Przywrócić pamięć

– Interesują mnie słowa: opuszczony, zapomniany. Człowiek umiera dwa razy, raz fizycznie, drugi raz, kiedy się o nim zapomina. Moim zadaniem jest przywrócić tę pamięć – mówił podczas spotkania pod hasłem „Przechodniu, powiedz Polsce…” 28 lutego w Książnicy Cieszyńskiej w Cieszynie Jarosław Żurek, który od wielu lat dokumentuje ofiary wojny polsko-czeskiej o Śląsk Cieszyński w styczniu 1919 roku.

Z zawodu jest prawnikiem, historia to jego pasja. Pochodzi z Cieszyna, jest synem znanego również na Zaolziu redaktora śp. Andrzeja Żurka, który urodził się w Suchej Górnej. Tematem 1919 roku zainteresował się jeszcze jako uczeń, wychodząc od wydarzeń 1938 roku, kiedy znalazł w domu dziadków w Suchej Górnej zdjęcia z wkroczenia wojsk polskich na Zaolzie. Postanowił odnaleźć groby obrońców polskości Śląska Cieszyńskiego z 1919 roku.

Podczas spotkania w Książnicy opowiadał o swoich podróżach po cmentarzach (w Skoczowie, Kończycach Małych, Zebrzydowicach, Stonawie, Suchej Górnej, Olbrachcicach, Łąkach, Goleszowie, Puńcowie, Cieszynie, Ogrodzonej, Trzyńcu, Jabłonkowie, Orłowej, ale też Wadowicach, Krakowie i in.), a potem żmudnych poszukiwaniach w różnych dostępnych źródłach i konfrontowaniu nazwisk i danych na pomnikach, grobach ze znalezioną dokumentacją.

Bo pierwszym pytaniem, jakie sobie zadał, było, czy rzeczywiście w mogiłach leżą ci, których nazwiska tam widnieją. I okazało się, że w wielu wypadkach napisy na pomnikach zawierają błędne informacje. Postanowił je zweryfikować, stworzyć listę ofiar wojny siedmiodniowej i temu tematowi poświęca cały swój wolny czas. – To od nas zależy – mówił w Książnicy – jaki będzie dalszy los tego tematu.

Czytelników zainteresowanych bliżej perypetiami podczas poszukiwań i wynikami prac badawczych Jarosława Żurka odsyłamy na forum internetowe, gdzie prowadzi wątek „Śladami poległych w wojnie polsko-czeskiej w 1919 roku” (www.eksploratorzy.com.pl). O trudnościach, na jakie napotyka, i o swoich poglądach na temat stosunków polsko-czeskich mówił też w rozmowie, jaką zamieścił Zwrot w styczniu 2013 roku.

(CR)