Maria Szymanowska. Pierwsza zawodowa pianistka o europejskiej sławie

CZESKI CIESZYN / Ośrodek Dokumentacyjny Kongresu Polaków zaprasza na piątą odsłonę wystawy „Maria Szymanowska, słynna pianistka i kompozytorka”. Wystawa została przygotowana w 2019 roku w związku z 230. rocznicą jej urodzin i ogłoszonym przez Senat RP Rokiem Marii Szymanowskiej. 

Tym razem pretekstem do zaprezentowania wystawy na temat słynnej pianistki jest 190. rocznica jej śmierci. Maria Szymanowska zmarła przedwcześnie 24 lipca 1831 roku. Wystawę można obejrzeć w siedzibie Zarządu Głównego PZKO w dniach 8-31 sierpnia 2021 roku.

Utalentowana od dziecka

Maria Szymanowska z domu Wołowska urodziła się 14 grudnia 1789 roku w Warszawie jako córka właściciela browaru na Walicowie. W wieku ośmiu lat rozpoczęła regularną naukę muzyki pod kierunkiem Antoniego Lisowskiego, a następnie u Tomasza Gremma. Często grywała dla licznych gości odwiedzających dom rodziców.

W 1810 roku Maria Wołowska odbyła pierwszą zagraniczną podróż do Paryża. Luigi Cherubini, dyrektor Konserwatorium Paryskiego, tak był urzeczony jej talentem, że zadedykował pianistce swoją „Fantazję“.

Po powrocie do kraju Maria poślubiła Józefa Szymanowskiego, dzierżawcę dóbr w Otwocku pod Warszawą. W 1811 roku  przyszły na świat ich bliźnięta Romuald i Helena, rok później córka Celina. Małżeństwo nie było jednak udane i już po kilku latach Maria rozstała się z mężem, poświęcając się karierze artystycznej.

Europejska sława

Stała się pierwszą europejską zawodową pianistką i kompozytorką, która wkrótce zdobyła ogromną sławę. Dysponowała rozległym repertuarem pianistycznym. Grała utwory Johanna Sebastiana Bacha, Carla Philippa Emanuela Bacha, Wolfganga Amadeusza Mozarta, Carla Marii von Webera, Johanna Nepomuka Hummla, Johna Fielda, Augusta Alexandra Klengla, Ludwiga van Beethovena, Fryderyka Chopina oraz własne.

Dorobek kompozytorski Marii Szymanowskiej obejmuje blisko sto utworów. Największe znaczenie mają dzieła fortepianowe: mazurki, polonezy, walce, nokturny i etiudy. Napisała też muzykę do trzech tekstów Juliana Ursyna Niemcewicza w jego „Śpiewach historycznych” wydanych w 1816 roku.

Sławny niemiecki poeta Johann Wolfgang Goethe, zauroczony jej talentem, w 1823 roku w Marienbadzie zadedykował jej  wiersz „Pojednanie”.

Praca pedagogiczna

W 1828 roku Maria Szymanowska zamieszkała z rodziną w Petersburgu, zakończyła swoją karierę koncertową i poświęciła się pracy pedagogicznej, ucząc muzyki dzieci z zamożnych rodzin. Jej dom był miejscem spotkań wielu wybitnych poetów rosyjskich i polskich. Częstym gościem był tutaj również Adam Mickiewicz z przyjaciółmi.

24 lipca 1831 roku jej twórcze życie w wieku 41 lat przerwała choroba. Zmarła w Petersburgu w czasie epidemii cholery i tam została pochowana.

(SG)