W Nydku szukają pieca do repliki drzewionki

NYDEK / W centrum wsi, naprzeciw „Nydeczanki” powstaje replika góralskiego gospodarstwa, jakie do niedawna jeszcze tam stało. Niestety oryginalny budynek zawalił się. Gminie nie udało się zawczasu uzyskać funduszy na jego remont, a jego resztki nadawały się jedynie do rozbiórki. Gmina postanowiła więc wybudować dokładną jego replikę.

Dom był zamieszkały jeszcze kilkanaście lat temu, ale budynek był już wówczas w fatalnym stanie. – Już wtedy tylko jedno pomieszczenie nadawało się do mieszkania, wszystko tam ciekło, gniło, spadało – mówi wójt Nydku Jan Konečný .

Gospodarstwo w roku 2015 zostało zakupione przez nydecką gminę.
– Głównym tego pomysłodawcą był członek rady gminy Paweł Szymeczek. W następnym roku został opracowany projekt częściowej rekonstrukcji tej mocno już zniszczonej budowli i złożono wniosek o dofinansowanie przedsięwzięcia z programu transgranicznego Interreg V-A Republika Czeska – Słowacja. Niestety projekt ten nie został wybrany, zaś w międzyczasie stan techniczny drzewiónki, pomimo prowizorycznej naprawy dachu, uległ dalszemu pogorszeniu i groziło jej zawalenie się. Wobec tego w roku 2018 zdecydowano się na jej zburzenie, które zostało przeprowadzone szybko, lecz niestety niefachowo i brutalnie – za pomocą koparki – wspomina Michał Milerski.

Kasa z unijnego projektu

Gmina jednak nie zrezygnowała ze starań o fundusze na uratowanie tego znajdującego się na jej terenie zabytku, będącego tak charakterystycznym i reprezentatywnym dla kultury tego regionu. I przy kolejnym podejściu udało się.

– W ramach innego programu transgranicznego, tym razem z partnerami z Polski, odniósł sukces projekt „Życie i praca na Śląsku Cieszyńskim w czasach rewolucji przemysłowej”, zawierający również plany dofinansowania kompletnej odbudowy nydeckiej drzewiónki wraz z sąsiadującą z nią stodołą – wyjaśnia Milerski.

Replika będzie dokładną kopią tego, co jeszcze niedawno tam stało. Mowa tu o replice całego gospodarstwa, a więc zarówno chałupy mieszkalnej, jak i stodoły. Cały projekt nosi nazwę: kopia zagrody numer 78 („Kopie usedlosti čp. 78 v Nýdku”.).

– Są z tym pewne problemy. Kiedy buduje się nowy budynek, trzeba trzymać się reguł prawa budowlanego. Tak więc tworzenie repliki budynku, w którym dawniej m.in. były mniejsze drzwi i futryny, aniżeli zakładają to współczesne wymogi architektoniczne, nie jest sprawą prostą. Ale udało się jakoś tak wszystko zrobić – mówi wójt Nydku Jan Konečný.

Drzewionka już jest gotowa, ale poszukiwany jest jeszcze do niej piec

– W marcu firma Arexstav s.r.o. z Nawsia, która wygrała przetarg na wykonawstwo, przystąpiła do budowy. Nadzoru nad postępem prac podjął się autor planów odbudowy drzewiónki, inż. arch. Jan Kraut, który współpracuje również z rożnowskim skansenem. Obecnie drzewiónka i stodoła świecą już nowością swych pokrytych gontem strzech. Jednak pozostaje jeszcze dużo do wykonania, zwłaszcza jeżeli chodzi o wyposażenie wnętrz. W związku z tym nydecka gmina umieściła niedawno na swych stronach internetowych ogłoszenie, iż poszukiwany jest stary tradycyjny kachlowy piec kuchenny (po naszymu blacha), na którym można by w odbudowanej drzewiónce piec placki ziemniaczane. Jeżeli więc któryś z szanownych czytelników Zwrotu „takóm blachóm“ dysponuje i zamierza się jej ewentualnie pozbyć, to jest łaskawie proszony o skontaktowanie się z nydeckim urzędem gminy (tel. 558 555 111; e-mail: obec@nydek.cz ) – apeluje Milerski.

Centrum informacji, muzeum, przestrzeń do organizacji wydarzeń kulturalnych

Tak więc z nowego materiału, ale prawie identyczny dom i stodoła stoją w tym samym miejscu, w jakim stały przez 150 lat, do niedawna.

– Wokół budynku z biegiem czasu zostało dobudowanych kilka przybudówek, które też są odbudowywane oprócz jednej, chyba najpóźniej powstałej, która zasłaniała znaczną część ściany frontowej – wyjaśnia Milerski.

Zmieni się tylko funkcja pomieszczeń. Otóż w izbie znajdzie siedzibę centrum informacji, które zatrudniać będzie dwóch pracowników. Będzie też muzeum ukazujące, jak wyglądało wnętrze dawnego góralskiego domu.

Przy czym wszystko ma normalnie funkcjonować, nie będą to żadne atrapy. – W piecu będzie można normalnie rozpalić ogień, by podczas organizowanych tam wydarzeń móc choćby piec placki z blachy czy korzystać z piekarnika – zapowiada Konečný.

W stodole również będzie muzeum dawnych sprzętów gospodarskich i rolniczych. Ale też i sala, w której można będzie organizować różne wydarzenia kulturalne.

W Jasienicy powstanie centrum wystawniczo-informacyjne, w Wędryni prowadzone są prace remontowe w okolicy pieców wapiennych

W skład projektu transgranicznego wchodzą rownież prace rekonstrukcyjne wokół pieców wapiennych w Wędryni, budowa centrum wystawniczo-informacyjnego w Jasienicy czy wytyczenie szlaku turystycznego, który połączy Jasienicę i Goleszów po polskiej stronie z Wędrynią i Nydkiem w Republice Czeskiej.

(indi)