Stanisław Gawlik: Komisja Ekspertów Rady Europy górą!

Komisja  ekspertów Rady Europy w składzie: Gerard-René del Groot, emerytowany profesor Uniwersytetu w Maastricht (Holandia), prof. Nataša Gliha Komac ze Słowenii i prof. Mahulena Hofmannowa wybrana do Komitetu za Republikę Czeską, spotkała się z przedstawicielami organizacji polskich oraz zainteresowanych osób w siedzibie Centrum Polskim Kongresu Polaków w budynku ZG PZKO na ul. Strzelniczej w Czeskim Cieszynie.

Skorzystałem z zaproszenia opublikowanego przez dr. Józefa Szymeczka w piątkowym Głosie (22.9.2023) i pojawiłem się jako uczestnik tego spotkania. Członkowie komisji, a zwłaszcza jej przewodniczący  prof. Gerard-René del Groot, byli bardzo dobrze przygotowani do spotkania. Opierali się o dane opublikowane przez Rząd RC jak „Sprawozdanie o sytuacji mniejszości narodowych w RC za rok 2021“ oraz „Doroczne sprawozdanie z działalności Rady Rządu RC dla Mniejszości Narodowych za rok 2022“.

Zaraz na wstępie komisja zwróciła się z zapytaniem, czy są jakieś uwagi do tych sprawozdań oraz czy te sprawozdania odzwierciedlają realną rzeczywistość. Że nie było żadnych uwag (co przypisuję faktowi, że nikt z obecnych przedstawicieli organizacji polskich tych sprawozdań nie czytał), przystąpił przewodniczący komisji do szczegółowych pytań dotyczących poszczególnych zakresów zagadnień, a najbardziej był zainteresowany szkolnictwem.

Po dosyć ogólnych wypowiedziach przedstawicielek Centrum Pedagogicznego ds. Polskiego Szkolnictwa doszło do wytłumaczenia (przez panią Danutę Siderek), że nie istnieje możliwość nauki języka polskiego w szkołach zawodowych, a oferta jest oparta tylko o języki niemiecki czy angielski. Wtrąciłem jeszcze uwagę na temat nazw szkół polskich, gdzie ciągle jeszcze panuje powszechna tendencja do nazywania ich nie polskimi, ale szkołami podstawowymi z polskim językiem nauczania.

Po zapytaniu, czy jest realizowane praktyczne wdrażanie Karty dotyczące używania języka polskiego, Tomasz Pustówka z własnej praktyki opowiedział o trudnościach w trakcie przewodów sądowych, gdzie sąd żąda, aby tłumacza sobie zapewnił sam osobnik nie znający języka czeskiego, tłumacz nie zostaje powołany z urzędu.

Na powtórzone pytanie, jak realizowane jest w praktyce używanie języka polskiego, zwróciłem uwagę Komisji na sytuację na spotkaniu. Bo nas Polaków pośrednio zmusza się do używania nie języka ojczystego, ale języka czeskiego, bo przydzielono komisji tłumaczy, którzy tłumaczą tylko z języka czeskiego. Konsternację starał sie pan przewodniczący rozładować, wspominając ze swojej praktyki, że podobna sytuacja mu się zdarzyła w Kornwalii, gdzie zdenerwowany przedstawiciel mniejszości wygłosił piętnastominutowy referat w języku ojczystym, którego nikt z komisji nie rozumiał. I że wierzy, że coś takiego go dzisiaj nie spotka.

W ramach przedstawienia realizacji Traktatu o prawie do języka przedłożyłem komisji zwięzłe sprawozdanie udowadniające, że dokumenty potwierdzające zrealizowanie projektów finansowanych przez Unię Europejską i ich realizację w gminach, które spełniają warunki zgodnie z Ustawami RC o prawie do języka ojczystego, nie  są publikowane dwujęzycznie.

Następnie omawiano media i formy, jak realizowane są postulaty Traktatu związane z językiem polskim. Na zakończenie komisja prosiła o przedstawienie najważniejszych postulatów, które by mogli oni relacjonować  z przedstawicielami władz RC.

Uzgodniono cztery, z których najważniejsze to powtarzające się w sprawozdania okresowe o stanie mniejszości narodowych w RC, regulacje finansowe działań stałych jak wydawanie czasopism czy imprezy każdoroczne oraz to, by mniejszość polska w RC nie była rygorystycznie traktowana według wyników spisu powszechnego i 10-procentowy próg został zniesiony. Byśmy byli traktowani tak, jak moim zdaniem traktowana jest mniejszość romska czy chorwacka.

Opracował Stanisław Gawlik

Artykuły w kategorii Blogi prezentują poglądy autorów i nie mogą być interpretowane w żaden inny sposób.