Teleskop Jamesa Webba w październiku 2023 zaobserwował w Mgławicy Oriona (M42) widowiskowe zjawisko – coś, co wygląda jak kosmiczne fajerwerki, albo ogniste „palce”. Najprawdopodobniej jest to efekt katastrofy kosmicznej sprzed kilkuset lat.
Przed dwoma laty astronomowie otrzymali na gwiazdkę Teleskop Kosmiczny Jamesa Webba (James Webb Space Telescope – JWST), który na orbitę okołoziemską wyniosła rakieta Ariane 5 startująca z kosmodromu Kourou w Gujanie Francuskiej 25 grudnia 2021. Pod koniec stycznia 2022 teleskop dotarł na swoją docelową orbitę obserwacyjną położoną 1,5 milionów kilometrów od Ziemi. W lipcu 2022 opublikowano pierwsze zdjęcia uzyskane dzięki JWST, które chyba zrobiły wrażenie na każdym. Pisaliśmy o tym tutaj.
Kosmiczne fajerwerki
Na ilustracji zaprezentowano fragment mozaiki Mgławicy Oriona (M42) sporządzonej przez Teleskop Webba z kamerą NIRCam w bliskiej podczerwieni. Widać na niej wyraźne kosmiczne fajerwerki wyglądające też jak gazowe „palce eksplozyjne” oddalające się od miejsca eksplozji, która nastąpiła około 500 do 1000 lat temu w centrum gęstego obłoku molekularnego schowanego za tą mgławicą. Najprawdopodobniej jest to efekt kosmicznej katastrofy, jaką było zderzenie dwóch młodych i olbrzymich gwiazd. Tak powstał gęsty obłok molekularny nazywany Obłokiem Molekularnym Oriona, który znajduje się na północny zachód od widocznej gołym okiem Gromady Trapez.
Na zdjęciu widać wiele „palców” w kolorze czerwonym, które są wzbudzonym przez fale uderzeniowe gazem molekularnym rozszerzającym się od dołu zdjęcia do góry w prawo. Barwa czerwona wskazuje na emisję promieniowania przez molekuły wodoru wzbudzone przez ogromną energię uwalniającą się z miejsca wybuchu. W pobliżu czubków w niektórych „palcach” emisje zmieniają kolor na zielony świadczący o obecności gorącego gazu zawierającego jony żelaza. W skrajnych przypadkach kolor jest biały, co jest oznaką obecności jeszcze bardziej gorącej materii gazowej.
Na zdjęciu widać również wiele gwiazd z charakterystycznymi ośmioma promieniami dyfrakcyjnymi generowanymi przez optykę Teleskopu Webba oraz niebieskie obłoki ze smugami na pierwszym planie pochodzące od Mgławicy Oriona, które znajdują się przed tymi kosmicznymi fajerwerkami.
Wielka Mgławica Oriona
Wielka Mgławica Oriona (M42) znajduje się w odległości około 1300 lat świetlnych od Ziemi w części zwanej „mieczem” w zimowym gwiazdozbiorze Oriona. Poza miastami i sztucznym oświetleniem widoczna jest nawet gołym okiem jako słaba czerwonawa plamka. O gwiazdozbiorze Oriona pisaliśmy tutaj.
Rok świetlny (lata świetlne) to jednostka odległości stosowana w astronomii. 1 rok świetlny jest równy odległości, jaką pokonuje światło w próżni w ciągu jednego roku juliańskiego (365,25 dnia). W przeliczeniu 1 rok świetlny = 9,5 biliona kilometrów.
