Dziś nastanie koniunkcja Księżyca z Jowiszem. Na niebie widoczny jest również Saturn, Mars i Wenus

17 listopada 2024 przypadnie koniunkcja Księżyca z Jowiszem. Zjawisko przy bezchmurnym niebie widoczne będzie po zachodzie Słońca nad wschodnim horyzontem. Ponadto na niebie widoczne są dalsze trzy planety: Wenus, Saturn i Mars.

Kometa poleciała sobie, planety zostają

Pożegnaliśmy kometę C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS). Teraz jest już osiągalna praktycznie tylko przez teleskopy, jednak miłośnicy podglądania nocnego nieba wciąż są pod wrażeniem spektakularnego show, jakie na wieczornym niebie kometa odegrała w drugiej połowie października 2024.

Bez cienia przesady można powiedzieć, że kometa C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) dotychczas była najokazalszą kometą na naszym niebie w XXI wieku. Szkoda, że nie pozostała z nami w postaci jasnej gwiazdy z długim warkoczem na miesiąc lub dwa, dzięki czemu zasłużyłaby na miano wielkiej. Teraz na niebo wracają stare porządki, czyli Księżyc i planety w rolach głównych. Pod koniec roku 2024 widoczne są cztery planety: Wenus, Saturn Jowisz i Mars.

Planety są doskonale widoczne nieuzbrojonym okiem i z miejskiego środowiska zanieczyszczonego sztucznym światłem. Rozpoznamy je po stałym blasku i są zwykle jaśniejsze od widocznych nocą gwiazd, które w odróżnieniu od planet migoczą, mrugają. Choć prognoza pogody zapowiada rozjaśnienia, pamiętać musimy o tym, że przechodzimy przez okres ze statystycznie największą dominacją zachmurzenia w skali roku, często długo niepozwalającego nacieszyć się widokiem rozgwieżdżonego nieba. W listopadzie rok po roku występuje długotrwałe zachmurzenie całego nieba, zamglenie i ogólnie ponury klimat potęgowanym niedawnym przejściem na czas strefowy.

Bardzo jasny Jowisz

Jowisz widoczny jest niemal całą już noc w gwiazdozbiorze Byka i zmierzając ku grudniowej opozycji, wchodzi powoli w okres najlepszej widoczności w latach 2024-2025. Największa planeta Układu Słonecznego jest obecnie najjaśniejszym obiektem punktowym na nocnym niebie. Wschodzi około godziny 17 czasu środkowoeuropejskiego nad wschodnim horyzontem i łatwo go można odnaleźć, ponieważ jest bardzo jasny. W prawo nieco wyżej od Jowisza znajduje się Aldebaran – najjaśniejsza gwiazda konstelacji Barana.

Koniunkcja Księżyca z Jowiszem

Dziś 17 listopada 2024 nastanie koniunkcja Księżyca z Jowiszem. Koniunkcją nazywamy zbliżenie się do siebie obiektów na niebie. Jednak w rzeczywistości te obiekty dzieli ogromny dystans, z naszego punktu widzenia wydają się blisko siebie na niebie.

Największa planeta naszego Układu Planetarnego wynurza się spod horyzontu około godziny 17:00 czasu środkowoeuropejskiego. O tej porze Księżyc będzie już nad horyzontem, ponieważ wschodzi w przybliżeniu pół godziny przed Jowiszem. Księżyc oświetlony w około 95% w piątek 15 listopada 2024 przeszedł przez pełnię i podąża do ostatniej kwadry, którą osiągnie 23 listopada 2024. Nisko nad wschodnim horyzontem Księżyc będzie się nam wydawał ogromny i przy otwartym terenie możemy rozpocząć obserwacje już 10-15 minut po 17 godzinie. Wzajemne położenie Księżyca i Jowisza widzimy na dołączonej mapce nieba. W bliskim złączeniu z tarczą Księżyca w lewo ku górze znajduje się gwiazda Elnath.

Podczas bezchmurnej pogody zbliżenie Księżyca i Jowisza można obserwować przez całą noc. Widoczne będzie aż do momentu wschodu Słońca w poniedziałek 18 listopada 2024 o godzinie 7:00 naszego czasu. Pamiętajmy, że z czasem oba ciała będą się znajdować coraz wyżej nad wschodnim horyzontem i przesuwać przez południe nad zachodni horyzont. Jednak im szybciej dokonamy obserwacji, tym mniejszy dystans na niebie będzie dzielił oba obiekty.

Po zachodzie Słońca widoczna jest Wenus

Zanim rozpoczniemy obserwacje wschodniego horyzontu i koniunkcji Księżyca z Jowiszem, warto wzrok skierować nad południowo-zachodni horyzont. Jeszcze przed zachodem Słońca, które na Zaolziu przez najbliższe dni nastawa przed godziną 16:00, można zauważyć bardzo jasny niemigoczący punkt. To planeta Wenus, która po zachodzie Słońca lśni bardzo jasno jako Gwiazda Wieczorna.  Widoczna będzie przez cały miesiąc bardzo nisko nad południowo-zachodnim horyzontem w Strzelcu i nikt jej nie przeoczy. W listopadzie 2024 jasność planety jeszcze o nieco porośnie.

Zatem całkowicie odsłonięty horyzont południowo-zachodni i rozpoczęcie obserwacji kilkanaście minut po zachodzie Słońca, mimo jasnego nieba to konieczność w razie chęci obserwacji tej planety. Wenus zanurza się pod horyzont około godziny 18:00 obowiązującego u nas czasu środkowoeuropejskiego.

Na wieczornym niebie również Saturn

Po zachodzie Słońca nad południowym horyzontem widoczna jest dalsza planeta – Saturn. Widoczny jest przez cały miesiąc w pierwszej połowie nocy w gwiazdozbiorze Wodnika. W porównaniu z Jowiszem jego blask jest słabszy i jego jasność w listopadzie 2024 jeszcze maleje. Od przełomu listopada i grudnia 2024 planeta będzie nam znikać pod horyzontem już około godziny 23:00 czasu środkowoeuropejskiego.

Na niebie widoczny również Mars

Przez najbliższe dni czerwonawy Mars wschodzić będzie nad wschodnim horyzontem około godziny 20:30 obowiązującego u nas czasu. Widoczny jest przez większą część nocy w gwiazdozbiorze Raka. Jasność Czerwonej Planety w ciągu miesiąca wzrasta. Warunki obserwacji wyraźnie poprawiają się w związku z nadchodzącą opozycją w styczniu 2025.

W środę 20 listopada 2024 czeka nas koniunkcja Księżyca z Marsem. Podczas tego spotkania Srebrny Glob oświetlony w 70% zbliży się do Czerwonej Planety na dystans zaledwie 1,5 stopnia, a więc koniunkcja ta będzie ciaśniejsza od dzisiejszej koniunkcji Księżyca i Jowisza.

Wzajemne położenie Marsa, Księżyca z Jowiszem i Saturna widoczne jest na dołączonej mapce nieba.