Parada planet na niebie. Kiedy i gdzie są widoczne

Przy bezchmurnym niebie po zachodzie Słońca widoczne są dwa jasne obiekty. Na zachodnim niebie jest to bardzo jasna Wenus i na wschodnim nieco słabszy Jowisz. W około trzydzieści minut później w lewo pod Jowiszem zaobserwujemy czerwonawego Marsa i przy dostatecznie już pociemniałym niebie w pobliżu Wenus widoczny będzie Saturn. Planety są dobrze widoczne gołym okiem i w miejskim środowisku. Przy odpowiednim skierowaniu okien nawet nie musimy wychodzić na zewnątrz i możemy obserwować wygodnie z ciepła przez nasze okna.

Koniunkcja Wenus z Saturnem

Od grudnia 2024 Wenus ozdabia nam zachodnie niebo w roli Gwiazdy Wieczornej. Podczas zmroku błyszczy tak, że nikt nie może jej przeoczyć. Jej jasność ciągle rośnie. Również jej wysokość nad horyzontem w momencie zachodu Słońca rośnie, co sprawia, że jesz widoczna dłużej. Jej wyjątkowa jasność i wysokość nad horyzontem sprawia, że jest prawdziwą królową wieczornego nieba. Zachodzi po dwudziestej godzinie.

Słabszy Saturn sąsiaduje z Wenus, która akurat w tych dniach mija go w odległości 2 stopni kątowych. Dziś 19 stycznia 2025 wzajemna odległość obu planet na niebie jest najmniejsza, a więc Wenus z Saturnem znajdą się w koniunkcji. Wzajemne zbliżenie Wenus i Saturna przy bezchmurnym niebie było można obserwować od piątku 17 stycznia 2025 i będzie jeszcze widoczne przez kilka następnych dni, z tym że ich dystans na niebie będzie się powoli zwiększał.

Odnalezienie słabszego Saturna w tych dniach ułatwia nam Wenus. Odnajdziemy go przy dostatecznie już ciemnym niebie nieco poniżej i w lewo od jasnej Wenus. Wzajemne położenie obu planet widoczne jest na dołączonej mapce nieba.

Słońce w Cieszynie w tych dniach zachodzi około godziny 16:20 czasu środkowoeuropejskiego. Wenus jest dobrze widoczna już w momencie zanurzania się naszej Dziennej Gwiazdy pod horyzont. Słabszego Saturna zauważymy 30 – 40 minut później na tle dostatecznie już ciemnego nieba. Obie planety przesuwać się będą coraz niżej na zachód i kilka minut po dwudziestej godzinie zajdą pod horyzont.

Jowisz króluje nad wschodnim horyzontem

Po Księżycu Wenus jest najjaśniejszym obiektem na niebie. Kilka minut po zachodzie Słońca po przeciwnej stronie nieba wysoko nad wschodnim horyzontem zauważymy drugi jasno świecący obiekt. To największa planeta naszego Układu Słonecznego – Jowisz, który wznosi się wysoko na niebie i błyszczy w gwiazdozbiorze Byka. Znajduje się w sąsiedztwie tzw. Czerwonego Oka, a więc najjaśniejszej gwiazdy Byka – czerwonawego Aldebarana. Wzajemne położenie obu ciał widoczne jest na dołączonej mapce nieba.

Na bezchmurnym niebie Jowisz widoczny jest prawie przez całą noc. Zachodzi pod horyzont cztery godziny po północy.

Opozycja Marsa

Silny blask Wenus w roli Gwiazdy Wieczornej to rzecz na niebie już dosyć oczywista. Jasnego Jowisza też możemy obserwować przez dłuższy czas (od jego opozycji w dniu 7 grudnia 2024). Jednak od kilku dni możemy zauważyć jasny, pomarańczowy punkt widoczny wieczorem nad wschodnim horyzontem. Ponieważ chodzi o niemigoczący obiekt, jego barwa pozwala na bezproblemową identyfikację – to Mars, który 16 stycznia 2025 znalazł się w opozycji, która stwarza najlepsze warunki w roku na jego obserwację. Podczas opozycji planeta widoczna jest całą noc, począwszy od zmroku, gdy wstępuje na niebo wschodnie, po świt, gdy zachodzi pod zachodni horyzont. Z opozycją wiąże się także fakt osiągania największej jasności w roku.

Opozycja planety to sytuacja, gdy z perspektywy Ziemi znajduje się ona dokładnie po drugiej stronie Ziemi niż Słońce (dokładnie naprzeciwko Słońca). W przypadku Marsa dzieje się tak co 26 miesięcy. Poprzednio Mars był w opozycji 8 grudnia 2022, a następna jego opozycja przypada na 19 lutego 2027.

Czerwona Planeta oglądana gołym okiem przypomina jasną pomarańczową aż czerwoną gwiazdę, taką jak Aldebaran z Byka czy Antares (najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Skorpiona), z tą różnicą, że nie migocze. Odnajdziemy ją niżej i na lewo od Jowisza w gwiazdozbiorze Bliźniąt. Jest dosyć jasnym obiektem i przez całą zimę pozostanie w złączeniu z najjaśniejszymi gwiazdami konstelacji Bliźniąt – żółtawym Polluksem i niebieskawym Kastorem. Mars leży prawie na prostej z tymi gwiazdami i przypomina nieco trzeciego bliźniaka.

Przelot Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS

19 stycznia 2025 około godziny 18:00 u nas obowiązującego czasu środkowoeuropejskiego na niebie widoczny będzie przelot Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS. Wynurzy się spod zachodniego horyzontu i równomiernie przesuwać się będzie po niebie nad Wenus z Saturnem i Jowiszem w kierunku Marsa. Dokładne godziny przelotów ISS i innych satelitów dla danego miejsca można znaleźć na stronie: heavens-above.com.

Gwiazdozbiory zimowego nieba

Najpiękniej wygląda niebo podczas długich zimowych nocy. Sklepienie niebieskie jest wtedy ciemniejsze i widać na nim wiele pięknych gwiazdozbiorów już wieczorem. Niewątpliwie na niebie dominuje gwiazdozbiór Oriona. Wyróżnia się również konstelacja Bliźniąt, Woźnica czy Byk.

Do łatwiejszego wyszukiwania gwiazdozbiorów służy nam siedmiokąt, którego wierzchołki tworzą najjaśniejsze gwiazdy nieba zimowego. Kolejno jest to Rigel w Orionie, Syriusz w Wielkim Psie, Procjon w Małym Psie, Polluks i Kastor w Bliźniętach, Kapella w Woźnicy i Aldebaran w Byku. W środku tego siedmiokąta leży czerwonawa Betelgeuse.