Naukowcy Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach szczegółowo badali Odrę

15 lipca br. naukowcy związani ze Śląskim Centrum Wody Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach rozpoczęli w Ostrawie spływ Odry. Podczas 10-dniowego rejsu z Ostrawy do Zalewu Szczecińskiego badali m.in. jakość wody. To druga taka wyprawa Uniwersytetu Śląskiego – w ubiegłym roku badano Wisłę.

Projekt „Czysta Wisła? Why Not”

Śląskie Centrum Wody Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach wraz z Fundacją Why Not  zrealizowało w lipcu 2021 r. projekt „Czysta Wisła? Why Not”(„Czysta Wisła? Dlaczego nie”). Celem projektu było zbadanie wód Wisły, największej dzikiej (nieuregulowanej) rzeki w Europie i jednocześnie promowanie zachowań proekologicznych.

Wyniki badań zostały przedstawione na konferencji naukowo-technicznej „Rzeka Wisła 2021 – problemy i wyzwania”, która odbyła się 23 marca 2022 r. w ramach obchodów Światowego Dnia Wody. Święto Wody ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1992 roku obchodzimy corocznie 22 marca. Zapis konferencji jest dostępny na kanale YouTube tutaj.

Projekt „Czysta Odra? Why Not”

W tym roku Śląskie Centrum Wody Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach wraz z Fundacją Why Not realizuje badania porównawcze rzeki Odry. Analogicznie do zeszłorocznego projektu, uczestnicy spływu postawili sobie za cel rzetelną ocenę jakości wód na całym przebiegu Odry.

Wyprawę odrzańską, podobnie jak wiślańską, tworzyli naukowcy z różnych dziedzin (hydrobiolodzy, hydrolodzy, chemicy i biolodzy) oraz studenci biotechnologii i aquamatyki (interdyscyplinarne gospodarowanie środowiskami wodnymi).

W uroczystym otwarciu spływu w Ostrawie uczestniczyli między innymi przedstawiciele Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Fundacji Why Not, Delegatury Urzędu Żeglugi Śródlądowej w Kędzierzynie-Koźlu, Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu oraz prezes Stowarzyszenia Posejdon z Lutyni Dolnej Józef Tobola.

Trasa spływu Odry

10-dniowy spływ rozpoczął się 15 lipca br. w Ostrawie w pobliżu zerowego kilometra Odry, który jest usytuowany w miejscu ujścia rzeki Opawy. Tegoroczna trasa spływu od Ostrawy do Szczecina liczyła 752 km.

Z powodu bardzo niskiego poziomu wody pierwsze 105 kilometrów uczestnicy wyprawy pokonali  kajakami. W Kędzierzynie-Koźlu przesiedli się z całym dobytkiem na łódź badawczą Uniwersytetu Śląskiego UŚKA II.

Odrę od Kędzierzyna-Koźla do Szczecina można podzielić na dwa odcinki. Pierwszy to Odrzańska Droga Wodna – o długości 205 kilometrów, gdzie głębokość wody jest uregulowana przez 25 stopni wodnych (25 śluzowań). Drugi odcinek Odry to 440 kilometrów swobodnie płynącej rzeki od Malczyc do Szczecina. Na tej trasie nie ma regulacji głębokości.

Charakterystyka badań Odry

Podczas rejsu pobierano próbki, a poruszającym się równolegle samochodem zespół mierzył szybkość przepływu wody w rzece. Co kilometr wykonywano analizy online 12 parametrów fizykochemicznych wody przy użyciu sond wieloparametrowych. W wybranych punktach pobierano próbki okrzemek (glonów) do analiz laboratoryjnych. Wykonywano również dokumentację fotograficzną tego odcinka rzeki.

Uczestnicy wyprawy przeprowadzali też pomiary natężenia przepływu rzeki poza przekrojami wodowskazowymi. W kluczowych punktach dokonali także poboru 31 próbek wody, które przekazano do szczegółowych analiz laboratoryjnych. Oprócz standardowych oznaczeń sprawdzane będzie, czy w wodach Odry występują metale ciężkie, farmaceutyki lub inne substancje niebezpieczne.

Wyniki tegorocznych badań poznamy 22 marca przyszłego roku – w obchodzony wówczas Dzień Wody.

Śląskie Centrum Wody

Śląskie Centrum Wody Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach zostało utworzone w 2017 roku jako międzywydziałowy zespół prowadzący działalność badawczą, rozwojową, wdrożeniową, popularyzatorską i dydaktyczną związaną ze środowiskiem i gospodarką wodną. Centrum charakteryzuje wieloaspektowe podejście do zagadnień wodnych w środowisku i związanym z tym działaniem człowieka w skali lokalnej i globalnej.

Dzięki niestandardowemu podejściu i innowacyjnym metodom badawczym prowadzi badania nawodne, podwodne i podziemne, zarówno w środowisku naturalnym zlewni akwenów, jak i w środowisku wirtualnym tworzonych cyfrowo modeli.

Śląskie Centrum Wody skupia specjalistów z wielu dziedzin naukowych związanych z gospodarką wodną, zwłaszcza hydro-: geologów, biologów, geografów, ekologów, meteorologów, chemików i informatyków. Na styku wymienionych dziedzin, także we współpracy międzynarodowej, powstają opracowania, ekspertyzy i innowacyjne rozwiązania na potrzeby nauki, gospodarki i ochrony środowiska.

Szlakiem Odry

Szlakiem Odry to film zrealizowany przez TVP Wrocław dostępny na kanale YouTube: