O wydawnictwach ezoterycznych na Śląsku Cieszyńskim

CIESZYN / W okresie międzywojennym na Śląsku Cieszyńskim kwitł ruch ezoteryczny. Potwierdza to dorobek wydawniczy, jaki został po ezoterykach. Dokładniej mówił o tym w piątek w Książnicy Cieszyńskiej Rafał Cholewa.

Wydawnictwa miały związek ze zjawiskiem, które w historii określano jako spirytyzm. Pojawiło się ono w połowie 19. wieku. – Szybko stało się bardzo modne. Miało związek z tym, że wiek 19. był wiekiem gwałtownych przemian, dominowała myśl pozytywistyczna i materializm – mówił prelegent.

– Z powstaniem spirytyzmu wiązało się powstanie różnych towarzystw. Na początku były kółka spirytystyczne, które przeradzały się w coś poważniejszego. Towarzystwo teozoficzne to było coś pomiędzy kółkiem spirytystycznym, towarzystwem naukowym i sektą religijną – mówił Cholewa.

Ważnymi ośrodkami polskiej myśli ezoterycznej była Wisła i Nydek. Właśnie tam mieściły się redakcje czasopism i wydawnictw poświęconych wiedzy duchowej, skupiali się tam parapsycholodzy, jasnowidze i teozofowie. Z Wisłą był związany polski parapsycholog i wynalazca Julian Ochorowicz. – Ten okres II połowy 19. wieku nazywany jest przebudzeniem okultystycznym – mówił Rafał Cholewa.

Julian Ochorowicz zajmował się m.in mediumizmem, był parapsychologiem i badaczem hipnotyzmu. W 1899 został zaproszony do Wisły. Tam aż do 1913 r. zajmował się zjawiskami mediumicznymi. Ze Stanisławą Tomczykówną, która miała zdolności mediumiczne dokonywał eksperymentów pod kątem naukowym, swoje badania ujął w pięciotomowym dziele Zjawiska Mediumiczne. Przyczynił się do rozwoju Wisły. Zapraszał znaczące osoby, w 1906 r. założył Towarzystwo Miłośników Wisły, podarował książki do miejscowej biblioteki szkolnej.

Okultyzm stawał się coraz bardziej modny. Zaczęto wydawać czasopisma. Jedno z pierwszych to „Wyzwolenie”, wydawane od 1919 r., założone przez Andrzeja Podżorskiego z Wisły i Andrzeja Kajfosza z Nydku. W 1920 r. Andrzej Kajfosz zakłada nowe czasopismo „Teozofię”, które ukazywało się w latach 1921-1931.

Józef Chobot Nauczyciel z Łazów był redaktorem „Odrodzenia” – czasopisma poświęconego zjawiskom duchowym i odrodzeniu człowieka.

Na łamach czasopism popularyzowano np. jogę albo leczenie metodami niekonwencjonalnymi – leczenie ziołami, leczenie bioenergoterapeutyczne itp. W 1929 „Odrodzenie” zakończyło swoją działalność. Później ukazywał się „Hejnał”, miesięcznik poświęcony wiedzy duchowej, wegetarianizmowi, ziołolecznictwu.

Z ruchem ezoterycznym na Śląsku Cieszyńskim wiąże się np. jasnowidząca Agnieszka Pilchowa pochodząca z okolic Ostrawy, która w 1920 r. przeprowadziła się do Wisły. Pilchowa od najmłodszych lat przejawiała zdolności jasnowidzące.

– Agnieszka Pilchowa miała wizje przyszłości, niektóre były przerażające i spełniały się – mówił prelegent. Przepowiedziała np. II wojnę światową. W 1943 r. została aresztowana za działalność konspiracyjną syna, została zamordowana w r. 1944.