Pozorna kruchość. Ciekawa wystawa w Muzeum Historycznym w Bielsku-Białej

BIELSKO-BIAŁA / Bielskie muzeum zaprasza na kuratorskie oprowadzanie po wystawie „Pozorna kruchość. Ceramika ze zbiorów etnograficznych Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej”. To niepowtarzalna okazja, żeby zwiedzić wystawę w towarzystwie kuratorki wystawy i autorki katalogu – Sylwii Grudzień.

Od początku grudnia zeszłego roku w salach wystaw czasowych bielskiego Zamku Sułkowskich prezentowana jest wystawa czasowa, której tematem jest garncarstwo oraz ceramika wytwarzana według tradycji ludowych. W trzech salach wystaw czasowych w głównej siedzibie muzeum można zobaczyć ponad 150 eksponatów z zakresu ceramiki oraz około 100 eksponatów stanowiących uzupełnienie i scenografię wystawy.

Prezentowana kolekcja obejmuje wyroby pochodzące z warsztatów garncarskich ze Śląska Cieszyńskiego, Żywiecczyzny, Małopolski, Moraw, Słowacji oraz Pokucia (dziś leżącego w granicach Ukrainy). Na wystawie można zobaczyć wyposażenie warsztatu garncarskiego, różnego rodzaju garnki, misy i dzbany z czasów, gdy były one powszechnym wyposażeniem każdego gospodarstwa domowego, ale też dekoracyjne wazony, zabawki, instrumenty czy wyroby pamiątkarskie.

Ostatni garncarze

Szczególną uwagę poświęcono dwóm garncarzom: Feliksowi Matusiakowi (1907-1973) z Bielan oraz Michałowi Jeleśniańskiemu (1880-1963) z Milówki, którzy uważani są za jednych z ostatnich garncarzy pogranicza śląsko-małopolskiego, produkujących naczynia według tradycyjnych metod. Tę część wystawy uzupełniono o wypożyczone zbiory z izby regionalnej prowadzonej przez Stowarzyszenie Miłośników Bielan, pamiątki rodzinne wnuczki garncarza z Milówki – Małgorzaty Jeleśniańskiej, wyroby własne garncarza Jerzego Miki z Wadowic oraz dokumenty z Muzeum im. Aleksandra Kłosińskiego w Kętach.

Natomiast za sprawą majoliki ludowej, czyli barwnie malowanych dzbanów i talerzy, zwiedzający mogą przenieść się na Słowację, Słowację Morawską i Pokucie, które kiedyś leżało w granicach Polski, a dziś znajduje się na terenie Ukrainy Zachodniej. Tę grupę eksponatów uzupełniają zbiory wypożyczone od osób prywatnych: Elżbiety i Ewalda Kaczyńskich, Małgorzaty i Grzegorza Madejów. Na szczególną uwagę zasługują natomiast dzbany i talerze datowane na XVIII i XIX wiek, wypożyczone z Muzeum Śląska Cieszyńskiego.

Osobną kategorię eksponatów stanowią gliniane instrumenty ludowe, takie jak okaryny, piszczałki i gwizdki ptaszki na wodę z warsztatów Haliny i Mariana Romańczyków, Grażyny i Tadeusza Kruczyńskich oraz Kazimierza Nowaka.

Klienci oczekiwali więc towaru solidnego pod każdym względem

– W przypadku garncarstwa kruchość jest tylko pozorna. Choć materiał, z którego są wykonane naczynia gliniane, rzeczywiście jest kruchy, to same produkty musiały cechować się solidnością. Garncarze przykładali dużą wagę do jakości gliny i polew, znali się na obróbce gliny, modelowaniu i przede wszystkim technologii wypału. Na każdym etapie produkcji potrzebna była wiedza, doświadczenie i wyczucie. Wychodzące spod rąk rzemieślników garnki, dzbanki, misy, dwojaki, formy na babki, naczynia do zapiekania były używane w gospodarstwie domowym codziennie i miały służyć latami. Klienci oczekiwali więc towaru solidnego pod każdym względem – powiedziała kuratorka wystawy Sylwia Grudzień.

Ciekawostką jest to, że na wystawie wykorzystano do zaaranżowania wnętrza chałupy dwie makatki, wypożyczone ze zbiorów Izby Tradycji przy Miejscowym Kole Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego w Nieborach.

Oprowadzanie kuratorskie raz w miesiącu

Wystawie towarzyszy publikacja pod tym samym tytułem zawierająca tekst charakteryzujący ceramikę ze zbiorów etnograficznych Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej, informacje na temat wybranych garncarzy, ceramików i budowniczych glinianych instrumentów ludowych, fotografie archiwalne, spis eksponatów i część albumową, prezentującą wybrane obiekty.

Oprowadzanie kuratorskie po wystawie czasowej jest okazją to uzyskania wiedzy na temat podejmowanego tematu z pierwszej ręki. Jest to również okazja do zadania pytań dotyczących samego procesu powstawania wystawy oraz towarzyszącej jej publikacji. Najbliższe oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Pozorna kruchość” będzie mieć miejsce w czwartek 23 stycznia 2025 o 17.00. Wystarczy w kasie muzeum kupić bilet wstępu na wystawę czasową.

Kolejne oprowadzania kuratorskie będą odbywać się co miesiąc aż do maja 2025. Szczegóły dotyczące terminów można śledzić na stronie i w mediach społecznościowych Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej.

Wystawę, która potrwa do 18 maja 2025, można również zwiedzać indywidualnie w godzinach otwarcia Zamku Sułkowskich.