Dziś poniedziałek 25 marca 2024 Księżyc znalazł się po przeciwnej stronie Ziemi co Słońce i tym samym znalazł się w pełni. Jest to pierwsza wiosenna pełnia i w najbliższą niedzielę po niej jest Wielkanoc. Daty ruchomych świąt ustalane są na podstawie odwiecznych cykli natury – obiegów Ziemi wokół Słońca i Księżyca wokół Ziemi.
Dziś 25 marca 2024 dokładnie o godzinie 8:00 obowiązującego u nas czasu środkowoeuropejskiego Księżyc, poruszając się po swej orbicie około Ziemi, znalazł się po przeciwnej stronie Ziemi co Słońce i osiągnął tak pełnię. Przed pięciu dniami 20 marca 2024 Słońce podczas swego pozornego ruchu po niebie przeszło przez punkt Barana i powróciło na półkulę północną, dla której rozpoczęła się astronomiczna wiosna. Widzimy, że dzisiejsza pełnia Księżyca jest pierwszą wiosenną pełnią, która określa datę Wielkanocy. Datę Wielkanocy wyznacza się na pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca.
Pierwsza wiosenna pełnia
Dziś 24 marca 2024 dokładnie o godzinie 8:00 czasu środkowoeuropejskiego Księżyc znalazł się w pełni. Nasz naturalny satelita na Zaolziu wyłoni się zza horyzontu około godziny 18:28 i zajdzie pod horyzont jutro (25 marca 2024) około godziny 5:57. Zaś Słońce dziś zachodzi chwilę przed wschodem Księżyca około godziny 18:06.
Podczas pełni i dni około pełni Księżyc gości na niebie przez całą noc, przy bezchmurnej pogodzie jest widoczny przez całą noc. Pierwsza wiosenna pełnia charakteryzować się będzie już wyraźnie niższą pozycją nad południowym horyzontem. Wysokość Księżyca na niebie zależy przede wszystkim od pory roku i fazy Księżyca. Księżyc w pełni znajduje się najwyżej zimą. Od pierwszej wiosennej pełni każda kolejna pełnia, aż do czerwca, będzie coraz niższa. To przeciwieństwo zachowania Słońca, które wspina się za dnia coraz wyżej nad widnokrąg.
Podczas opisanej wyżej pełni dojdzie do półcieniowego zaćmienia Księżyca widocznego z obu Ameryk i części Antarktydy.
Jak obserwować
Prognoza pogody zapowiada maksymalnie lokalne rozpogodzenia, niemniej jednak, jeżeli chcemy obserwować oświetlony w 100 procentach Srebrny Glob wynurzający się zza wschodniego horyzontu, należy poszukać miejsca z odsłoniętym horyzontem. Najlepiej prowadzić obserwacje z jakiegoś podwyższonego miejsca.
Dwadzieścia minut po zachodzie Słońca, około godziny 18:28 czasu środkowoeuropejskiego, wypatrujemy po przeciwnej stronie wschodzącego Księżyca na jeszcze dość jasnym niebie. Ponieważ będzie jeszcze dość widno, pełnia wraz z ciekawym horyzontem (las, drzewa, budynki itd.) wytwarza przepiękne i efektowne widoki. Na skutek interakcji z grubymi warstwami ziemskiej atmosfery, blask Księżyca przybierze ciemną pomarańczową barwę. Z powodu bliskości horyzontu będzie jawił się bardzo dużym na skutek iluzji optycznej.
Jeżeli dzisiejszy wschód Księżyca z powodu złej pogody będzie skryty za grubą warstwą chmur, spróbujmy obserwacje powtórzyć o dobę później. Jutro 26 marca 2024 Księżyc na naszych terenach wschodzi o godzinie 19:36 i zachodzi w następnym dniu o godzinie 6:09 u nas obowiązującego czasu. W oddali przy horyzoncie może znajdować się trochę chmur, dlatego warto nawet 10 – 20 minut poczekać.
Kiedy obchodzimy Wielką Noc?
Wielkanoc to główne i najstarsze święto chrześcijańskie. Data tego święta jest ruchoma i co roku przypada na inny dzień. Kiedyś ustanowienie daty Wielkanoc było problematyczne i niedokładne. Stan ten uporządkował dopiero pierwszy sobór nicejski, którego zwołał cesarz Konstantyn Wielki do Nicei w Bitynii w 325 roku.
Ponieważ żydowskie święto Paschy przypadało zawsze w pierwszą pełnię Księżyca po wiosennym zrównaniu dnia z nocą, Święto Zmartwychwstania Pańskiego ustalono na najbliższą po nim niedzielę. Większość zebranych w Nicei biskupów zatwierdziła świętowanie Wielkanocy w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca, przyjąwszy za początek wiosny dzień 21 marca.
Tak więc od 325 roku daty Wielkanocy ustalane są na podstawie zjawisk astronomicznych. W przyszłych latach Święto Zmartwychwstania Pańskiego przypadnie kolejno w niedzielę 20 kwietnia 2025, 5 kwietnia 2026, 28 marca 2027 i 16 kwietnia 2028.
Na pierwszym soborze nicejskim postanowiono również, że Wniebowstąpienie, Zielone Świątki i Boże Ciało mają przypadać odpowiednio w 39, 49 i 60 dni po Wielkanocy.
Źródło ilustracji: APOD/NASA
