W Książnicy będzie o dziełach zakazanych

Kolejne spotkanie z cyklu „Cymelia i osobliwości w zbiorach Książnicy Cieszyńskiej”, które zaplanowano na piątek 26 kwietnia 2019 o godzinie 17.00 poświęcone będzie księgom znajdującym się w różnych okresach dziejów na listach utworów zakazanych.

Prelekcja, jakiej będzie można wysłuchać podczas piątkowego spotkania w Książnicy, nawiązuje do aktualnie prezentowanej tam wystawy pt. Niebezpieczne, niewygodne, nieprawomyślne. Książki zakazane na przestrzeni dziejów. Wygłoszą ją kuratorzy wystawy – Rafał Cholewa i Krzysztof Kleczek.

– Pierwsza edycja słynnego kościelnego Index librorum prohibitorum została opublikowana w 1559 r, ale niewygodne dla władzy książki bywały zakazywane już dużo wcześniej, u zarania cywilizacji. Tradycja palenia i zakazywania ksiąg sięga V wieku przed naszą erą, kiedy palono dzieła filozofów, uważając, że tego zwykły człowiek nie powinien czytać. Kościół katolicki w średniowieczu też miał ambicje decydować, jakie książki wierni mogą czytać, a które mogą przeszkadzać w zbawieniu. Palenie książek kojarzone jest najczęściej z Kościołem, tak było w czasach reformacji. Ale robiła to także władza świecka. Na przykład mamy na wystawie katalog druków zakazanych z monarchii Austro-Węgierskiej, gdzie mamy wymienione dzieła szkodliwe: Woltera, Rousseau.

W zaborze rosyjskim był zakaz publikowania części trzeciej „Dziadów” Mickiewicza. A po Pierwszej Wojnie światowej powstały dwa państwa totalitarne Związek Radziecki i faszystowskie Niemcy i one dopiero cenzurowały. Te zakazy, które były w czasach Monarchii czy Kościoła to było nic, w porównaniu z zakazami tych dwóch państw. A PRL to była emanacja cenzury. Był wykaz książek, które podlegają natychmiastowemu zniszczeniu. Znalazła się na nim na przykład Zofia Kossak, której książki do 1956 roku były całkiem zakazane, a jej książki o tematyce kresowej dla młodzieży były zakazane przez cały PRL, choć później część jej książek wydano, np. „Krzyżowców” – mówi Rafał Cholewa.

Na wystawie zobaczymy także sporo druków podziemnych tak z okresu okupacji, wojny, jak i późniejszego ustroju komunistycznego. – Zakazywano też książek, które przewidywały przyszłość niekorzystną dla danego władcy, idee, która burzyła ustalony porządek społeczny  –dodaje Krzysztof Kleczek.

(indi)