Konferencja o przysłowiach naszego stulecia

OSTRAWA / Na Uniwersytecie Ostrawskim odbyła się 13 i 14 września ósma już edycja konferencji slawistycznej na temat paremii, czyli przysłów. Nazwa tegorocznej konferencji to „Paremie narodów słowiańskich VIII – Paremie w XXI wieku”. Zorganizowana została przez Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Ostrawskiego pod patronatem konsula generalnego RP w Ostrawie Janusza Bilskiego, Czeskiego Komitetu Slawistów i dziekana Wydziału Filozoficznego prof. Aleša Zářickiego.

Uczestników konferencji, którzy przybyli na nią także z Polski, Słowacji, Rosji, Bułgarii, przywitał PhDr Jiří Muryc, Ph.D., kierownik Katedry Slawistyki i Zakładu Polonistyki Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Ostrawskiego. – Paremiologia i frazeologia jest ważnym tematem naszej Katedry już od kilku lat – powiedział. – Dowodem na to jest właśnie owo spotykanie się, które dzieje się tu w regularnych dwuletnich cyklach i stało się już trwałym elementem kalendarza slawistycznych spotkań językoznawców z całej Europy.

– Tegoroczną edycję chcielibyśmy poświęcić przed wszystkim funkcjonowaniu paremii w XXI wieku – podkreślił. – Mamy do dyspozycji cały szereg interesujących przyczynków, które można podzielić na cztery większe grupy. Są to: obraz językowy w paremiach, specyficzna problematyka słowiańskich paremii, paremie w językach słowiańskich i paremie w pewnych obszarach życia.

Na zagajenie konferencji przybył również prof. dr Aleš Zářický, Ph.D., dziekan Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Ostrawskiego. Przypomniał jej genezę. – Myśl o zorganizowaniu akcji takiego formatu zrodziła się w głowie tu obecnej doc. Mrhačovej, wówczas dziekana Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Ostrawskiego, gdzieś na przełomie tysiąclecia – wyjaśnił.

– W 2002 roku przebiegła pierwsza edycja tego biennale. Rok 2002 nie został wybrany przypadkowo, chodziło o rok, kiedy światowa społeczność słowiańska, ale nie tylko słowiańska, obchodziła 150. rocznicę wydania znaczącego dzieła czeskiego slawisty Františka Ladislava Čelakovskiego „Mudrosloví národu slovanského ve příslovích”. Cieszę się, że Ostrawa stała się w przeciągu tych lat jakimś centrum badań paremiologicznych słowiańskiego świata i Europy – stwierdził. Dodał, że jest to ważne także z tego powodu, że w tym roku ostrawska uczelnia obchodzi 25 lat od chwili, kiedy stała się uniwersytetem.

Jiří Muryc przeczytał również list z pozdrowieniami, który skierował do uczestników konferencji przewodniczący Czeskiego Komitetu Slawistów (Český komitét slavistů) mgr Václav Čermák, Ph.D. Bukiet kwiatów i życzenia z okazji niedawnego jubileuszu życiowego otrzymała doc. PhDr Eva Mrhačová, CSc. Ona sama zaś miała dla obecnych informacje o najnowszych publikacjach związanych z tematem konferencji.

Pierwsza pod tytułem „Parémie národů slovanských VII” zawierała przyczynki, które zabrzmiały podczas poprzedniej konferencji. Druga publikacja, zapowiadana już przed dwoma laty, dotarła z wydawnictwa na uniwersytet tuż przed rozpoczęciem konferencji. Jest to książka „Západoslovanská rčení“ pod redakcją doc. Mrhačovej. Słownik zawiera 2220 powiedzeń, które mają swój ekwiwalent we wszystkich pięciu, tj. czeskim, słowackim, polskim, górnołużyckim i kaszubskim, lub chociaż w czterech językach zachodniosłowiańskich.

– Powiedzenia, jako jedna z trzech podstawowych jednostek frazeologicznych obok porównań i przysłów, bardzo nas interesowały, ponieważ chodzi o formy często bardzo starodawne, a chcieliśmy prześledzić, czy są między poszczególnymi językami zachodniosłowiańskimi jakieś analogie w tej kwestii. U paremii znaleźliśmy ogromną ilość tych analogii – tłumaczyła Eva Mrhačová.

Poinformowała również, że w tym roku ukazała się w Katedrze Slawistyki jeszcze jedna ciekawa publikacja. Chodzi o książkę pod redakcją doc. Jany Raclavskiej „Pes v jazyce a myšlení“. Książka przedstawia wyniki badań w ramach projektu „Obraz psa v jazycích a kultuře slovanských národů“. Cieszy się wielką popularnością, mówi o stosunku człowieka do psa na przestrzeni wieków oraz o tym, w jaki sposób owe kontakty człowieka z psem odzwierciedlone zostały w frazeologii słowiańskiej.

Podczas dwudniowej konferencji językoznawcy poruszyli 36 tematów paremiologicznych dotyczących różnych dziedzin życia. Były wśród nich m.in. następujące: „Językowo-kulturowy obraz kulinariów w paremiach śląskich”, „Obraz życia zakonnego utrwalony w polskiej frazeologii i paremiologii”, „Dobré pivo, ženy hezké, to jsou dary země české… Pivo v české kultuře na příkladě přísloví”, „Władza w polskich przysłowiach“, „Paremiczne memy wobec polskiej rzeczywistości”, „Przysłowia angielskie w polszczyźnie”, „Paremie w dyskursie gospodarczym” itp.

Językiem wykładowym mógł być każdy z języków zachodniosłowiańskich. Przeważała polszczyzna. Najwięcej uczestników przyjechało z Polski i reprezentowali oni ośrodki akademickie i badawcze całego kraju, od Szczecina, Poznania i Wrocławia poprzez Toruń, Warszawę, Łódź po Katowice, Opole, Kraków i in.

Popołudnie pierwszego dnia spędzili językoznawcy również towarzysko. W Konsulacie Generalnym RP w Ostrawie podejmował ich na uroczystej recepcji konsul generalny Janusz Bilski. W programie artystycznym wystąpił solista teatru Slezské divadlo w Opawie, baryton mgr art. Alexandr Vovk, ArtD, który jest jednocześnie kierownikiem Katedry Śpiewu Solowego na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Ostrawskiego. Na fortepianie grał mgr Lukáš Michel, ArtD, kierownik Katedry Instrumentów Klawiszowych na tej samej uczelni.