Dziś 20 lipca 2023 po zachodzie Słońca Księżyc z postaci cienkiego sierpika znajdzie się w pobliżu trzech planet: Wenus, Marsa i Merkurego. W nocy na niebie wyróżniają się trzy gwiazdy o silnym blasku. Tworzą charakterystyczny równoramienny trójkąt, który nazywamy letnim.
Księżyc znalazł się w nowiu 17 lipca 2023 i obecnie podąża do pierwszej kwadry, którą osiągnie siedem minut po północy 26 lipca 2023. Już wczoraj było można zauważyć jego cienki sierp po zachodzie Słońca nisko nad zachodnim horyzontem w koniunkcji z Merkurym.
Koniunkcja Księżyca z Marsem
Dziś 20 lipca 2023 Księżyc oświetlony tylko z 4% zbliży się do Marsa. Przy bardzo dobrych warunkach obserwacyjnych gołym okiem widoczna będzie obok jasnego księżycowego sierpa i słabo oświetlona reszta zwróconej ku nam półkuli księżycowej. Zjawisko to nazywamy światłem popielatym. Wywołane jest ono rozproszonym światłem słonecznym na atmosferze ziemskiej, które dopada na nieoświetloną część Księżyca.
Nad południowo-zachodnim horyzontem znajduje się również ciągle bardzo jasna Wenus i nieco dalej na zachód (w prawo) Merkury. Z trójki planet nad południowo-zachodnim horyzontem najjaśniejszą jest Wenus. Nawet z miast Wenus i Księżyc będą dobrze widoczne.
Drugą planetą, pod względem jasności, którą możemy obserwować przy otwartym terenie nad zachodnim horyzontem, jest Merkury. Znajduje się bardzo nisko nad horyzontem, dlatego przy dobrych warunkach będzie obserwowalny przez krótki czas. Mars jest najsłabszy i do jego wypatrzenia potrzebna jest czysta, przejrzysta atmosfera z dala od wszystkich sztucznych świateł. Z powodu jasności nieba krótko po zachodzie Słońca wielu nie zdoła wypatrzeć Czerwonej Planety. Jednak już przy pomocy zwykłej lornetki na pewno wszyscy ją odnajdą na niebie. Wzajemne położenie Księżyca i planet widoczne jest na dołączonej mapce nieba.
Jak i kiedy obserwować
W czwartek 20 lipca 2023 w Cieszynie Słońce zachodzi około godziny 20:43 czasu środkowoeuropejskiego letniego. W moment zachodu naszej Dziennej Gwiazdy można już wypatrzeć Wenus nad południowo-zachodnim horyzontem. Jeżeli rozpoczniemy obserwacje w przybliżeniu pół godziny po zachodzie Słońca wzajemne położenie Księżyca i planet widzimy na dołączonej mapce nieba.
Żeby widzieć dzisiejsze zbliżenie Księżyca z planetami, należy poszukać miejsca z odsłoniętym horyzontem. Najlepiej prowadzić obserwacje z jakiegoś podwyższonego miejsca. Dobrym pomysłem jest wdrapać się na jakąś górkę. W oddali przy horyzoncie może znajdować się trochę chmur, dlatego warto nawet 10 – 20 minut poczekać.
54. rocznica pierwszego lądowania ludzi na Księżycu
Warto przypomnieć, że 20 lipca 2023 mija już 54 lat, od kiedy to Neil Armstrong, dowódca misji Apollo 11, wyszedł z lądownika księżycowego Orzeł i odcisnął butem pierwszy ślad na powierzchni Srebrnego Globu. Było to wydarzenie podkreślające triumf ludzkiej myśli, technologii i uporu w dążeniu do celu. Człowiek przekroczył bowiem kolejną barierę i osiągnął kolejny cel, który wpisuje się w naszą naturalną ciekawość świata, która nie trzyma nas tylko na powierzchni rodzimej planety, ale każe patrzeć w gwiazdy. Przed nami misja Artemis 2, pierwszy załogowy lot w kierunku Księżyca od czasów Apollo 17, a potem Artemis 3 – zwieńczony lądowaniem na jego powierzchni.
Wypada zatem spojrzeć bardziej sentymentalnie na nasz Księżyc będący jeszcze aktualnie rezerwatem ścisłym, gdzie jak głosi legenda, wciąż na nowych śmiałków (dotychczas było ich tylko 12) czeka nasz Mistrz Twardowski.
Trójkąt letni
Na początku lata na niebie widać tylko gwiazdy o najsilniejszym blasku. Wśród nich wyróżniają się trzy tworzące charakterystyczny prostokątny trójkąt zwany letnim. Jego najjaśniejszy wierzchołek stanowi niebieskawa Wega – piąta co do jasności gwiazda całego firmamentu i trzecia na jego północnej półkuli. Latem kulminuje niemal w zenicie. Jest najjaśniejszą gwiazdą konstelacji Lutni, zwaną też Lirą. A była to lira samego Orfeusza – najsłynniejszego śpiewaka Starożytnej Grecji. Jego śpiew i gra miały magiczną moc – do tego stopnia, że mityczny instrument został po tragicznej śmierci Orfeusza zaniesiony do gwiazd przez Muzy.
Dalsze dwa wierzchołki trójkąta letniego tworzą gwiazdy Altair i Deneb. W kolejności są to najjaśniejsze gwiazdy konstelacji Orła i Łabędzia. W przybliżeniu godzinę przed północą, kiedy to już dobrze się ściemni, możemy w pełni podziwiać ten asteryzm aż do brzasku. W trójkącie tym, najwyżej nad horyzontem, mieści się prawie w całości Łabędź (jego jasne gwiazdy tworzą krzyż), na prawo, nieco poniżej Lira i u dołu Orzeł. Przez wszystkie te trzy gwiazdozbiory, w ich tle, przebiega Droga Mleczna. Aby naszą Galaktykę na niebie dostrzec, wystarczy sprawne oko i poświęcenie paru chwil w bardzo późny pogodny wieczór, ale z dala od wszelkich sztucznych świateł.
