Lesznych, Leszen?

Cześć,

mam pytanie za 100 punktów: Jeżeli jest Leszna Górna i Leszna Dolna, to historia będzie obu Lesznych czy obu Leszen, jak napisał autor pewnego tekstu.

Dzięki

I.K.

W urzędowym wykazie nazw miejscowości, który dostępny jest również w internecie znajdziemy dwanaście o nazwie Leszno, Leszno Dolne, Leszno Górne oraz Leszno Małe.

Gdyby mieszkańcy tych wsi zorganizowali spotkanie, mogłoby się ono nazywać np. „Spotkanie Leszen”, ponieważ Leszno ma odmianę rzeczownikową, odmienia się podobnie jak wiadro: jedno Leszno – jedno wiadro (M. l. poj), obywatel Leszna – nie ma wiadra (D. l. poj), w Lesznie – w wiadrze (Ms. l. poj.), wszystkie Leszna – wszystkie wiadra (M. l. mn.), spotkanie Leszen – zabrakło wiader (D. l. mn.).

W tym samym wykazie znajduje się jedna miejscowość Leszna Górna (część miejscowości podzielonej granicą państwa). Końcówka dopełniacza, która jest podana u wszystkich nazw miejscowości w wykazie, jest -ej, czyli w dopełniaczu mamy Lesznej Górnej, jest to więc odmiana przymiotnikowa.

Idąc tym tropem tworzymy mianownik liczby mnogiej – dwie Leszne: Górna i Dolna, dopełniacz lczby mnogiej – historie obu Lesznych: Dolnej i Górnej. Taka jest poprawna forma.

Dodatkową informacją, którą znajdziemy w przytoczonym wykazie jest forma przymiotnika od Lesznej: leszczański.

Podobne problemy miewamy przy odmianie nazw wsi Łomna Dolna i Łomna Górna, czy miast Orłowa, Karwina, Częstochowa.

Łomne: Dolna i Górna odmieniają się jak przymiotniki, podobnie Orłowa, ale Karwina czy Częstochowa odmieniają się jak rzeczowniki. Czyli mamy:

Dopełniacz l. poj. Łomnej Dolnej, Lesznej Górnej, Orłowej, ale Karwiny, Częstochowy (nie: Karwinej, Częstochowej),

Celownik – Łomnej Dolnej, Lesznej Górnej, Orłowej, ale Karwinie, Częstochowie,

Biernik – Łomną Dolną, Leszną Górną, Orłową, ale Karwiną, Częstochową,

I tak dalej.

Przepraszam mieszkańców innych wsi i miasteczek, że nie wspomniałem nazw ich miejscowości. O ile ktoś miałby wątpliwości związane z ich odmianą, zapraszam do Pogotowia językowego. Zawsze postaram się znaleźć odpowiedź na nurtujące Państwa pytania.

Mgr. Ireneusz Hyrnik, Ph.D.

Chciałbym się jeszcze podzielić z Państwem ciekawostką związaną z nazwą Łomna: Na terenie Polski według wspomnianego już wykazu nazw miejscowości znajdują się cztery wioski i jedna osada o tej nazwie. Wszystkie, podobnie jak nasza Łomna Górna i Dolna, mają odmianę przymiotnikową oprócz jednej, która odmienia się Łomna, Łomny, Łomnie, Łomnę (podobnie jak Karwina).