Do 4 czerwca można obejrzeć wystawę „Joachim Lelewel i jego dorobek naukowy”

CZESKI CIESZYN / Wystawę można zobaczyć z siedzibie Zarządu Głównego Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego w Czeskim Cieszynie. Organizatorem wystawy jest Ośrodek Dokumentacyjny Kongresu Polaków w RC.

Joachim Lelewel przyszedł na świat 22 marca 1786 roku w Warszawie. Wychowywał się najpierw tam, później w Woli Cygowskiej i Okrzei. Od dzieciństwa okazywał wszechstronne zainteresowania naukowe, kreślił mapy, kolekcjonował rośliny i owady oraz spisywał wszelkie zebrane wiadomości.

W latach 1801-1804 kształcił się w szkole pijarów w Warszawie, a w 1804 roku został studentem Uniwersytetu Wileńskiego. W tym czasie opublikował swoje pierwsze prace: „Edda, czyli Księga religii dawnych Skandynawii mieszkańców” (1807) i „Rzut oka na dawność litewskich narodów“ (1808).

Po studiach w 1808 roku przez kilka miesięcy uczył historii w Liceum Krzemienieckim. Przez następne dwa lata, prowadząc badania w bibliotekach Krzemieńca i Porycka, zbierał materiały do dziejów polskiego średniowiecza. W 1811 roku wezwany przez ojca do Warszawy rozpoczął pracę biurową w Ministerium Spraw Wewnętrznych Księstwa Warszawskiego.

Ojciec polskiej historiografii

W 1815 roku objął stanowisko zastępcy profesora historii na Uniwersytecie Wileńskim. W 1818 roku powrócił do Warszawy, gdzie został kustoszem zbiorów Biblioteki Głównej oraz wykładowcą bibliografii i historii na Uniwersytecie Warszawskim. W 1820 roku Uniwersytet Jagielloński przyznał mu zaocznie tytuł doktora filozofii. W 1821 roku został członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W 1821 roku ponownie wyjechał do Wilna, gdzie objął katedrę historii powszechnej.

Na jego wykłady, które cieszyły się ogromną popularnością, uczęszczał również Adam Mickiewicz, który z okazji jego powrotu na uczelnię dedykował profesorowi wiersz okolicznościowy. W 1824 roku po wykryciu spisków filomatów i filaretów, Joachim Lelewel został wydalony z uniwersytetu. Znów wrócił do Warszawy, gdzie skoncentrował się głównie na pracy badawczej i działalności w tajnych organizacjach. W 1829 roku wszedł w skład Sejmu Królestwa Polskiego. W czasie powstania listopadowego w latach 1830-1831 był członkiem Rządu Narodowego. Po klęsce powstania wyjechał do Paryża, gdzie stanął na czele Komitetu Narodowego Polskiego.

W marcu 1833 roku policja francuska nakazała mu przenieść się do Tours, a w lipcu 1833 roku wydalono go z Francji. Zamieszkał na stałe w Brukseli, gdzie pisał i wydawał swoje prace naukowe oraz działał w polskich organizacjach narodowych.

26 maja 1861 roku ciężko chory przewieziony został przez przyjaciół z Brukseli do prywatnej kliniki w Paryżu. 29 maja 1861 roku zmarł i został pochowany na cmentarzu Montmarte.

Był również znany na Śląsku Cieszyńskim

O tym, że Joachima Lelewela znali również Polacy na Śląsku Cieszyńskim, świadczy jego nekrolog, informacja o pogrzebie i wiersz okolicznościowy w „Gwiazdce Cieszyńskiej”, nr 23-25/1861. Ponadto w 1862 roku (nr 1-5) pismo zamieściło jego obszerny życiorys. W 1929 roku zwłoki Joachima Lelewela po 68 latach sprowadzono do niepodległej ojczyzny i złożono na cmentarzu na Rossie w jego ukochanym Wilnie.

Największą sławę w historii nauki europejskiej przyniosły mu pisane po francusku dzieła o historii, geografii i kartografii starożytnej i średniowiecznej oraz  numizmatyce średniowiecznej. Głośny był za granicą, także dzięki dziełom o historii i historiografii polskiej. Ostatnie lata życia spędził w samotności, poświęcając się całkowicie pracy naukowej.

(SG)

Na podstawie materiałów prasowych Ośrodka Dokumentacyjnego Kongresu Polaków w RC.