Pamiętajmy o polskich bohaterach. Zobacz, gdzie znajdują się największe nekropolie Polaków na świecie

Uroczystość Wszystkich Świętych, zwana po łacinie Sollemnitas Omnium Sanctorum, to dzień, w którym pamiętamy o zmarłych i oddajemy hołd tym, którzy odeszli, zasłużyli na nasze wspomnienie oraz modlitwę.

To szczególna okazja, by przypomnieć sobie o polskich mogiłach rozsianych po całym świecie. Nekropolie, w których spoczywają wybitni Polacy, stanowią symbol historii, kultury i tożsamości narodowej. Znajdują się one nie tylko w Polsce, lecz również na obczyźnie, gdzie upamiętniają naszych rodaków, często będących częścią wielkich migracji lub tragicznych wydarzeń historycznych.

Cmentarz Łyczakowski, Lwów (Ukraina)

Jest to największa polska nekropolia poza granicami naszego kraju. Wieczny spoczynek znalazło tutaj około 20 tysięcy znanych Polaków, wśród nich są m.in. Artur Grottger, Gabriela Zapolska, Maria Konopnicka. Częścią Łyczakowa jest Cmentarz Orląt, gdzie pochowani są młodzi ludzie, głównie studenci i uczniowie, którzy polegli w trakcie walki z Ukraińcami o Lwów w latach 1918-1919. Historycy oceniają, że na Cmentarzu Orląt spoczywa blisko 3 tysiące młodych żołnierzy.

Rossa, Wilno (Litwa)

Na polskim cmentarzu w Wilnie spoczywa 242 żołnierzy. Wśród wojskowych mogił centralne miejsce zajmuje grób matki Józefa Piłsudskiego, u której stóp spoczęło serce Marszałka. Miejsce pochówku wskazał sam Piłsudski. Ogłosił to siedem lat przed śmiercią na zjeździe Legionistów.
Na Rossie spoczywają nie tylko żołnierze, ale także poeci, filozofowie i mężowie stanu. Na nagrobkach można odczytać nazwiska doskonale znane z kart historii i literatury, na przykład działacza politycznego Joachima Lelewela czy ojca poety Juliusza Słowackiego, Euzebiusza.

Katyń, Twer (Rosja), Charków (Ukraina)

Dziewięć lat temu otwarto trzy cmentarze upamiętniające polskich oficerów zamordowanych w 1940 roku na rozkaz Stalina. W Kozielsku, Starobielsku, Ostaszkowie i Katyniu zginęło w sumie 25 700 Polaków, którzy po 17 września 1939 roku dostali się do niewoli radzieckiej. Pierwszą nekropolię upamiętniającą ofiary Katynia otwarto latem 2000 roku w Charkowie na Ukrainie, cmentarz w Katyniu (Rosja) poświęcono tego samego roku pod koniec lipca, trzeci cmentarz polskich ofiar totalitaryzmu radzieckiego otwarto we wrześniu 2000 roku koło Tweru.

Bolonia, Włochy

Największy z czterech polskich cmentarzy wojennych we Włoszech znajduje się na przedmieściu San Lazzaro w Bolonii. Spoczywa tu 1427 żołnierzy 2. Korpusu gen. Władysława Andersa Armii Polskiej na Wschodzie. Armii, która miała być przepustką do wolnej Polski dla naszych rodaków z obozów jenieckich, z więzień, łagrów, zsyłki, z dalekiej północy, z Kołymy i Władywostoku. Żołnierze ci do Polski nie doszli.

Monte Cassino (Włochy)

Monte Cassino rozsławione piosenką o czerwonych makach jest chyba najbardziej znaną polską nekropolią. Cmentarz, położony między klasztorem benedyktyńskim a wzgórzem „593”, stał się miejscem spoczynku dla 1070 polskich żołnierzy 3. Dywizji Strzelców Karpackich, poległych w czasie walk we Włoszech. Przy wejściu znajdują się dwie rzeźby polskich orłów, a pośrodku wielkie koło z wkomponowanym krzyżem Virtuti Militari i płonącym zawsze zniczem. Na wielkim marmurowym okręgu widnieje napis: „Przechodniu, powiedz Polsce, żeśmy polegli w jej służbie”.

Montmorency (Francja)

Miasteczko Montmorency, położone kilkanaście kilometrów od Paryża, w XIX wieku było jednym z ośrodków Wielkiej Emigracji i dla wielu Polaków stało się miejscem ostatniego spoczynku. Znajdziemy tu mogiły tak znanych rodaków jak: Juliana Ursyna Niemcewicza, Cypriana Kamila Norwida, Ignacego Paderewskiego, a także grobowiec rodzinny Mickiewiczów, jednak bez prochów wieszcza, które zostały przeniesione w 1890 roku na Wawel.

Pere-Lachaise, Paryż (Francja)

Miejsce ostatniego spoczynku znalazło na Pere-Lachaise kilkudziesięciu Polaków, m.in. Fryderyk Chopin, generałowie Józef Wysocki, Walery Wróblewski i Jarosław Dąbrowski. Co roku najczęściej odwiedzanym grobem jest mogiła Fryderyka Chopina, udekorowana zniczami i kwiatami, wśród których zawsze znaleźć można ulubione przez kompozytora fiołki.

Cmentarz Montmartre, Paryż (Francja)

Wielu Polaków, którzy osiedli we Francji po powstaniu listopadowym, spoczywa na cmentarzu Montmartre, położonym w północnej części Paryża. Znajduje się tutaj grób Juliusza Słowackiego z jego wizerunkiem w brązie i napisem po francusku Wielki poeta polski, grób jednak jest pusty, gdyż szczątki poety przeniesiono w roku 1927 na Wawel. Obok zbiorowej mogiły emigrantów, stoi zapomniana kaplica grobowa Sapiehów.

Newark, Wrexham, Wellshill (Wielka Brytania)

Najważniejszym polskim cmentarzem wojskowym w Anglii jest Newark, w Walii – Wrexham , a w Szkocji – Wellshill.
Newark to największa nekropolia Polskich Lotników. Spoczywa tu około 300 pilotów i weteranów Polskich Sił Powietrznych, i 57 spadochroniarzy 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej, a także żołnierze innych formacji. Są też groby trzech prezydentów RP na uchodźstwie – Władysława Raczkiewicza, Augusta Zaleskiego i Stanisława Ostrowskiego. Do roku 1993 spoczywał tam także gen. Władysław Sikorski, które prochy znajdują się teraz na Wawelu.
Przy bramie głównej cmentarza we Wrexham ku czci spoczywających tu polskich żołnierzy i ich rodzin wzniesiono pomnik z inskrypcjami w językach polskim, angielskim i walijskim.

Gunnesbury, Kensal Green, Cmentarz Św. Patryka, Londyn (Wielka Brytania)

Cmentarz Gunnersbury w Londynie stał się miejscem spoczynku dla około 1600 Polaków, został otwarty w 1929 roku i jest miejscem silnie związanym z londyńską Polonią zwłaszcza wywodzącą się z emigracji z okresu II wojny światowej. Tu spoczywa wielu dowódców wojskowych, wielu zasłużonych działaczy emigracyjnych,weteranów powstań, ludzi kultury,jak również emigrantów za chlebem.Na cmentarzu Gunnersbury spoczywają między innymi: Tadeusz Bór Komorowski- generał Dywizji Wojska Polskiego, dowódca Armii Krajowej, Wódz Naczelny Sił Zbrojnych; Kazimierz Sabbat-premier i prezydent RP na Uchodźctwie. Jest grób Józefa Hallera-generała Wojska Polskiego.Zmarł w Londynie w 1960 r. Pochowano go na cmentarzu Gunnersbury a następnie jego prochy przewieziono do Polski, do Krakowa. Na cmentarzu Gunnersbury od 1976 roku znajduje się pierwszy w Wielkiej Brytanii Pomnik Katyński
Na cmentarzu Kensal Green, spoczywa polski podróżnik i geolog Paweł Edmund Strzelecki zdobywca najwyższego szczytu Australii (Góry Kościuszki). W kwaterze polskiej nazwanej Wzgórzem Orła Białego na cmentarzu w Highgate mieszczą się groby Stanisława Worcella – członka Towarzystwa Patriotycznego, uczestnika Powstania Listopadowego oraz Feliksa Topolskiego – znakomitego rysownika.
Emigranci zarobkowi, którzy przybyli do Wielkiej Brytanii na przełomie XIX i XX wieku spoczęli na Cmentarzu Św. Patryka. Na St. Mary’s Roman Catholic Cemetery (Rzymsko-katolicki Cmentarz Św. Marii) znajdziemy mogiły dwóch asów brytyjskiego wywiadu Krystyny Skarbek i Andrzeja Kowerskiego.

Doylestown, Pensylwania (Stany Zjednoczone)

Najbardziej znany polski cmentarz w USA, zwany „amerykańską Częstochową”, znajduje się w Doylestown w Pensylwanii. Przy wejściu do tutejszego kościoła wmurowane jest serce Ignacego Paderewskiego, (jego grób znajduje się w Paryżu). Na przylegającym do świątyni cmentarzu leży między innymi dowódca Powstania Warszawskiego generał Antoni Chruściel.

Wawel – nekropolia królów i głów państwa

Kiedy Władysław Łokietek zbudował państwo polskie po dwu wiekach rozbicia dzielnicowego, ustanowił swoją stolicę w Krakowie. On też był pierwszym władcą, który spoczął w stołecznej katedrze, na Wawelu.

W wawelskiej katedrze zostali pochowani królowie, którzy władali Polską od czasów Łokietka, po Jana Olbrachta. Brat tego ostatniego, Zygmunt Stary, rozpoczął tradycję chowania królów w kryptach katedralnych. Poza nim spoczywają tu m.in. królowie Zygmunt August, Stefan Batory i Jan III Sobieski. Poza koronowanymi głowami w katedrze pochowano również szczątki Polaków najbardziej zasłużonych w dziejach ojczyzny – Tadeusza Kościuszki, ks. Józefa Poniatowskiego, Władysława Sikorskiego. Od 2010 roku Lecha i Marii Kaczyńskich.

Cmentarz Powązkowski w Warszawie

Ponad dwustuletni cmentarz w sercu Warszawy zajmował początkowo 2 ha. Dziś jego obszar to 43 ha. Przez wiele lat powązkowska nekropolia była jedynym cmentarzem w Warszawie. Grzebano tu małych i wielkich, pospolitych i wybitnych obywateli stolicy. Wielu z nich tworzyło historię miasta i narodu polskiego. Spoczęli w nich m.in.: Michał Poniatowski, Hugo Kołłątaj, Michał Kazimierz Ogiński, Dominik Merlini, Edward Hartwig, Czesław Niemen. W 1925 roku założono Aleję Zasłużonych, która stała się miejscem pochówku najwybitniejszych Polaków. Pierwszy spoczął na niej noblista Władysław Reymont. Powązki to cmentarz, na którym spoczywają szczątki uczestników polskich powstań narodowych – od insurekcji kościuszkowskiej po Powstanie Warszawskie.

Cmentarz Rakowicki w Krakowie

Jedna z najsłynniejszych polskich nekropolii, która powstała na początku XIX wieku. Pochowani są na niej zarówno zwykli mieszkańcy Krakowa, jak i zasłużeni obywatele. Na Cmentarzu Rakowickim spoczywają uczestnicy powstań narodowych oraz żołnierze Legionów Polskich, wojny 1920 roku i obu wojen światowych.Na Cmentarzu Rakowickim pochowani są m.in. Ignacy Daszyński, św. brat Albert Chmielowski, Jan Matejko oraz wiele innych osobistości kultury i sztuki.

Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku

Pierwszy zakopiański cmentarz stał się ostatnim miejscem spoczynku dla wielu ludzi polskich gór. Nekropolię charakteryzują piękne, unikatowe nagrobki. Groby na cmentarzu mają najsłynniejsze góralskie rody – m.in. Gąsienicowie i Pęksowie. Spoczywają tutaj m.in. Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Stanisław Marusarz, Kornel Makuszyński i Tytus Chałubiński. Symboliczny grób ma tutaj Witkacy, zaś tablice pamiątkowe przypominają o zasłużonych postaciach związanych z polskimi górami m.in. o Karolu Szymanowskim i etnografie Bronisławie Piłsudskim.

Źródło: Polonijna Agencja Informacyjna