Ku pamięci Pawła Oszeldy. Pezetkaowska izba tradycji

NIEBORY / W czerwcowym numerze „Zwrotu” przybliżyliśmy czytelnikom historię zaolziańskiego kolekcjonerstwa. W kolejnym numerze zapraszamy na wycieczkę po wybranych izbach regionalnych, które powstały w drugiej połowie zeszłego stulecia z inicjatywy Kół PZKO w Nieborach, Skrzeczoniu i Cierlicku oraz w Polskiej Szkole Podstawowej w Bukowcu.

Zanim jednak przystąpimy do zaprezentowania pierwszej z nich, należałoby odpowiedzieć na pytanie, czym właściwie jest izba regionalna? Według polskiego etnografa Mariana Pokropka jest to miejsce, w którym gromadzi się i udostępnia publiczności zabytki poświęcone przeszłości i współczesnej kulturze wybranej miejscowości, wsi, miasteczka lub większego regionu geograficzno-kulturowego.

Zachować przed zapomnieniem

Istotną cechą izb regionalnych jest gromadzony w nich materiał, w którym przeważają eksponaty obrazujące tradycyjną kulturę ludową, kulturę małych miasteczek, w tym także kulturę rzemieślniczą oraz dokumenty i pamiątki historyczne ze szczególnym uwzględnieniem walk narodowowyzwoleńczych w XIX i XX wieku. W izbach regionalnych gromadzi się także wytwory współczesnej sztuki ludowej regionu, a także pamiątki po znanych pisarzach, artystach, bohaterach narodowych i działaczach społeczno-politycznych urodzonych lub czasowo przebywających w danej miejscowości.

Głównym motywem powstawania izb regionalnych jest ochrona przed zapomnieniem i zniszczeniem tradycyjnej kultury, zachowanie pamiątek historycznych związanych z daną miejscowością lub regionem oraz pobudzenie świadomości ciągłości historycznej wśród lokalnej społeczności.

Czym zatem różnią się izby regionalne od muzeów? To, co wyróżnia izby regionalne na tle muzeów, to ich prywatny lub prywatno-społeczny charakter. Muzeum jest instytucją, nad którą opiekę w takiej czy innej formie sprawuje państwo, natomiast izby regionalne uzależnione są wyłącznie od osób prywatnych, organizacji czy stowarzyszeń, itp. Z tego względu izby traktowane są przez społeczeństwo jako zbiory mniej ważne, nie posiadające określonego statusu organizacyjno-prawnego, a także jako istniejące czasowo. Tym bardziej więc zasługują one na uwagę nie tylko muzealników, miłośników historii, etnografii i sztuki, nauczycieli, ale tych wszystkich, którzy zachowanie zabytków zgromadzonych przez polską mniejszość w RC uważają za ważne.

Izba tradycji w Nieborach

Nasze zwiedzanie proponujemy rozpocząć od Izby Tradycji w Nieborach. Historia tej kolekcji sięga lat 70. XX wieku, kiedy to członkowie nieborowskiego Koła rozpoczęli planowanie budowy Domu PZKO. Pomysłodawcami przedsięwzięcia byli Edward Bromek, jeden z założycieli Koła i długoletni członek zarządu oraz dr Stanisław Zahradnik.

…

Sylwia Grudzień

Cały artykuł można przeczytać w lipcowym „Zwrocie”.

Zwrot” można nabyć w sekretariacie redakcji (ul. Strzelnicza 28, Cz. Cieszyn).

Jest dostępny także w Księgarni i Klubie Polskiej Książki (ul. Czapka 7, Cz. Cieszyn), w Trzyńcu (kiosk przy dworcu autobusowym obok apteki DR. MAX), w Bystrzycy (kiosk obok Tesco), w Gródku (sklep gospodarstwa domowego), w Jabłonkowie (kiosk na rynku).

„Zwrot” można kupić także w Karwinie w kiosku „Chris” (ul. Wyzwolenia, Karwina 6) oraz w kiosku obok parku (ul. Pocztowa 11, Karwina 1), a także w Jabłonkowie w kiosku przy ratuszu (Dukielska 135).