Jutro przed świtem nastanie zaćmienie Księżyca

Prawie po trzech latach przerwy widoczne będzie z naszych terenów zaćmienie Księżyca. W poniedziałek (16 maja 2022 roku) przed świtem przy bezchmurnym niebie będzie można obserwować częściowe zaćmienie Księżyca. Ostatnie częściowe zaćmienie Księżyca widoczne z Europy Środkowej miało miejsce 16 lipca 2019 roku.

Istota zaćmień Księżyca

Ziemia i Księżyc są ciałami ciemnymi, oświetlonymi przez Słońce, wskutek czego rzucają cień. Zdarza się, że Księżyc cały lub jego część wejdzie w cień rzucany przez Ziemię. Następuje wtedy całkowite lub częściowe zaćmienie Księżyca

Podczas zaćmienia Ziemia znajduje się dokładnie pomiędzy Księżycem i Słońcem. Zaćmienia Księżyca mają miejsce zawsze w czasie pełni. Są one na ogół widoczne jednocześnie na całej  półkuli Ziemi odwróconej od Słońca a więc w tych miejscach na Ziemi, gdzie akurat panuje noc.

Podczas zaćmień Księżyc zmienia swój kolor. Spowodowane jest to rozpraszaniem światła słonecznego do stożka cienia przez atmosferę ziemską. Dlatego obserwator na Ziemi widzi wtedy Księżyc w różnych odcieniach barwy czerwonej: od koloru rdzawobrunatnego do krwistoczerwonego.

Przebieg zaćmienia w 16 maja 2022

W poniedziałek 16 maja 2022 roku nastanie całkowite zaćmienie Księżyca. U nas widoczne będzie tylko jako częściowe, które rozpoczyna się o godzinie 4:28 czasu środkowoeuropejskiego letniego. Księżyc w tym czasie znajdować się będzie już stosunkowo nisko nad zachodnim horyzontem. Początku całkowitego zaćmienia o godzinie 5:29 z naszych terenów niestety już nie zobaczymy, ponieważ Księżyc schowany będzie pod horyzontem. Na naszych terenach Księżyc zachodzi około godziny 5:01. Słońce w tym dniu wschodzi o godzinie 4:58.

Następne częściowe zaćmienie Księżyca widoczne z naszych terenów nastanie 28 października 2023 roku a całkowite zaćmienie dopiero 7 września 2025 roku.

Gdzie i jak obserwować

Zaćmienie rozpocznie się krótko przed zachodem naszego naturalnego satelity pod horyzont na jasnym już porannym niebie. Dla obserwacji będziemy więc potrzebowali bezchmurnego, przejrzystego powietrza i płaskiego horyzontu (bez wszelkich przeszkód) w kierunku południowo-zachodnim. Najlepszym miejscem do obserwacji bywa zawsze jakieś wzniesienie, kopiec, z którego mamy dobry widok (nie przeszkadzają drzewa, budynki itd.).

Od około godziny 4:30 tarcza Srebrnego Globu zacznie wstępować w strefę głównego cienia ziemskiego i zacznie być w sposób widoczny nadgryzana od lewej górnej krawędzi. Zanim nasz satelita zniknie pod horyzontem można będzie ujrzeć ponad połowę tarczy Księżyca zanurzoną w ziemskim cieniu.

Na wschodzie widoczne są cztery planety

Jeżeli będziemy obserwować częściowe zaćmienie Księżyca, to wystarczy skierować wzrok w przeciwną stronę nieba i możemy widzieć cztery planety. Przez dłuższy czas przed wschodem Słońca nad wschodnim horyzontem widoczne są cztery planety. Najjaśniejsza i najniżej położona jest Wenus. Złotawy Jowisz znajduje się nieco wyżej na południe (w prawo) od Wenus. Jeszcze dalej na południe i wyżej odnajdujemy rudego Marsa. Saturn z całej czwórki planet znajduje się najwyżej nad horyzontem i najbliżej południa.

Wraz z nadchodzącym świtem planety będą się tracić w łunie słonecznego światła: pierwszej kolejności Saturn i Mars, po nich Jowisz. Najdłużej widoczna będzie Wenus, którą możemy obserwować nawet kilka minut po wschodzie Słońca.

Wzajemne położenie planet nad południowo-wschodnim horyzontem pokazuje nam dołączona mapka nieba.

Roman Strzondała