Start misji Ax-4 z Polakiem na pokładzie przewidziany jest na 10 czerwca 2025. Chcąc podkreślić narodowy wymiar misji polski astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski zabiera ze sobą wyjątkowy zestaw przedmiotów, które nawiązują do kluczowych osiągnięć Polski w nauce, kulturze i historii. Te symbole narodowej tożsamości będą towarzyszyć mu na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS, dowodząc, że misja to nie tylko badania naukowe, innowacje technologiczne, ale także dziedzictwo, które łączy pokolenia.
Polskie symbole na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
Sławosz Uznański-Wiśniewski, polski astronauta projektowy Europejskiej Agencji Kosmicznej ESA, zabierze na orbitę nie tylko naukowy dorobek kraju, ale także symboliczne elementy polskiego dziedzictwa kulturowego. Symbole narodowej tożsamości dowodzą, że misja to nie tylko innowacje technologiczno-naukowe, ale także dziedzictwo, które łączy pokolenia. Misja drugiego Polaka w kosmos to okazja do podkreślenia polskiej tożsamości na arenie międzynarodowej. Każdy z tych przedmiotów niesie za sobą wyjątkową historię, a ich obecność na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS symbolizuje wkład Polski w światową eksplorację przestrzeni kosmicznej.
Kontynuujemy opis przedmiotów, które Sławosz Uznański-Wiśniewski zabierze ze sobą w kosmos. Po zakończeniu polskiej misji IGNIS na Międzynarodową Stację Kosmiczną ISS przedmioty – symbole polskości – wrócą do Polski, gdzie trafią do muzeów i instytucji, które je udostępniły, stając się świadectwem tej historycznej chwili.
W pierwszej części artykułu opisano pierwsze cztery przedmioty: flagę Polski, patch misji IGNIS, patch z misji Mirosława Hermaszewskiego i bryłkę soli kamiennej z Wieliczki.
Bursztyn znad bałtyckiej plaży
Wśród symboli naszego dorobku naukowego i dziedzictwa kulturowego, które Sławosz Uznański-Wiśniewski w ramach misji IGNIS zabierze na stację ISS jest naturalnie przezroczysta, jasnożółta, bryłka bursztynu z plaży w Sobieszewie. Ten cenny dar natury pochodzi ze zbiorów Muzeum Bursztynu w Gdańsku.
Bursztyn jest obecny w wielu polskich legendach. Nazywamy go „złotem Bałtyku” i jest jednym z najbardziej charakterystycznych skarbów naturalnych Polski, który od wieków jest związany z regionem Bałtyku. Jego unikalność, piękno i historia sprawiają, że jest on niezwykle ceniony na całym świecie. W Polsce znajduje się jedno z największych na świecie złóż bursztynu, szczególnie wzdłuż wybrzeża Morza Bałtyckiego, zwłaszcza w okolicach Gdańska.
Bursztyn jest nazywany „złotem Bałtyku” przede wszystkim ze względu na swoją wartość – zarówno historyczną, jak i materialną. W średniowieczu był on uznawany za cenny towar handlowy, a przez wieki zyskał miano symbolu regionu. Bursztyn był wykorzystywany do produkcji biżuterii, ozdób, ale również jako talizman czy element medycyny ludowej. Dodatkowo, bursztyn jest jednym z najstarszych materiałów używanych przez człowieka, co czyni go nie tylko cennym przedmiotem, ale także symbolem polskiego dziedzictwa naturalnego.
Polskie litery
Jednym z najbardziej oryginalnych elementów zestawu przedmiotów, które będą towarzyszyć Sławoszowi Uznańskiemu-Wiśniewskiemu na Międzynarodowej Stacji ISS są wydrukowane na drukarce 3D polskie litery zawierające znaki diakrytyczne – jedyne w swoim rodzaju i „ulubione” przez obcokrajowców: ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż.
To hołd dla języka polskiego, jednego z najważniejszych elementów narodowej tożsamości, który mimo historycznych zawirowań przetrwał i rozwija się do dziś. Używanie tych znaków to także wyraz szacunku do języka polskiego oraz dbałości o jego zachowanie. Ich obecność w piśmie może kojarzyć się z walką o zachowanie języka i kultury narodowej, zwłaszcza w kontekście zaborów, okupacji czy migracji, kiedy to Polska starała się zachować swoją tożsamość mimo trudnych warunków.
Chrońmy nasz język i polskie litery na przykład poprzez używanie ich w codziennej komunikacji poprzez komunikatory i smsy. To właśnie wszystkie popularne „ogonki”, „kropki”, czy „kreski”, nadają naszemu językowi charakteru i są spuścizną po poprzednich pokoleniach.
Twórczość Wisławy Szymborskiej
Wśród przedmiotów, które znajdą się na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS nie może zabraknąć polskiej poezji i to tej z noblowskiej półki. Wisława Szymborska, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, znana z niezapomnianych, mądrych i pełnych głębi wypowiedzi, tak pisała w jednym wierszu:
Nic dwa razy się nie zdarza
i nie zdarzy. Z tej przyczyny
zrodziliśmy się bez wprawy
i pomrzemy bez rutyny.
(…)
Żaden dzień się nie powtórzy.
Dzięki uprzejmości Fundacji Wisławy Szymborskiej w kosmos polecą dwa wiersze – „Radość pisania” i „Sto pociech” – wiersze uniwersalne i ponadczasowe, tłumaczone na kilkadziesiąt języków i znane czytelnikom poezji w wielu zakątkach naszego globu. Obecność utworów polskiej noblistki ma symbolicznie podkreślać znaczenie języka i literatury w narodowej tożsamości.
Plakat misji IGNIS
Równie ważnym przedmiotem lecącym z Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim na orbitę okołoziemską jest plakat misji IGNIS autorstwa Andrzeja Pągowskiego – artysty, który w 1978 roku stworzył plakat upamiętniający lot Mirosława Hermaszewskiego na radziecką stację orbitalną Salut 6. Po 47 latach jego nowa praca trafi ponownie w kosmos, tworząc most między przeszłością a przyszłością polskiej eksploracji przestrzeni kosmicznej.
Andrzej Pągowski opowiada anegdotkę o powstaniu plakatu misji Mirosława Hermaszewskiego tutaj.
Serduszko WOŚP
W ramach misji IGNIS razem z polskim astronautą projektowym Europejskiej Agencji kosmicznej ESA Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim w kosmos poleci również złote serduszko Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy z numerem 1, wylicytowane w tegorocznym finale za zawrotną kwotę ponad 1 300 000 złotych. W styczniu 2025 nasz portal o tym pisał tutaj.
W 2025 roku Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy grała na rzecz bezpieczeństwa i zdrowia dzieci.
Po powrocie z kosmosu serduszko z numerem 1 zostanie przekazane w ręce zwycięzcy aukcji.
Źródło: POLSA, MRiT
