Halina Szczotka
E-mail: halina.szczotka@zwrot.cz
13 września 2021 r. przypada setna rocznica urodzin Stanisława Lema – jednego z najwybitniejszych i najczęściej tłumaczonych pisarzy polskich. W Krakowie finał obchodów Roku Lema – w niedzielę rozpoczął się Kongres Futurologiczny 2021 w ramach festiwalu Bomba Megabitowa trwającego od piątku 10 września br.
Stanisław Lem (13. 9. 1921 – 27. 3. 2006) – najwybitniejszy polski pisarz science fiction, filozof, futurolog, krytyk literacki i najchętniej przekładany polski autor w historii (przełożono jego książki na 49 języków w łącznym nakładzie 40 mln egzemplarzy). W związku przypadającej w tym roku setnej rocznicy jego urodzin Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2021 Rokiem Stanisława Lema, doceniając tak poczesne miejsce pisarstwa Stanisława Lema w literaturze XX wieku i jego znaczenie dla rozwoju kultury polskiej i światowej.
Jego nazwiskiem nazwano planetoidę oraz pierwszego polskiego satelitę naukowego. Bohaterów jego książek również odnajdujemy w kosmosie: jest planetoida Ijontichy, krater na Charonie Pixs, czy też gwiazda o nazwie Solaris i jej planeta o nazwie Pirx (więcej patrz tutaj).
Według Philipa Dicka (amerykański pisarz science fiction) w ogóle nie istniał i w donosie na Lema do FBI napisał, że Lem prawdopodobnie jest prowokacją komunistów (sowiecką tajną agencją), za którą kryje się grupa pisarzy działających na zlecenie partii komunistycznej, by przejąć kontrolę nad opinią publiczną. P. Dick w donosie twierdził, że nazwisko LEM to skrótowy kryptonim specjalnej komórki założonej przez komunistyczny wywiad dla infiltracji środowiska science fiction.
W związku przebiegającym Rokiem Lema uruchomiono internetową stronę, na której zbierane były wszystkie wydarzenia zaplanowane i realizowane w związku z 100. rocznicą urodzin Stanisława Lema. W zakładkach tej strony znajdziemy wiele ciekawych i interesujących informacji dotyczących nie tylko Stanisława Lema.
365 cytatów na Rok Lema
Oficjalna internetowa strona Roku Lema ma zakładkę 365 cytatów na Rok Lema. Znajdziemy w niej 365 cytatów z powieści, opowiadań i innych tekstów Stanisława Lema. Na stronie FB Lema każde rano od początku bieżącego roku publikowany jest jeden z nich i to nie tylko w języku polskim, ale również w angielskim i rosyjskim.
Galeria rysunków Daniela Mroza
Daniel Mróz (3. 2. 1917 – 21. 1. 1993) – polski grafik, scenograf i rysownik, który tworzył głównie techniką rysunku piórkiem i tuszem. Był stałym ilustratorem tygodnika Przekrój. Zilustrował między innymi Cyberiadę i Bajki robotów Stanisława Lema. Wykonał też ilustracje do dzieł np. Juliusza Verne´a.
Na stronie internetowej Rok Lema w zakładce galeria rysunków Daniela Mroza znajdują się przepiękne ilustracje do książek Lema.
Rok Lema i Przekrój
Fundacja Przekrój jest partnerem Roku Lema. Dlatego każdego 13. dnia miesiąca na jej stronie publikowane są teksty Stanisława Lema lub z nim związane.
Festiwal Bomba Megabitowa
W Krakowie odbywa się kulminacja obchodów trwającego Roku Lema. Festiwal Bomba Megabitowa, to wydarzenie łączące światy kultury, technologii i nauki, które ma pokazać intelektualny geniusz Stanisława Lema oraz ogromną rozpiętość jego zainteresowań. (Bomba Megabitowa to wybór esejów Stanisława Lema drukowanych w polskiej edycji czasopisma „PC Magazine” opublikowany nakładem Wydawnictwa literackiego w 1999 roku).
Festiwal Bomba Megabitowa obywa się w mieście, w którym Stanisław Lem spędził większość życia i w którym powstała większość jego książek. W dniach od 10 do 14 września 2021 roku w Centrum Kongresowym ICE Kraków, Pałacu Potockich, w teatrach, kinach, galeriach i wielu innych miejscach miasta królewskiego będą odbywały się wydarzenia związane z upamiętnieniem 100. rocznicy urodzin Stanisława Lema oraz jego twórczości.
W programie Festiwalu Bomba Megabitowa w Krakowie znajdziemy prezentacje najgłośniejszych adaptacji filmowych prozy Stanisława Lema, wystawy, dyskusje o twórczości, spotkania z tłumaczami jego dzieł oraz dalsze wydarzenia dla wszystkich grup wiekowych. Zaprezentowane zostaną dwie nowości wydawnicze, odbędzie się także piąta edycja konferencji „Filozofia w twórczości Lema”.
Podczas ceremonii oficjalnego otwarcia festiwalu w niedzielę 12 września br. miała miejsce retransmisja nagrania z uroczystości upamiętnienia Stanisława Lema na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS, zorganizowana we współpracy z Polską Fundacją Fantastyki Naukowej i Europejską Agencją Kosmiczną ESA. Nagranie zilustrowało muzycznie prawykonanie utworu „The Return From Stars” autorstwa kanadyjskiego kompozytora polskiego pochodzenia – Norberta Paleja.
Program Festiwalu jest bardzo bogaty. Przedłużeniem festiwalu w przestrzeni miejskiej jest wystawa plenerowa prezentująca najciekawsze okładki do polskich i zagranicznych wydań książek Stanisława Lema zatytułowana „Wizja globalna”, którą będzie można zobaczyć na Plantach i w galerii Artemis.
Festiwal Bomba Megabitowa połączy przeszłość z przyszłością. Na stronie internetowej Festiwalu znajdziemy między innymi również wizje przyszłości według Stanisława Lema.
Organizatorzy tak informowali o festiwalu w TV Kraków:
Kongres Futurologiczny 2021
Kongres Futurologiczny 2021 to trzydniowa konferencja kulturalno-naukowa organizowana przez Polską Fundację Fantastyki Naukowej w ramach Festiwalu Bomba Megabitowa. Odbywa się w dniach 12–14 września w zabytkowych wnętrzach Pałacu Potockich na Rynku Głównym w Krakowie. Nawiązuje nazwą do opowiadania Stanisława Lema opublikowanego w 1971 r. w zbiorze opowiadań Bezsenność. Jego głównym bohaterem i jednocześnie narratorem jest gwiezdny podróżnik Ijon Tichy, który na początku XXI wieku bierze udział w Ósmym Światowym Kongresie Futurologicznym odbywającym się w fikcyjnym państwie Costaricany. Obrady odbywające się w luksusowym hotelu dotyczą problemów przeludnienia w świecie niestabilnym politycznie i targanym wybuchami konfliktów społecznych.
Konferencja łącząca zagadnienia futurologiczne z wizjami przyszłości, obecnymi w kulturze popularnej w założeniu organizatorów ma stanowić pomost pomiędzy światem nauki i fantastyki. Poprzez bogaty program ma promować rodzimą twórczość fantastycznonaukową, ma inspirować młodych autorów, a także integrować naukowców, artystów oraz przedstawicieli branży technologicznej. Szczególne miejsce podczas konferencji zajmie upamiętnienie sylwetki i twórczości Stanisława Lema.
Na stronie internetowej Kongresu Futurologicznego 2021 znajdziemy program i spis gości. Wydarzenie odbywa się w formie stacjonarnej z wolnym wstępem dla każdego zainteresowanego, jest również transmitowane w mediach społecznościowych.
Rok Lema na Zaolziu
Na Zaolziu od obchodów Roku Lema włączyło się Stowarzyszenie Przyjaciół Polskiej Książki i Biblioteka Miejska w Czeskim Cieszynie. W trzeciej odsłonie konkursu na najlepszą recenzję książki „Tu się czyta!” w wybieralnych tytułach umieścił Kongres futurologiczny Lema.
Już w styczniu br. o Roku Lema informował portal zwrot.cz. Portal informował również o przebiegających konkursach z lemowską tematyką Moje kosmiczne wakacje i Lemowska wizja przyszłości.
Wywiad z Stanisławem Lemem
Wywiad ze Stanisławem Lemem przeprowadzony przez Grzegorza Brauna w Telewizji Literackiej to jeden z najciekawszych filmów na YouTube. Stanisław Lem odpowiada na wiele interesujących pytań dotyczących jego twórczości, a także na to, dlaczego już zakończył karierę pisarza. Wszystkim polecam ten niesamowity wywiad, który ilustruje połączenie genialnego intelektu z wyjątkowym humorem. Naprawdę warto wysłuchać.
Koncert Leszka Możdżera w Planetarium
W poniedziałek 13 września br. od godziny 20:00 możemy oglądać koncert Leszka Możdżera pt. Kongres futurologiczny, który Centrum Nauki Kopernik i Narodowe Centrum Kultury organizuje dla upamiętnienia 100. rocznicy urodzin Stanisława Lema. Koncert odbędzie się w Planetarium Centrum Nauki Kopernik – miejscu łączącym świat nauki i muzyki w cyklu Koncerty pod gwiazdami.
Leszek Możdżer jest jednym z najwybitniejszych współczesnych polskich muzyków jazzowych, światowej klasy pianistą i kompozytorem. Podczas koncertu zaprezentuje repertuar nawiązujący do twórczości pisarza, m.in. utwory z płyt Chopin impresje i Piano. Muzyce towarzyszyć będą wizualizacje wyświetlane na półsferycznym ekranie, ukazujące gwiazdy, planety i inne ciała niebieskie, a także stworzone specjalnie na ten pokaz fraktale.
Koncert oglądać można wyłącznie w bezpłatnym streamingu na żywo na profilach facebookowych Centrum Nauki Kopernik, Planetarium Centrum Nauki Kopernik i profilu Narodowe Centrum Kultury oraz kanale YouTube Centrum Nauki Kopernik.
Marek Piekarczyk: „Ciężar istnienia”
W 2017 r. Teatr Groteska w Krakowie wystawił nową adaptację „Dzienników gwiazdowych” wg S. Lema w reżyserii Adolfa Weltscheka. Gorzką, choć niepozbawioną humoru refleksję na temat ludzkości kończy Marek Piekarczyk, wokalista rockowego zespołu TSA, „gaszący światło w teatrze” piosenką „Ciężar istnienia”. Końcowa piosenka i klip pt. „Ciężar istnienia” promowały spektakl.
Tagi: Stanisław Lem