Z POCZTY REDAKCYJNEJ: COEXISTENTIA obradowała w Pradze

PRAGA / W sobotę 7 marca odbyło się w hotelu Starý pivovar w Pradze 5 – Motol zebranie Rady Wykonawczej ruchu politycznego COEXISTENTIA-WSPÓLNOTA. W obradach brali udział działacze sekcji polskiej i sekcji węgierskiej.

Omawiano tematy dotyczące polskiego szkolnictwa na Zaolziu, dwujęzycznego nazewnictwa, zbliżającego się spisu powszechnego. Zaapelowano do członków COEXISTENTII, aby włączyli się do akcji promocyjnej przed zapisami do klas pierwszych polskich szkół podstawowych w Republice Czeskiej. COEXISTENTIA opracuje naukową analizę dotyczącą statystycznych wyników zapisów.

Podjęto również uchwały w sprawie zaangażowania COEXISTENTII w wyborach wojewódzkich. Rozmowy będą prowadzone z KDU-ČSL i ČSSD – w województwie morawsko-śląskim i z ČSSD – w Pradze i w województwie środkowoczeskim. 

Po zakończeniu obrad ich uczestnicy wzięli udział w imprezie wspomnieniowej u grobu męczennika, hrabiego Jánosa Esterházego.

János Esterházy, po ojcu Węgier, po matce Polak, urodził się 14. 3. 1901 w Veľkim Záluži na Słowacji. W wyborach parlamentarnych w 1935 roku wybrany został posłem Zgromadzenia Narodowego. Podczas swojego pierwszego przemówienia w parlamencie powiedział m.in. „Wbrew naszej woli przyłączono nas do Słowacji, dlatego żądamy, aby rząd czechosłowacki w pełnym wymiarze respektował nasze prawa mniejszościowe, językowe, kulturalne i gospodarcze”.

Po 1938 roku, po powstaniu Państwa Słowackiego, zdecydował się pozostać na jego terenie i bronić praw 70 tysięcy Węgrów, a jednocześnie domagał się od rządu węgierskiego, aby dotrzymywał praw obywateli słowackich na terenach przyłączonych do Węgier. Był jedynym posłem w ówczesnym parlamencie słowackim, który 15. 5. 1942 głosował przeciw ustawie numer 68/1942 o wysiedleniu Żydów, jednocześnie pomagał setkom prześladowanych Żydów na terenie Słowacji i organizował transporty prześladowanych na Węgry.

W 1947 roku na podstawie pokazowych procesów politycznych, bez możliwości obrony,  skazany był na karę śmierci, zmienioną później na dożywocie. Zmarł 8. 3. 1957 w więzieniu w Mirowie.

TT