Dziś początek astronomicznego lata

W tym roku koniec astronomicznej wiosny i początek astronomicznego lata przypada na poniedziałek 21 czerwca. Astronomiczne lato to okres od przesilenia letniego do równonocy jesiennej. Na półkuli północnej trwa od 21 czerwca do 22 września. Na półkuli południowej w tym czasie trwa astronomiczna zima.

W poniedziałek 21 czerwca br. o godzinie 5:32 czasu środkowoeuropejskiego letniego Słońce znalazło się w najbardziej na północ wysuniętym punkcie swojej rocznej drogi po niebie. Osiągnęło tak punkt przesilenia letniego zwanego też punktem Raka. W dniu tym północna półkula Ziemi jest maksymalnie zwrócona do Słońca. Mamy wtedy najdłuższy dzień i najkrótszą noc w roku.

Dziś (21. 6.) w Cieszynie Słońce wzeszło o godzinie 4:37 i zajdzie o 20:57. Słońce znajduje się nad horyzontem 16 godzin i 20 minut, noc trwa tylko 7 godzin i 40 minut. Po tej dacie, każdy kolejny dzień (aż do przesilenia zimowego przypadającego w dniu 21. 12.) będzie już nieco krótszy, choć początkowo zmiany będą tylko sekundowe. Podczas lata dzień skróci się w przybliżeniu z 16 na 12 godzin.

W miejscowościach położonych na wschód od Cieszyna dzień zaczyna się kilka minut wcześniej i również kilka minut wcześniej kończy. Poruszając się na północ, natrafimy na obszary, w których dzień letniego przesilenia jest dłuższy. Na przykład w Gdańsku potrwa od godziny 4:10 do godziny 21:24, czyli 17 godzin i 14 minut. Jak łatwo policzyć, różnica w długości dnia między Gdańskiem i Cieszynem wynosi 54 minut.

W obszarach podbiegunowych Słońce nie chowa się nawet za linię horyzontu i panuje tam dzień polarny. W tym czasie Słońce znajduje się powyżej linii horyzontu przez dwadzieścia cztery godziny na dobę, co trwa od 1 dnia na terenach położonych na szerokościach geograficznych wyznaczających koła podbiegunowe do 6 miesięcy na samych biegunach.

Jeśli na biegunie północnym trwa dzień polarny, w tym samym czasie na biegunie południowym występuje noc polarna (Słońce przez całą dobę znajduje się pod horyzontem) i odwrotnie.

W obszarach znajdujących się na południe od Cieszyna dni letnie są nieco krótsze, a na zachodzie zaczynają się i kończą chwilę później.

W czerwcu mamy krótkie i tzw. białe noce, ponieważ Słońce zachodzi bardzo płytko pod horyzont. W dniach od 31. 5. do 10. 7. nawet nie zapada tzw. noc astronomiczna, która zgodnie z definicją nastaje, jeżeli Słońce znajdzie się poniżej 18 stopni pod linią horyzontu. Tak głęboko pod horyzont Słońce w tym okresie nie zanurza się, dlatego przez całą noc w tym okresie trwa tylko zmierzch astronomiczny, który przechodzi bezpośrednio w astronomiczny świt.

Z przesileniem letnim związane są święta i różne obrzędy (np. skoki przez ognie, puszczanie wianków itd.). Starodawne słowiańskie święto obchodzone podczas najkrótszej nocy w roku to Noc Kupały, która przetrwała w postaci nocy świętojańskiej (obchodzonej w nocy z 23 na 24 czerwca) do dzisiejszych czasów.