Już dziś w nocy maksimum roju Perseidów

Meteory z roju Perseidów należą do najbardziej spektakularnych, jakie latem możemy oglądać na nocnym niebie. Ich maksimum przypada w tym roku 13 sierpnia nad ranem kiedy to, przy idealnych warunkach, można widzieć co minutę jeden meteor. Jednak Księżyc w pełni będzie utrudniał obserwacje, dlatego zobaczymy tylko te najjaśniejsze. Niemniej warto wyjść i obserwować nocne niebo.

Perseidy to jeden z najbardziej regularnych i bogatych rojów meteorów, które aktywne są corocznie od 17 lipca do 24 sierpnia, przy czym maksimum obserwuje się pomiędzy 12 a 14 sierpniem. Same Perseidy znane są od starożytności.

Obecnie wiemy, że mają związek z kometą okresową Swift-Tuttle. Meteory z roju Perseidów obserwujemy, kiedy Ziemia przechodzi przez prąd pyłu rozproszonego właśnie za kometą Swift-Tuttle.

Meteoroidy, meteory i meteoryty

Meteory, potocznie zwanymi spadającymi gwiazdami, to świetlne zjawiska powstające podczas przelotu przez atmosferę drobin materii międzyplanetarnej wlatujących w nią z przestrzeni kosmicznej, a nazywanymi meteoroidami. Bardzo jasne meteory nazywamy bolidami.

Większość meteorów ulega zniszczeniu w atmosferze, spala się całkowicie na wysokości około 70 kilometrów, a jedynie bardzo nieliczne spadają na Ziemię otrzymując nazwę meteorytów.

Łzy świętego Wawrzyńca

Perseidy zwane są też czasem „Łzami świętego Wawrzyńca”. Święty Wawrzyniec zamiast wydać majątek kościoła okrutnemu cesarzowi Walerianowi rozdał go biednej ludności. Zmarł 10 sierpnia 258 roku śmiercią męczeńską, upieczony na metalowej kracie. Po jego śmierci, która przypadała na okres największej aktywności Perseidów, ludzie widzieli wylatywać z nieba błyszczące gwiazdy i dlatego od tego czasu Perseidy nazywane są Łzami św. Wawrzyńca.

Kult św. Wawrzyńca był bardzo popularny w średniowieczu. Czczono go jako patrona ubogich i wszystkich tych, którzy mogą doznać szkody ze strony ognia: piekarzy, kucharzy i nawet bibliotekarzy. Uważano, że chroni od pożarów i pomaga w poparzeniach.

Kiedy i gdzie obserwować

Tegoroczne maksimum aktywności Perseidów przypadające na około trzecią godzinę po północy (13 sierpnia 2022 roku około godziny 03:00 u nas obowiązującego czasu środkowoeuropejskiego letniego) przebiegnie niestety w najgorszym z możliwych wariantów. Zaledwie kilkanaście godzin przed szczytem aktywności Księżyc znalazł się w pełni, co oznacza, że jego największy możliwy blask będzie nam towarzyszył przez całą noc od zmierzchu do świtu.

Na skutek obecności Księżyca w pełni podczas maksimum Perseidów widoczne będą tylko te najjaśniejsze. W ciągu najbliższej nocy średnio będzie można zobaczyć „tylko” 20-30 meteorów w ciągu godziny. To wciąż napaja optymizmem i warto dziś w nocy spoglądać w niebo.

Meteory mogą pojawić się na całej powierzchni nieba i podczas obserwacji staramy się ogarniać wzrokiem jak największą połać nieba, na południu lub zachodzie w pierwszej połowie nocy, a w drugiej, po północy, na wschodzie. Obserwować najlepiej po północy, a nawet nad ranem, bowiem wtedy meteorów jest najwięcej.

Większość zjawisk astronomicznych w tym i Perseidy dobrze jest obserwować pod możliwie najciemniejszym niebem. Na obserwacje warto wybrać się za miasto, z dala od świateł miejskich. Poszukać bezpiecznego miejsca, które będzie osłonięte tak od sztucznych świateł, jak i od blasku Księżyca w pełni.

Silny blask Księżyca skutecznie utrudni obserwacje, tłumiąc światło słabszych zjawisk. Dlatego wybierając miejsce obserwacji trzeba przysłonić Księżyc wiszący nad południowym horyzontem linią drzew lub zabudowań, pozostając w ich cieniu. Jeżeli mamy dostęp tylko do otwartego terenu to dbamy na to, żeby Księżyc znajdował się za naszymi plecami. To z pewnością pomoże dostrzec nawet słabsze zjawiska.



Co robić żeby zobaczyć jak najwięcej meteorów

Długotrwałe zadzieranie głowy do góry sprawi, że szybko rozboli nas szyja i później całe ciało. Podczas obserwacji należy przyjąć najwygodniejszą pozycję: leżącą lub półleżącą. Dlatego zabieramy z sobą karimatę, leżak lub jakąkolwiek podkładkę, na którą możemy się położyć. Nie zapominamy o ciepłym ubraniu i nawet kocu, ponieważ noc może być już znacznie chłodniejsza od dnia.

Warto zabrać również termos z ciepłym napojem, jakieś przekąski i coś przeciw komarom. Nie spoglądamy w smartfony! Ludzkie oko jest bardzo czułe i żeby przystosować się do ciemności (dobrze widzieć w ciemności), potrzebuje około 30 minut.

Jeżeli dziś niebo będzie zakryte chmurami, spróbujmy w następne noce – nadal jeszcze będzie można zobaczyć wiele spadających gwiazd, które według legendy spełniają nasze życzenia.

Ubiegłoroczne Perseidy można widzieć na krótkim filmie:

Co ciekawego można jeszcze widzieć na niebie

Słońce dziś (piątek 12 sierpnia 2022) na naszych terenach zachodzi około godziny 20:11 a Księżyc zaczyna się wynurzać zza horyzontu około godziny 20:58 u nas obowiązującego czasu.

W lecie na niebie dominują trzy gwiazdozbiory – Lutnia, Łabędź i Orzeł. Odnalezienie ich na niebie nie jest trudne i pomocne nam do tego są najjaśniejsze gwiazdy wymienionych wyżej gwiazdozbiorów. Jest to Deneb w Łabędziu, Altair w Orle i Wega w Lutni. Jeżeli gwiazdy te połączymy domniemanymi liniami otrzymamy wyraźny trójkąt, który nazywamy trójkątem letnim.

Około godziny 22:00 nad południowo-wschodnim horyzontem możemy podziwiać naszego naturalnego satelitę w towarzystwie dwu planet. Jowisz, który jest jaśniejszy i znajduje się po lewej stronie od Księżyca, a Saturn słabszy i będzie po prawej. W kolejnych godzinach nocy obiekty te będą wznosić się coraz wyżej na niebie i przesuwać za zachód.

Około północy wschodzi następna planeta: czerwonawy Mars. Nad ranem około godziny 4:00 wschodzi Wenus, która jest widoczna nawet po wschodzie Słońca, które u nas jutro wejdzie około godziny 5:34 czasu środkowoeuropejskiego letniego.