W lipcu 2023 z okazji pierwszej rocznicy rozpoczęcia obserwacji naukowych Teleskopem Jamesa Webba NASA opublikowała zdjęcie pełne rodzących się gwiazd z dramatyczną kolorystyką i szczegółowością nigdy jeszcze nieoglądaną. Obiektem na fotografii jest Mgławica Ro Ophiuchi, która stanowi najbliższy Ziemi, względnie niewielki i spokojny gwiezdny żłobek, czyli obszar gwiazdotwórczy.
To już ponad rok od publikacji pierwszych zdjęć z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (James Webb Space Telescope – JWST), które chyba zrobiły wrażenie na każdym. Pisaliśmy o tym w lipcu 2022 roku.
Każde kolejne zdjęcie pokazywane przez Amerykańską Agencję Kosmiczną NASA jest równie zachwycające. Materiały dostarczane przez Teleskop Webba dla nas są ucztą dla oczu, a dla naukowców źródłem licznych danych, pozwalających lepiej zrozumieć procesy zachodzące we Wszechświecie.
Rocznicowe zdjęcie Webba
Na rocznicowym zdjęciu z Teleskopu Webba widać zaledwie 390 lat świetlnych od Ziemi oddalony najbliższy nam obszar gwiazdotwórczy w naszej Galaktyce, znany jako Mgławica Ro Ophiuchi (od nazwy gwiazdy Ro Ophiuchi w gwiazdozbiorze Wężownika, widocznej na niebie w jej pobliżu). Bliska odległość do Mgławicy Ro Ophiuchi pozwoliła na uzyskanie ekstremalnie szczegółowego obrazu – bez gwiazd tła znajdujących się przed tą strukturą.
Na zdjęciu znajduje się około 50 młodych gwiazd. Wokół niektórych gwiazd na tym zdjęciu widać charakterystyczne cienie dysków protoplanetarnych, z których w przyszłości powstaną układy planetarne. Młode gwiazdy z tymi dyskami posiadają masy porównywalne ze Słońcem lub mniejsze. Najciemniejsze obszary są zarazem najgęstsze. W grubych kokonach pyłowych powstają dalsze protogwiazdy. Dżety (ogromne strumienie materii plazmowej) w kolorze czerwonym, wychodzące z młodych gwiazd przecinają ten widok i zderzają się z otaczającym gazem międzygwiazdowym, wywołując świecenie molekularnego wodoru.
To spektakularne i pełne subtelnych szczegółów zdjęcie z Mgławicą Ro Ophiuchi pokazuje nam ulotną chwilę w życiu gwiazd. Ta zachwycająca migawka pozwala nam zajrzeć do początków historii innych gwiazd, podobnych do tego co działo się z naszym Słońcem miliardy lat temu. Dysponujemy technologią pozwalającą zobaczyć początek historii innych gwiazd.
Mgławica Ro Ophiuchi na YouTube
Spektakularne zdjęcie kompleksu Mgławicy Ro Ophiuchi zostało opublikowane, aby uczcić pomyślny pierwszy rok eksploracji Wszechświata przez Webba. Zaraz po opublikowaniu tej fotografii w serwisie YouTube znalazło się kilka edukacyjnych filmików.
Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba
Na orbitę okołoziemską Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba wyniosła rakieta Ariane 5 startująca z kosmodromu Kourou w Gujanie Francuskiej 25 grudnia 2021. Pod koniec stycznia 2022 teleskop dotarł na swoją docelową orbitę obserwacyjną położoną 1,5 milionów kilometrów od Ziemi. W tym czasie Teleskop Webba zdążył się w pełni rozłożyć. Największymi elementami, które musiały zostać rozłożone, była gigantyczna osłona przeciwsłoneczna oraz zwierciadło główne teleskopu.
Kilka miesięcy trwało spasowanie lustra, schłodzenie poszczególnych części teleskopu za osłoną przeciwsłoneczną i kalibracja instrumentów naukowych. Na początku lipca 2022 rozpoczął obserwacje. Wkrótce po tym amerykańska NASA udostępniła pierwsze zdjęcia wykonane przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, o czym pisaliśmy w lipcu 2022.
Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba jest czołowym na świecie kosmicznym obserwatorium naukowym. Webb już rok rozwiązuje tajemnice w naszym Układzie Słonecznym, zagląda w odległe światy wokół innych gwiazd i bada tajemnicze struktury i pochodzenie naszego Wszechświata oraz nasze miejsce w nim. Webb to międzynarodowy program prowadzony przez Amerykańską Agencję Kosmiczną NASA wraz z partnerami, Europejską Agencją Kosmiczną ESA i Kanadyjską Agencją Kosmiczną CSA.
