, oceanarium, fokarium, sanktuarium, epicentrum, kalendarium, krematorium.