Sylwia Grudzień
E-mail: sylwia@zwrot.cz
TRZYNIEC-BOREK / W ubiegłym roku zakończyła się renowacja dwóch zabytkowych drewnianych domów w Trzyńcu na Borku, będących pozostałością po kolonii robotniczej trzynieckiej huty. Domy z końca XIX wieku wraz z ogrodami i budynkami gospodarczymi są zarejestrowane jako zabytki kultury. Budynki zostaną udostępnione zwiedzającym bezpłatnie 30 kwietnia 2024 roku w godzinach 10-17 w ramach dnia otwartego.
W dzień otwarty będzie można bezpłatnie zobaczyć domy robotnicze. Oprócz tego dla najmłodszych przygotowano takie atrakcje jak dmuchany zamek, trampolinę i malowanie twarzy. Z okazji rocznicy przystąpienia Polski i Czech do Unii Europejskiej zostanie wydany jubileuszowy znaczek turystyczny, który będzie dostępny bezpłatnie w chałupach. Zwykły numerowany znaczek turystyczny będzie w sprzedaży w recepcji wraz z naklejką turystyczną.
Renowacja oryginalnych domów trwała około półtora roku, a całkowita inwestycja (renowacja i zakup wyposażenia) kosztowała ponad 35 milionów koron. Pod fachowym nadzorem czeskiego odpowiednika polskiego Urzędu Ochrony Zabytków (Národní památkový ústav) w Ostrawie na wpół zrujnowane budynki przeszły renowację. Ekspozycja powstała we współpracy z ekspertami z Muzeum Ziemi Cieszyńskiej z Czeskiego Cieszyna i innymi specjalistami. Partnerem projektu było miasto Wisła. Domy robotnicze na Borku to jedyne tego typu obiekty w Czechach.
Godziny otwarcia
Obecnie domy są dostępne dla zwiedzających po wcześniejszym umówieniu telefonicznym. Od 1 maja będą otwarte w weekendy i wybrane dni powszednie oraz ciągle po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym dla grup liczących minimalnie pięć osób. Osoby zainteresowane zwiedzaniem mogą znaleźć więcej informacji na stronie internetowej projektu: https://www.drevenkynaborku.cz/.
Ceny biletów wstępu:
- 50 koron – dorośli (posiadacze Těšínské Slezsko Region Card 2024+ 50% zniżki),
- 25 koron – dzieci,
- 100 koron – bilet rodzinny (2+3),
- 20 koron na osobę – bilet dla szkół.
O domach robotniczych i ekspozycji
Zwiedzanie obiektów trwa około godziny. W tym czasie można zobaczyć dwa drewniane domy robotnicze z drugiej połowy XIX wieku – ostatnie tego typu chałupy zachowane na terenie byłej kolonii robotniczej na Borku. Dwupiętrowe domy o konstrukcji drewnianej na ceglanej podmurówce składają się z czterech identycznych lokali mieszkalnych z osobnymi wejściami. Każdy lokal stanowi oddzielne mieszkanie z przylegającymi doń udogodnieniami na dworze. Całkowita powierzchnia jednego lokalu mieszkalnego wynosi 32 m2, a całkowita powierzchnia domu – 204 m2.
Lokal mieszkalny składał się z wejścia, korytarza, izby, kuchni i spiżarni. Do każdego mieszkania przynależała piwnica pod korytarzem i spiżarnia oraz jedna czwarta strychu oddzielona od pozostałych części ścianką działową. W oddzielnej szopce podzielonej na połowę znajdował się skład na drewno i węgiel, chlew i ubikacja. Każde domostwo miało również wydzielony ogródek, w którym uprawiano warzywa i ziemniaki oraz hodowano drobny inwentarz.
Śladami drewna żelaza i ludzi
Domy robotnicze na Borku są częścią szlaku tematycznego prowadzącego przez Czechy i Polskę o nazwie „Śladami drewna, żelaza i ludzi”. Na szlaku zorganizowanym przez Radę Regionalną w Trzyńcu i miasto Wisła można zwiedzić osiem obiektów po polskiej stronie Śląska Cieszyńskiego i osiem obiektów po czeskiej stronie.
Po czeskiej stronie można zwiedzić:
- Domy robotnicze na Borku,
- Muzeum Huty Trzynieckiej i Miasta Trzyniec,
- Piece wapienne w Wędryni,
- Drewniany kościół w Nydku,
- Chatę w Dolnej Łomnej,
- Chatę w Mostach koło Jabłonkowa,
- Fortyfikacja „Szańce” w Mostach koło Jabłonkowa,
- Muzeum Trójstyku w Jabłonkowie.
Po polskiej stronie można zobaczyć:
- Muzeum Beskidzkie im. Andrzeja Podżorskiego w Wiśle,
- Pałac Myśliwski Habsburgów w Wiśle,
- Muzeum Ustrońskie,
- Muzeum Na Grapie w Jaworzynce,
- Muzeum Artysty Jana Wałacha w Istebnej-Andziołówce
- Drewniana kaplica przy Zameczku Prezydenta RP na Zadnim Groniu w Wiśle,
- Osada w Kwartyrach,
- Osada folwarczna Habsburgów „U początków Wisły”.
Aplikacja „Domy robotnicze na Borku”:
Dla zwiedzających przygotowano również aplikację mobilną „Chałupy na Borku”, którą można bezpłatnie pobrać w Google Play i iOS:

(Materiały prasowe, SG)