Jak Grecy Obchodzą Wielkanoc? Święta z fajerwerkami, rozbijaniem wazonów i innymi wyjątkowymi zwyczajami

Wielkanoc w Grecji to czas pełen tradycji, radości i rodzinnych spotkań. Maria z Grecji dzieli się opowieściami o tym, jak w jej kraju obchodzi się te święta, łącząc modlitwy, zwyczaje i wyśmienite jedzenie.

– Wielkanoc w Grecji to jedno z najważniejszych świąt w roku, co wynika z prawosławnej tradycji kraju. Cały tydzień poprzedzający Wielkanoc określany jest mianem „Wielkich Dni” – to czas głębokiej duchowej refleksji i przygotowania. W jego ramach obchodzimy Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielką Sobotę, a kulminacją tego okresu jest Niedziela Wielkanocna – tłumaczy Maria Zisii, mieszkanka Grecji.

Post i Wielki Piątek

– Podobnie jak w wielu innych tradycjach chrześcijańskich, również w Grecji przed Wielkanocą obowiązuje post. Rozpoczyna się on na cztery dni przed świętami i wiąże się z rezygnacją z określonych pokarmów – przede wszystkim produktów mlecznych, mięsa oraz innych potraw pochodzenia zwierzęcego – wyjaśnia Maria.

– W Wielkim Tygodniu, a zwłaszcza w Wielki Piątek, panuje szczególna powaga. To dzień, w którym zgodnie z tradycją nie podejmuje się codziennych czynności, takich jak gotowanie, ponieważ cała uwaga skupia się na duchowym wymiarze tego czasu. Tego dnia udajemy się do kościoła, gdzie przygotowany jest symboliczny grób Chrystusa – stół udekorowany kwiatami, na którym umieszczone są ikony Matki Bożej oraz innych świętych. Grób ten, nazywany epitafios, odgrywa centralną rolę w liturgii. Wierni przechodzą pod nim trzykrotnie, w określonym kierunku, czyniąc znak krzyża i modląc się – wyjaśnia Maria.

– W nocy z Wielkiego Piątku na Wielką Sobotę ponownie udajemy się do kościoła, niosąc zapalone świece. Wówczas epitafios – czyli ozdobiony kwiatami stół z krzyżami i wizerunkiem Chrystusa – zostaje wyniesiony z świątyni. Wierni uczestniczą w uroczystym przejściu ulicami miasta, niosąc go w procesji. Przypomina to nieco marsz – być może nawet wizualnie protest – ale oczywiście nie ma charakteru protestacyjnego. To podniosły, duchowy moment, głęboko zakorzeniony w tradycji – kontynuuje Maria.

Wielka Sobota i Niedziela

– Następnego dnia, w sobotę, znowu idziemy ze świecami do kościoła i czekamy na przyjście Świętego Światła. O północy zaczynają bić dzwony, ksiądz wychodzi z kościoła i mówi, że Jezus żyje, że zmartwychwstał. Wszyscy wtedy są w kościele, a następnie mówi się „Christos Anesti”, a druga osoba odpowiada „Alithos Anesti” (czyli „Chrystus zmartwychwstał” – „Prawdziwie zmartwychwstał”) – tłumaczy Maria.

– Zazwyczaj młodzi ludzie wychodzą potem na miasto, imprezują trochę. Święte Światło staramy się zachować jak najdłużej, bo ma być święte i chronić dom. Kiedy wracamy z kościoła do domu ze świecą, robimy nią znak krzyża nad drzwiami – ma to być ochrona na cały rok. Czasami obchodzimy cały dom z tą świecą – dodaje Maria.

– W Niedzielę Wielkanocną rodziny zazwyczaj spotykają się przy wspólnym stole. Przygotowujemy tradycyjne potrawy – najczęściej jagnięcinę, którą piecze się na ruszcie, mięso obraca się nad ogniem. To ważny element świątecznego obrzędu. Innym zwyczajem jest malowanie jajek, zazwyczaj na czerwono – co również ma swoje symboliczne znaczenie – wyjaśnia Maria.

Różne tradycje w poszczególnych regionach

– W różnych regionach Grecji kultywowane są odmienne zwyczaje wielkanocne. Na przykład na Korfu istnieje tradycja wyrzucania wazonów przez okna. Gest ten symbolizuje pożegnanie ze złem i jest głęboko zakorzeniony w lokalnej kulturze. To widowiskowy obyczaj, który każdego roku przyciąga licznych obserwatorów – zarówno mieszkańców, jak i turystów – mówi Maria.

– Na wyspie Chios istnieje tradycja znana w Grecji jako rouketopolemos, czyli „wojna rakietowa”. Polega ona na symbolicznym „starciu” dwóch sąsiednich parafii, które w Wielką Sobotę ostrzeliwują się nawzajem fajerwerkami, celując głównie w wieże kościołów. To spektakularny, dobrze znany zwyczaj, który przyciąga uwagę wielu widzów. Należy jednak pamiętać, że wiąże się on również z poważnym ryzykiem – w przeszłości dochodziło do licznych wypadków i obrażeń wśród uczestników próbujących samodzielnie konstruować fajerwerki – tłumaczy Maria.

Ogólnie Wielkanoc w Grecji to jedno z najważniejszych świąt w roku, obchodzone z wielką pobożnością i licznymi tradycjami, które mają wieloletnie korzenie.