STANISŁAW CZUDEK. Operacje w kosmosie i w Zawierciu

Stanisław Czudek – światowej sławy chirurg onkolog, specjalista chirurgii laparoskopowej, jeden ze stu lekarzy na świecie mogących przeprowadzać operacje w kosmosie.

Jak to się stało, że światowej sławy lekarz pracuje w Zawierciu?

Jakoś tak mam w życiu, że lubię wyzwania. Budować coś nowego. Lepiej się buduje na zielonej łące, bez jakichkolwiek powiązań, bez jakichkolwiek zobowiązań, obowiązków. Dlatego wybrałem prowincję, zaścianek zaniedbany medycznie, gdzie jest bardzo dużo do zrobienia i można pomóc wielu osobom.

Jak pan trafił do grupy lekarzy mających operować w kosmosie? Jest pan jednym z ilu?

Z setki. Najpierw w Stanach Zjednoczonych armia rozwijała program wykorzystania robotyki w chirurgii. Idea była taka, że chirurg nie musiałby być na linii frontu, tylko operowałby rannego żołnierza zdalnie. Później w NASA zaczęto się zastanawiać, co się stanie, gdy pomoc chirurgiczna potrzebna będzie ludziom krążącym w kosmosie. Wtedy – w latach dziewięćdziesiątych – myślano, że w 2020, 2025 roku już będziemy na Marsie. Ale jak widać, troszeczkę się to opóźniło. Tak, jak to jest ze wszystkim – z powodów finansowych. Stany nie miały na to pieniędzy i programy kosmiczne trochę wyciszono. Ale prawdą jest, że od lat dziewięćdziesiątych trenowana jest setka lekarzy, którzy są regularnie ćwiczeni i egzaminowani pod różnymi kątami, aby stwierdzić czy byliby w stanie zoperować człowieka na odległość. Dawniej, w latach dziewięćdziesiątych, mieliśmy jeszcze testy sprawnościowe i wytrzymałościowe na ekstremalne warunki. Na przykład, ile dany lekarz wytrzyma w plusowej czy minusowej temperaturze.

A dlaczego takie?

Pierwsza wizja była taka, że zdalne operowanie astronauty w kosmosie z Ziemi to za duże ryzyko, więc lepiej wytrenować chirurga – doświadczonego, wysportowanego, wyćwiczonego psychicznie – wysłać go tam, by przeprowadził z kosmosu zdalną operację na Ziemi. Taka była pierwotna wizja. Chirurg miał polecieć w kosmos i zoperować człowieka na Ziemi, by sprawdzić, czy to naprawdę działa.