W Piotrowicach o Macierzy Szkolnej

PIOTROWICE KOŁO KARWINY / W Miejscowym Kole Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego w Piotrowicach koło Karwiny działa od ponad czterech lat Klub Propozycji, który organizuje spotkania z aktywnymi społecznie Zaolziakami. Gościem ostatniego spotkania, 16 czerwca, był Andrzej Russ, prezes Macierzy Szkolnej w Republice Czeskiej, która w tym roku obchodzi potrójny jubileusz.

Zgromadzonych w piotrowickim Domu PZKO słuchaczy przywitała prezes Miejscowego Koła PZKO Jadwiga Karolczyk, zaś gościa Andrzeja Russa przedstawił inicjator działań Klubu Propozycji Tadeusz Toman. Prezes Macierzy Szkolnej opowiedział o historii i obecnej działalności ogranizacji, co skłoniło następnie uczestników spotkania do dyskusji o kondycji polskiego szkolnictwa i jego historii, o dwujęzyczności, o roli szkoły w wychowaniu młodego pokolenia.

  – Mija właśnie 130 lat od chwili, kiedy założona została Macierz Szkolna dla Księstwa Cieszyńskiego. Przed 95 laty po podziale Śląska Cieszyńskiego, a tym samym Macierzy, powstał najpierw tymczasowy komitet przygotowawczy, statut Macierzy Szkolnej w Czechosłowacji uchwalony został w 1921 r. A przed 25 laty doszło do reaktywacji tej organizacji – wyjaśnił Andrzej Russ źródła potrójnego jubileuszu.

– W 1990 r. dwie główne przyczyny doprowadziły do powstania Macierzy Szkolnej – kontynuował po krótkim przypomnieniu jej wcześniejszej historii. – W euforii po aksamitnej rewolucji wszystkim wydawało się, że w ramach restytucji oddane zostaną przedwojenne majątki organizacji i Macierz Szkolna miała walczyć o ich zwrot. Że do dnia dzisiejszego się to nie udało, to inna sprawa.

Drugim powodem było przekształcenie działającego w każdej szkole i przedszkolu Stowarzyszenia Rodziców i Przyjaciół Szkoły, Macierz przejęła jego rolę. Struktura Macierzy Szkolnej pozostała taka sama, jej członkami są rodzice, których dzieci chodzą do polskich szół i przedszkoli na Zaolziu. Ale powstał też Zarząd Główny. Inicjatorem reaktywacji Macierzy Szkolnej i pierwszym prezesem był Władysław Josiek, nauczyciel czeskocieszyńskiego Polskiego Gimnazjum. Najdłużej przewodniczył Zarządowi Głównemu Jan Branny, dziś prezes honorowy.

Sam Andrzej Russ, jak tłumaczył, związany jest z Macierzą Szkolną od wielu lat. Pochodzi z Orłowej Obroków, gdzie chodził do szkoły podstawowej i do Polskiego Gimnazjum. Tam też został pierwszym prezesem gimnazjalnego koła Macierzy i stał się jednocześnie członkiem ZG Macierzy. Przed dwudziestu laty, kiedy zburzony został jego dom, przeprowadził się do Ligotki Kameralnej. Z zawodu jest inżynierem górnictwa.

Opowiadał o aktualnej roli Macierzy Szkolnej i jej Zarządu Głównego. – Macierz pomaga organizować festyny, baliki dla dzieci, bale dla dorosłych, przedstawienia, jubileusze. To funkcjonuje w szkołach zupełnie naturalnie – stwierdził. Natomiast jednym z zadań Zarządu Głównego jest prowadzenie księgowości poszczególnych kół. Organizuje też czy pomaga organizować centralne imprezy i uroczystości.

Do takich imprez należy odbywający się co dwa lata Festiwal Piosenki Dziecięcej w Hawierzowie, coroczne akcje sportowe: Igrzyska Lekkoatletyczne Uczniów Polskich Szkół Podstawowych w Trzyńcu oraz Zjazd Gwiaździsty w Mostach koło Jabłonkowa z udziałem ok. czterystu młodych zawodników.

Zarząd Główny Macierzy Szkolnej po każdym Festiwalu Piosenki Dziecięcej organizuje Festiwal Bis w Trzyńcu, który jest okazją do obejrzenia programu przez osoby, które nie dotarły do Hawierzowa. – Znawcy przedmiotu mówią, że ten koncert ma jeszcze wyższy poziom, bo nie ma już jury i uczestnicy są bardziej wyluzowani – żartował prezes.

Następną imprezą jest coroczny Przegląd Recytacji Przedszkoli w Czeskim Cieszynie, każdy jego uczestnik dostaje dyplom i nagrodę. Sportową akcją dla uczniów szkół podstawowych jest Turniej Piłki Nożnej o Memoriał Alojzego Adamca. – Chcemy zrobić też coś dla rodziców – dodał Russ. – Dla nich przeznaczony jest Turniej Siatkówki. Biorą w nim udział również zespoły z Polski, ale chcielibyśmy, aby tych macierzańskich było jak najwięcej.

Prezes Macierzy mówił też o tym, co zostało przygotowane na tegoroczny jubileusz. Przede wszystkim jest to wystawa nazwana „Macierz Szkolna”, którą do końca czerwca zwiedzać można w siedzibie Kongresu Polaków w Czeskim Cieszynie. Towarzyszyła już w kwietniu Festiwalowi Piosenki Dziecięcej, ma być zainstalowana w Bibliotece Regionalnej w Karwinie-Frysztacie. Być może pokazana zostanie również w Polsce.

– Rozesłaliśmy też do wszystkich kół Macierzy ulotkę reklamową – wyjaśnił prezes pomysł Zarządu Głównego na przypomnienie i rozpropagowanie tematu bogatych dziejów organizacji. – Koła, które umieszczą ją na swych zaproszeniach czy rozwieszą podczas imprez szkolnych, otrzymają nagrodę pieniężną. Będzie to dla nich forma pomocy finansowej.

(CR)