Rozpoczął się proces Andrzeja Poczobuta. Wspólne oświadczenie przewodniczących sejmowej i senackiej komisji

Proces Andrzeja Poczobuta będzie się toczył za zamkniętymi drzwiami – postanowił w poniedziałek sędzia Dmitriy Bubenchyk na wniosek prokuratora, w pierwszych minutach rozprawy.

Na salę sądu nie wpuszczono polskiego charge d’affair w Mińsku Marcina Wojciechowskiego – poinformował w mediach społecznościowych rzecznik MSZ Łukasz Jasina. Obecna jest tylko jego żona Oksana i rodzice.

Andrzej Poczobut jest oskarżony z dwóch artykułów kodeksu karnego Białorusi o „wzniecanie nienawiści” oraz wzywanie do sankcji i działań na szkodę Białorusi. W obu przypadkach najwyższy wymiar kary to 12 lat pozbawienia wolności. Rozprawa w sprawie dziennikarza była wielokrotnie przekładana: najpierw rozprawa została wyznaczona na 28 listopada, potem na 9 stycznia, a teraz na 16 stycznia 2023 roku.

Zarzuty

W akcie oskarżenia wobec dziennikarza stwierdzono, że nazwał w mediach atak ZSRR na Polskę w 1939 r. agresją. Ponadto usłyszał zarzuty za wypowiedzi w obronie polskiej mniejszości na Białorusi, artykuły w Gazecie Wyborczej o białoruskich protestach w 2020 roku oraz tekst w Magazynie Polskim z 2006 roku i poświęcony Anatolijowi Radziwonikowi, jednemu z dowódców polskiego podziemia w Grodnie.

Jesienią 2021 roku dziennikarz odmówił napisania prośby do prezydenta Łukaszenki o ułaskawienie. Wcześniej, w 2013 roku, został skazany na karę więzienia w zawieszeniu w sprawie karnej za rzekome zniesławienie Aleksandra Łukaszenki. Został jednak zwolniony z odbywania kary, ponieważ w apelacji sąd nie dopatrzył się w jego słowach zniesławienia.

Andrzej Poczobut ma poważne problemy zdrowotne i został umieszczony w izolatce. Korespondencja z dziennikarzem jest praktycznie niemożliwa, zwłaszcza w języku polskim.

Nie można liczyć na sprawiedliwy sąd

Wiceprezes Związku Polaków na Białorusi (ZPB) Marek Zaniewski uważa, że nie można liczyć na sprawiedliwy sąd, gdyż zwłaszcza w sprawach politycznych zapadają surowe wyroki eliminujące opozycję, co jest celem tamtejszych władz.

Obecnie sytuację dodatkowo komplikuje agresja Rosji na Ukrainę, i to z dwóch powodów. Po pierwsze odwraca uwagę opinii publicznej od kwestii nieuzasadnionego więzienia działaczy, z drugiej zaś strony eskaluje istniejący konflikt między rządem Białorusi sprzyjającym Rosji a Polską udzielającą wsparcia walczącej Ukrainie. To nie stwarza dobrej atmosfery do rozmów o aresztowanych.

Andrzej Poczobut trafił na listę terrorystów

W liście do rodziny z sierpnia ubiegłego roku Andrzej Poczobut wyraził przekonanie, że trafi do łagrów. Spokojnie przyjmę wyrok i ze spokojnym sumieniem pójdę do łagru. Cóż, taki mój los. Od zawsze wiedziałem, że jeśli takie czasy przyjdą na Białoruś, trafię do więzienia. Jak pokazuje moja dzisiejsza rzeczywistość, nie myliłem się. W październiku ub.roku Andrzej Poczobut trafił na listę tzw. terrorystów z nr. 920. Zdaniem Marka Zaniewskiego wpisanie go na listę terrorystów to element presji i dalszych ograniczeń w jego prawach obywatelskich także po wyjściu z więzienia.

Andrzej Poczobut członek zarządu zdelegalizowanego przez białoruskie władze Związku Polaków na Białoruś i opozycyjny wobec reżimu Łukaszenki dziennikarz przebywa w areszcie – aktualnie w Grodnie – od 25 marca 2021 r. W październiku 2022 r. wpisano go na białoruską „listę terrorystów”.

Konfrontacyjna wobec Polski postawa władz białoruskich

Zdaniem polskiego środowiska i opozycji białoruskiej proces Poczobuta to efekt konfrontacyjnej wobec Polski postawy władz białoruskich, które nasiliły się po protestach wobec sfałszowanych – zdaniem niezależnych obserwatorów – wyborów prezydenckich na Białorusi w 2020 roku.

To wówczas postanowiono przeprowadzić czystkę w organizacjach społecznych, stowarzyszeniach, niekontrolowanych przez państwo strukturach społeczeństwa obywatelskiego. Jedną z nich był Związek Polaków na Białorusi. Represję dotknęły oprócz Poczobuta także Andżelikę Borys (aktualnie w areszcie domowym), Irenę Biernacką, Annę Paniszewą i Marię Tiszkowską, które zdołały w ubiegłym roku, z pomocą władz polskich opuścić Białoruś.

ANDRZEJ POCZOBUT

Jest związany z dziennikarstwem od 2001 roku. Pracował w białoruskich gazetach niezależnych, od 2004 roku współpracuje z prasą Związku Polaków na Białorusi. W 2005 roku został redaktorem naczelnym pisma ZPB „Magazyn Polski na uchodźstwie”.

Od 2006 roku jest korespondentem „Gazety Wyborczej”. Od 2017 roku i do aresztu pracował dla Telewizji „Biełsat” i TVP Polonia, tworząc programy o Polakach na Białorusi. Jest także ekspertem w sprawie działalności Armii Krajowej na Białorusi. Aktywnie działa w ZPB, jest członkiem Zarządu Głównego Związku Polaków na Białorusi. Za swoją działalność i pracę dziennikarską był niejednokrotnie prześladowany i kilkanaście razy zatrzymywany przez białoruskie organa ścigania.

W 2011 roku prokuratura obwodowa w Grodnie postawiła mu zarzut o zniesławienie Aleksandra Łukaszenki, którego miał się dopuścić w szeregu artykułów w „Gazecie Wyborczej”, w publikacjach na portalu „Biełarusskij Partizan” oraz na swoim blogu. Aresztowano go i osadzono w więzieniu śledczym w Grodnie, w którym spędził trzy miesiące. Sąd w Grodnie skazał go na trzy lata więzienia w zawieszeniu na dwa lata.

Od 25 marca 2021 roku prokuratura generalna w Mińsku prowadzi przeciwko niemu tzw. śledztwo w sprawie karnej. Postawiono mu absurdalne zarzuty „rehabilitacji nazizmu”. Uznany przez obrońców praw człowieka za więźnia politycznego.

Grozi mu wyrok od 5 do 12 lat więzienia. Trzykrotnie proponowano mu napisanie listu do Łukaszenki, w którym uzna swoją winę i poprosi go o ułaskawienie. Odmówił, gdyż nie jest to zgodne z jego zasadami. Jest laureatem wielu nagród dziennikarskich, m.in. Dziennikarz Roku 2011 oraz Grand Press 2021.

Polonijna Agencja Informacyjna
Zdjęcia: https://spring96.org/