Śpiewactwo, nazwy miast i dzielnic z łącznikiem, myślnik, czy człowiek to rzecz?

Dziś kolejna porada w naszym Pogotowiu Językowym. Przypominamy, jeśli macie jakiekolwiek wątpliwości językowe, piszcie do nas (pogotowiejezykowe@zwrot.cz). Na wasze pytania odpowiada Ireneusz Hyrnik

2.11.2016

Cześć, Irek!
jeszcze sobie coś przypomniałam.

1. Co sądzisz o wyrazie śpiewactwo? Używane jest w opisach historii chórów na Zaolziu, np. Historia śpiewactwa w Stonawie. Czy nie lepsze byłoby wyrażenie ruch śpiewaczy?

2. Jak pisać nazwy miast oraz dzielnic? Zawsze tylko z łącznikiem? Np. Jastrzębie-Zdrój, Bielsko-Biała to jasne. Ale kiedy piszemy dzielnice, np. Karwina-Raj, czy nie lepszy byłby myślnik albo przerwa? Pamiętam, że niedawno pisano dzielnice bez myślnika (łącznika). Teraz znowu powrócono do pisowni z łącznikiem.

3. Czy należy pisać myślnik w zdaniu: Warszawa to moja ojczyzna.?

4. I jeszcze jedno. Popatrz na takie oto zdanie: „Praca ta jest moją pasją, ponieważ łączy w sobie dwie rzeczy, które lubię najbardziej: język i ludzi.”

Przecież ludzie to nie rzecz. Można ten wyraz czymś bardziej odpowiednim zastąpić? Może „… łączy w sobie to, co lubię najbardziej…” . Lecz w tym przypadku jest podobnie – ludzie to nie „to”. Znajdziesz jakieś inne rozwiązanie, jak tę myśl wyrazić?

Z góry bardzo dziękuję i pozdrawiam!
B. N.

ad 1. Śpiewactwo

W słownikach współczesnych (np. Doroszewskiego) można znaleźć śpiewactwo jako 'działalność zespołów śpiewaczych; ogół śpiewaków’. Starsze słowniki nie rejestrują tego wyrazu. W słowniku z roku 1915, tzw. warszawskim, występuje np. śpiewnictwo w znaczeniu 'sztuka śpiewania; ogół utworów do śpiewania, pieśniarstwo’. „Ruch śpiewaczy” może być użyty jako synonim „śpiewactwa” w celu urozmaicenia wypowiedzi.

ad 2. Łącznik w nazwach miejscowości i dzielnic

W zasadach pisowni i interpunkcji portalu sjp.pwn.pl dotyczących pisowni nazw miejscowości typu Bielsko-Biała, Świeradów-Zdrój, Warszawa-Śródmieście znajdziemy informację, że:

[48] Jeśli nazwa miejscowa składa się z dwu lub więcej członów rzeczownikowych, które wspólnie identyfikują jednostkę administracyjną lub/i geograficzną, a więc miejscowość lub jej część, stosuje się łącznik.

UWAGA: To zalecenie jest zgodne z „Wykazem urzędowym nazw miejscowości w Polsce”, a funkcja łącznika przyczynia się do względnie jednolitego traktowania nazw o różnej genezie.

Z powyższego wynika, że również nazwę dzielnicy, np. Karwina-Raj, Trzyniec-Stare Miasto, trzeba pisać z łącznikiem, czyli krótką poziomą kreską w odróżnieniu od myślnika.

ad 3. Myślnik

Można w tym zdaniu użyć myślnika, ale nie jest to konieczne.

ad 4. Czy człowiek to rzecz?

Rzecz to nie tylko materialny element otaczającego świata czy przedmiot będący czyjąś własnością. W słowniku Doroszewskiego wyszczególnionych jest 12 znaczeń wyrazu rzecz. Nie ma wśród nich jednak miejsca na określenia człowieka mianem rzeczy. Można spróbować poszukać wśród synonimów wyrazu rzecz. Nasuwają mi się na myśl: sprawa, kwestia, aspekt i strona.