Zapowiada się pogodny wieczór. Co można obserwować na niebie?

Prognoza pogody zapowiada idealne warunki do obserwacji nieba. Wieczorem na niebie złączenie młodego Księżyca z Wenus. W pierwszej połowie nocy widoczny jest Jowisz i nieco słabszy Saturn. Gwiazdozbiory letnie zachodzą wieczorem, kulminują jesienne, a nad ranem zza wschodniego horyzontu wschodzą gwiazdozbiory zimowe.

Koniunkcja Księżyca z Wenus

Księżyc przeszedł przez nów w środę (6. 10. 2021) i już dwie doby później mogliśmy widzieć jego cieniutki sierpik nad zachodnim horyzontem bezpośrednio po zachodzie Słońca. Dziś 9 października znajdzie się w pobliżu Wenus.

Wenus przez cały październik jest widoczna nisko nad południowo-zachodnim horyzontem. Choć zachodzi około godziny po zachodzie Słońca, to odgrywa rolę królowej wieczoru. Jest bardzo jasna i na tle łuny gasnącego dnia łatwo ją zauważamy (oczywiście przy otwartym terenie).

Dziś w jej odnalezieniu pomoże nam młody Księżyc, który oświetlony zaledwie z 14% pół godziny po zachodzie Słońca ukaże się nieco powyżej z prawej strony Wenus. Przy dobrej pogodzie widoczny jest bez większych trudności. Słońce na naszych terenach zachodzi około godziny 18:07.

Koniunkcję Księżyca z Wenus najlepiej obserwować pół godziny po zachodzie Słońca około godziny 18:30. Poza bezchmurnym niebem konieczne jest wybranie miejsca z odsłoniętym horyzontem w kierunku południowo-zachodnim. Warto do obserwacji wykorzystać lornetkę, ponieważ koniunkcja jest dostatecznie wąska i wspaniale zmieści się w polu widzenia standardowych instrumentów o 10-krotnym powiększeniu.

Jowisz i Saturn w pierwszej połowie nocy

Z nadchodzącym zmierzchem nad południowo-wschodnim horyzontem można zaobserwować Jowisza i później nieco słabszego Saturna. Dwie największe planety Układu Słonecznego w całej okazałości można obserwować już godzinę po zachodzie Słońca, a więc od około godziny 19:00 u nas obowiązującego czasu. Jowisz i w prawo od niego słabszy Saturn widoczny jest w pierwszej połowie nocy. Pierwszy zachodzi Saturn około pół godziny po północy. Później, dwie godziny po północy, zachodzi Jowisz. Obie planety widoczne są na tle gwiazdozbioru Koziorożca.

Gwiazdozbiory jesienne

Po zapadnięciu zmroku w zachodniej części sklepienia ciągle jeszcze możemy odnaleźć jasne gwiazdy nieba letniego: Wegę w gwiazdozbiorze Lutni, Deneba w Łabędziu i Altaira w konstelacji Orła. Po wschodniej stronie sklepienia niebieskiego wschodzą typowe gwiazdozbiory jesienne: Kasjopea, Andromeda, Perseusz i Pegaz, które wraz z pogłębiającą się nocą znajdują się coraz wyżej nad horyzontem.

Gwiazdozbiór Kasjopei łatwo odnajdziemy według pięciu najjaśniejszych gwiazd, które tworzą na sklepieniu literę W i nocą znajduje się niemal nad naszymi głowami.

Pod Kasjopeą w prawo leży Pegaz. Nietrudno odnaleźć charakterystyczna kwadrat, który tworzą jego najjaśniejsze gwiazdy. Pegaz jest rozległym gwiazdozbiorem łatwo rzucającym się w oczy, ponieważ leży poza Drogą Mleczną.

Na południe pod Kasjopeą znajduje się Andromeda, którą odnajdziemy na niebie przy pomocy mapki. Wybiega z północno-wschodniego rogu kwadratu Pegaza i biegnie w kierunku Perseusza, który leży w lewo pod Kasjopeą. Jeżeli połączymy wszystkie gwiazdy tworzące Perseusza, otrzymamy charakterystyczny łuk Perseusza, jednego z najsławniejszych bohaterów mitologii greckiej.

Po północy nad wschodnim horyzontem pojawią się konstelacje Bliźniąt i Oriona – charakterystyczne gwiazdozbiory nieba zimowego. Nad ranem, przed wschodem Słońca, widoczne są już wszystkie zimowe gwiazdozbiory wraz z ich najjaśniejszymi gwiazdami. Jest to Rigel i Betelgeuse w Orionie, Syriusz w Wielkim Psie, Procjon w Małym Psie, Polluks i Kastor w Bliźniętach, Kapella w Woźnicy i Aldebaran w Byku.

Roman Strzondała