Start misji Ax-4 z Polakiem na pokładzie przewidziany jest na 8 czerwca 2025. Chcąc podkreślić narodowy wymiar misji, polski astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski zabiera ze sobą wyjątkowy zestaw przedmiotów, które nawiązują do kluczowych osiągnięć Polski w nauce, kulturze i historii. Te symbole narodowej tożsamości będą towarzyszyć mu na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS, dowodząc, że misja to nie tylko badania naukowe, innowacje technologiczne, ale także dziedzictwo, które łączy pokolenia.
Misja IGNIS
Pierwsza polska misja technologiczno-naukowa IGNIS na Międzynarodową Stację Kosmiczną ISS, która jest integralną częścią misji Ax-4, to nie tylko wielki krok dla polskiej technologii i nauki, ale także niezwykle ważny moment symboliczny. To kolejny etap w historii polskiej obecności w przestrzeni kosmicznej, która rozpoczęła się w 1978 roku lotem Mirosława Hermaszewskiego na stację kosmiczną Salut 6.
Drugi polski astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski będzie pierwszym Polakiem w historii, który wejdzie na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS. W przeciągu czternastu dni wykona trzynaście eksperymentów naukowo-technologicznych, które zostały przygotowane przez polskie firmy i uczelnie. Dotyczą one między innym zdrowia astronautów, mikrobiomu, nowych materiałów oraz technologii, w tym wykorzystania sztucznej inteligencji. Wyniki tych eksperymentów mogą znaleźć zastosowanie również w technologii kosmicznej i w przyszłych misjach kosmicznych.
Polskie symbole na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
Sławosz Uznański-Wiśniewski, polski astronauta projektowy Europejskiej Agencji Kosmicznej ESA, zabierze na orbitę nie tylko naukowy dorobek kraju, ale także symboliczne elementy polskiego dziedzictwa kulturowego. Symbole narodowej tożsamości dowodzą, że misja to nie tylko innowacje technologiczno-naukowe, ale także dziedzictwo, które łączy pokolenia. Misja drugiego Polaka w kosmos to okazja do podkreślenia polskiej tożsamości na arenie międzynarodowej. Każdy z tych przedmiotów niesie za sobą wyjątkową historię, a ich obecność na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS symbolizuje wkład Polski w światową eksplorację przestrzeni kosmicznej.
Sławosz Uznański-Wiśniewski z sobą na Międzynarodową Stację Kosmiczną ISS zabierze między innymi opisywane niżej przedmioty.
Flaga Polski
Trudno o bardziej narodowy symbol dla każdego kraju niż flaga. Flaga to jeden z najważniejszych symboli tożsamości narodowej. Nie tylko identyfikuje kraj, ale także wyraża jego historię, kulturę i wartości. Reprezentuje Polskę na arenie międzynarodowej, towarzyszy nam w czasie świąt państwowych oraz podczas wydarzeń, które budują dumę narodową i patriotyzm. Dlatego na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS poleci biało-czerwona flaga, którą na miejscu dumnie będzie prezentował Sławosz Uznański-Wiśniewski. Polska jest obecna wszędzie tam, gdzie dociera człowiek – na lądzie i wodzie, w powietrzu i teraz również w przestrzeni kosmicznej na ISS. Dla nas Polaków flaga stanowi symbol historii, odwagi i jedności, który zawsze przypomina, skąd pochodzimy.
Nie jest to pierwszy raz, kiedy polskie barwy narodowe znajdą się kosmosie. Już w 1969 roku nasza flaga poleciała na Księżyc w ramach misji Apollo 11. Wraz z innymi flagami, reprezentującymi kraje świata, i flagami stanów USA, polska flaga wylądowała na powierzchni Księżyca i później powróciła z powrotem na Ziemię. Dzisiaj niewielką biało-czerwoną flagę wraz z czterema okruchami księżycowymi można zobaczyć w Planetarium i Obserwatorium Astronomicznym w Olsztynie. Drugi raz polską flagę na orbitę okołoziemską zabrał Mirosław Hermaszewski w ramach misji Sojuz 30 w 1978 roku.
Patch misji IGNIS
Patch (logo, emblemat) to naszywka, element reprezentacyjny, który jest związany z misją. Patche są powszechnie używane w programach kosmicznych do oznaczania misji, załóg czy wydarzeń związanych z eksploracją przestrzeni kosmicznej.
Polska misja kosmiczna IGNIS ma też swój patch. Centralnym motywem jest biało-czerwony orzeł będący jednoznacznym nawiązaniem do polskiego godła i barw narodowych. Rozpostarte skrzydła orła tworzą kontury Tatr– Orlej Perci. Kształt orlego ogona przypomina płomień. W nazwie misji – IGNIS – druga litera „i” przyjmuje formę Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS. Powyżej, gwiazdy układają się w Gwiazdozbiór Tarczy Sobieckiego. Jest to hołd zarówno dla polskiej tradycji, jak i dla wielkiego gdańskiego astronoma Jana Heweliusza (1611-1687), który ten gwiazdozbiór utworzył. Srebrna linia w górnej części patch’a symbolizuje horyzont – świt nowej ery w eksploracji kosmosu.
Patch, naszywkę misji IGNIS można zakupić w oficjalnym sklepie Europejskiej Agencji Kosmicznej ESA tutaj.
Patch z misji Mirosława Hermaszewskiego
Szczególne znaczenie ma oryginalna naszywka z misji Sojuz 30, którą nosił na skafandrze Mirosław Hermaszewski – pierwszy Polak, który odbył lot kosmiczny w 1978 roku. Misja Hermaszewskiego na stację orbitalną Salut 6 miała duże znaczenie w kontekście zarówno naukowym, jak i politycznym. Dzięki temu Polska dołączyła do grupy wówczas zaledwie trzech państw (Związku Radzieckiego, Stanów Zjednoczonych i Czechosłowacji) mających swojego astronautę.
Dziś jest traktowana jako cenny element polskiego dziedzictwa eksploracji przestrzeni kosmicznej. Dzięki uprzejmości Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk ten historyczny artefakt znajdzie się na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS, symbolicznie łącząc dwie misje – pierwszą i najnowszą polską obecność w przestrzeni kosmicznej.
Sól z Wieliczki
Kawałek polskiej historii reprezentuje bryłka soli kamiennej o wymiarach około 5×5 centymetrów z kopalni soli w Wieliczce – jednego z najstarszych wciąż czynnych obiektów górniczych na świecie i pierwszego polskiego miejsca wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
W XIII wieku górnicy w Wieliczce rozpoczęli wydobycie soli, tworząc pierwsze tunele. To, co miało być zwykłą kopalnią, z czasem stało się podziemnym miastem z jeziorami, rzeźbami i kaplicami wykutymi w soli. Miejsce to odwiedza 1,5 miliona turystów rocznie. Kopalnia, która teraz jest turystyczną atrakcją była jednym z najdłużej działających przedsiębiorstw w dziejach Europy, nazywanym Żupy Krakowskie. Przez wieki stanowiły one fundament gospodarki państwa polskiego, sól dostarczała nawet 1/3 dochodów królewskiego skarbca. Wielicka kopalnia nie tylko przetrwała wieki, ale też stała się symbolem polskiego dziedzictwa. W 1978 roku wpisano ją na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, w 2013 roku wpis ten rozszerzono o kopalnię soli w Bochni i Zamek Żupny, podkreślając tym samym znaczenie królewskiego przedsiębiorstwa – Żupy Krakowskie.
W ramach misji IGNIS Sławosz Uznański-Wiśniewski zabiera ze sobą na Międzynarodową Stację Kosmiczną bryłkę soli z kopalni w Wieliczce – ważny kawałek polskiej historii, pokazujący, że to co najstarsze i najprostsze, może być częścią czegoś nowego – naszej podróży w kosmos.
Na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej sól wygląda trochę inaczej. Tam nie używa się sypkiej soli – w stanie nieważkości mogłaby unosić się wszędzie, a to byłoby niebezpieczne dla sprzętu i członków załogi. Dlatego sól jest rozpuszczona w wodzie i umieszczona w pojemnikach z dozownikami.
Po zakończeniu misji bryłka trafi z powrotem do kopalni i będzie można zobaczyć ją na ekspozycji Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka.
Źródło: POLSA, Ministerstwo Rozwoju i Technologii
