Konstytucja 3 Maja

Była drugą na świecie i pierwszą w Europie ustawą zasadniczą, chociaż niektóre źródła podają że była aż trzecią na świecie. Została uchwalona po burzliwych obradach Sejmu Czteroletniego 3 maja 1791 r., regulowała  organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli.

Mowa o Konstytucji 3 Maja, która stanowi przełomowy moment w historii polskiej. Celem ustawy rządowej miało być ratowanie Rzeczypospolitej po I. rozbiorze i zapobiegnięcie dalszym rozbiorom. Zdaniem historyka prof. Henryka Samsonowicza Polska odzyskała niepodległość aż trzykrotnie: 3 maja 1791 r., 11 listopada 1918 r. oraz 4 czerwca 1989 r.

Po 1945 zakazano świętowania 3 Maja, traktowano go jako antypaństwowe wystąpienie, ponieważ Konstytucja według władz miała charakter antyrosyjski. Do roku 1990 Konstytucję wspominano wyłącznie w kościołach, gdzie celebrowano zarówno Święto Matki Bożej Królowej Polski. Owszem flagi państwowe mogły wisieć tylko w dnui 1 maja. W 1951 r, władze państwowe skasowały 3 Maja z listy świąt państwowych, przywrócono je aż w 1990 r.

Konstytucja 3 Maja.
Ustawa Rządowa z 3 maja 1791 r.

PREAMBUŁA

W imię Boga, w Trójcy Świętej jedynego. Stanisław August [1] z Bożej łaski i woli Narodu Król Polski, Wielki Książę Litewski, Ruski, Pruski, Mazowiecki, Żmudzki, Kijowski, Wołyński, Podolski, Podlaski, Inflancki, Smoleński, Siewierski i Czernichowski, wraz ze Stanami Skonfederowanymi, w liczbie podwójnej naród polski reprezentującymi.
Uznając, iż los nas wszystkich od ugruntowania i wydoskonalenia konstytucji narodowej jedynie zawisł, długim doświadczeniem poznawszy zadawnione rządu naszego wady, a chcąc korzystać z pory, w jakiej się Europa znajduje i z tej dogorywającej chwili, która nas samym sobie wróciła, wolni od hańbiących obcej przemocy nakazów, ceniąc drożej nad życie, nad szczęśliwość osobistą, egzystencję polityczną, niepodległość zewnętrzną i wolność wewnętrzną narodu, którego los w ręce nasze jest powierzony, chcąc oraz na błogosławieństwo, na wdzięczność współczesnych i przyszłych pokoleń zasłużyć, mimo przeszkód, które w nas namiętności sprawować mogą dla dobra powszechnego, dla ugruntowania wolności, dla ocalenia Ojczyzny naszej i jej granic z największą stałością ducha, niniejszą konstytucję uchwalamy i i; tę całkowicie za świętą, za niewzruszoną deklarujemy, dopóki by naród w czasie prawem przepisanym, wyraźną wolą swoją nie uznał potrzeby odmienienia w niej jakiego artykułu.
Do której to konstytucji dalsze ustawy sejmu teraźniejszego we wszystkim stosować się mają.

Ilustr.: Konstytucja 3 Maja, Jan Matejko