Sylwia Grudzień
E-mail: sylwia@zwrot.cz
BIELSKO-BIAŁA, ŻYWIEC, MILÓWKA / Już za dziesięć dni rusza 54. Przegląd Zespołów Kolędniczych i Obrzędowych Żywieckie Gody 2023. Koncert laureatów przeglądu grup kolędniczych i obrzędowych odbędzie się w Domu Kultury im. Wiktorii Kubisz w Bielsku-Białej 29 stycznia.
W dniach 14-15 stycznia w Klubie Papiernik Miejskiego Centrum Kultury w Żywcu odbędzie się przegląd grup kolędniczych i obrzędowych występujących „w izbie”, natomiast 21 stycznia w Milówce będzie miał miejsce przegląd grup obrzędowych występujących w plenerze – czyli Dziadów Noworocznych i Jukacy.
Z kolei w Żywcu dzień plenerowy Żywieckich Godów oraz Beskidzki Karnawał przypadną na 28 stycznia. Koncert laureatów przeglądu grup kolędniczych i obrzędowych odbędzie się w Domu Kultury im. Wiktorii Kubisz (MDK) w Bielsku-Białej 29 stycznia.
Jak co roku, organizatorem imprezy jest Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej. Celem przeglądu jest kultywowanie i popularyzacja ludowych obrzędów związanych z okresem od adwentu do końca mięsopustu. Szczególnie istotne jest pielęgnowanie żywieckich tradycji kolędniczych na styku starego i nowego roku.
Szczegółowy program tegorocznych Żywieckich Godów:
Co to są Dziady Noworoczne?
Dziady Noworoczne to forma kolędowania występująca na Żywiecczyźnie od wieczora sylwestra do godzin popołudniowych w Nowy Rok, połączona z życzeniami noworocznymi oraz robieniem psikusów napotkanym przechodniom i gospodarzom.
Dziady to duża grupa licząca do trzydziestu osób. Uczestnicy zabawy przebierają się za: „konie”, „pachołki do koni”, „niedźwiedzie”, „diabły”, „śmierć”, „kominiarza”, „dziechciarza”, „druciarza”, „sznurkorza”, „cygana” i „cygankę”, „żyda” i „żydówkę”, „młodą panią”, niekiedy też „młodego pana” oraz „komendanta”, który dowodzi całą grupą.
Dziadom towarzyszy kapela, strzelanie z batów. Każdy wymyśla na poczekaniu różne wierszyki, przemowy. Próbuje odegrać postać, za którą jest przebrany. Przebierańcy robią bardzo dużo hałasu, tańczą, pokrzykują, pohukują, płatają gospodarzom figle. Dziady bardzo szybko przenoszą się z miejsca na miejsce, siejąc zamęt i rwetes, śmiech i radość. Stałym elementem ściśle określonym w obrzędzie jest palenie ogniska, przez które skaczą konie i w którym tarzają się niedźwiedzie.