Halina Szczotka
E-mail: halina.szczotka@zwrot.cz
CIESZYN / 9 marca w Cieszyńskim Ośrodku Kultury Dom Narodowy o swej najnowszej książce „W cieszyńskim mateczniku” opowiadał prof. Daniel Kadłubiec. Spotkanie, które zorganizowano w ramach cyklu „Żywe Źródła”, ubarwił występ kapeli Nowina (MK PZKO Jabłonków).
Kadłubiec opisuje uwarunkowania cieszyńskiej tradycji ludowej i wyjaśnia jej specyfikę na tle historyczno-kulturowym eksponując szczególnie jej wymiar duchowy. Traktuje też o źródłach, zróżnicowaniu i jakości gwar cieszyńskich, zwłaszcza zaolziańskich.
– Rozróżniam mówienie po naszymu, a mówienie gwarą. Mówienie po naszymu to jest mówienie byle jak, typu „idymy na smażak”, „poczitacz” itp. To jest żargon. Natomiast mówienie gwarą to jest mówienie świadome, to przestrzeganie pewnych norm – twierdził profesor.
Podkreślił przy tym, że gwar na Śląsku Cieszyńskim jest wiele, z grubsza podzielić można je na trzy grupy, a język każdej niemal miejscowości ma swe cechy, różne od gwary sąsiadów, choć wszystkie wywodzą się ze staropolszczyzny Reja i Kochanowskiego.
Wykład na temat kultury ludowej naszego regionu przeplatany był muzyką i śpiewem kapeli, która, jak i wykładowca, zachęcała publikę, by ta włączyła się do wspólnego śpiewu.
Wielkie ożywienie słuchaczy nastąpiło, gdy Kadłubiec zaczął czytać gwarowe określenia, wyrażenia, związki frazeologiczne, jakie zanotował w Karpętnej, a widownia sprawdzała swą znajomość gwary.
Z kolei znajomością treści książki wykazali się członkowie Sekcji Ludoznawczej PZKO, którzy poczuli się dotknięci i urażeni jednym fragmentem i postanowili wydać specjalne oświadczenie w tej sprawie, które zostało w imieniu SL PZKO odczytane na sali.
(indi)
Pełny tekst oświadczenia można przeczytać tutaj:
Oświadczenie w sprawie dobrego imienia SL
Oto sporny fragment: „Działająca po r. 1996 Sekcja Ludoznawcza ZG PZKO (SL) prawie w niczym nie nawiązuje, nawet nazwą, do niezwykle różnorodnej i w dużym stopniu profesjonalnej działalności Sekcji Folklorystycznej, toteż tylko w nikłej mierze jest jej kontynuatorką, a chęć przywłaszczania sobie jej dorobku przez SL jest żałosna i żenująca”.
Tagi: gwara, gwara cieszyńska, kapela ludowa Nowina, Karol Daniel Kadłubiec, Oświadczenie Sekcji Ludoznawczej, po naszymu, Żywe Źródła, „W cieszyńskim mateczniku”