Krakowska część Światowego Kongresu Kopernikańskiego za nami. Ciąg dalszy 21-24 czerwca 2023 w Olsztynie

W ramach obchodów 550. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika zorganizowano Światowy Kongres Kopernikański, który uroczyście zainaugurowano w dzień jego urodzin 19 lutego 2023 w Toruniu. W maju 2023 obrady Kongresu przeniosły się do Krakowa. Program krakowskiej części Kongresu skupił się na filozoficznej i ekonomicznej działalności Kopernika.

Rok 2023 został ogłoszony przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej rokiem Mikołaja Kopernika. 19 lutego, dokładnie w 550. rocznicę narodzin Mikołaja Kopernika, na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu zainaugurowany został Światowy Kongres Kopernikański. To najważniejszy akcent obchodów Roku Kopernika. Głównym celem Kongresu jest przedstawienie stanu badań nad życiem i działalnością Mikołaja Kopernika, a także jego wpływem na rozwój nauki, kultury i sztuki.

Organizatorzy Kongresu

Światowy Kongres Kopernikański rozłożony jest w czasie na kilka miesięcy i organizowany jest przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie oraz Instytut Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk. Kongres ma formułę kroczącą i obrady będą odbywały się kolejno w Toruniu, Krakowie, Olsztynie i z powrotem w Toruniu.

O uroczystym otwarciu obrad Kongresu w Toruniu 19 lutego 2023 portal zwrot.cz informował tutaj.

Filmowe podsumowanie uroczystości inaugurujących Światowy Kongres Kopernikański przygotował Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Krakowska część Kongresu

W dniach 24-26 maja 2023 odbyła się krakowska część Światowego Kongresu Kopernikańskiego organizowana przez Uniwersytet Jagielloński. Naukowcy z całego świata spotkali się w ramach dwóch sekcji: filozoficznej nazwanej Dziedzictwo kopernikańskie i ekonomicznej zatytułowaną Wokół pieniądza. Każda z wyżej wymienionych sekcji miała ambicję przybliżenia i nadania współczesnego kontekstu zasadniczym teoriom opracowanym przez Mikołaja Kopernika – heliocentrycznej przedstawionej w dziele O obrotach i ekonomicznej zawartej w traktacie O biciu monety.

Szczegółowy program wykładów i dyskusji krakowskiej części Kongresu znajduje się tutaj.

Obrady odbyły się w Auditorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego przy ul. Krupniczej 33 w Krakowie. Wszystkie wykłady i debaty były transmitowane za pośrednictwem platformy YouTube tutaj.

Strona poświęcona obchodom Roku Kopernika na Uniwersytecie Jagielońskim znajduje się tutaj.

Strona Światowego Kongresu Kopernikańskiego znajduje się tutaj.

Tematy niektórych dyskusji

Uczestnicy panelu dyskusyjnego Jak Kopernik widział świat? zauważyli, że Mikołaj Kopernik w ciągu większości swojego życia, pracując przez 40 lat na Warmii, działał samotnie, w pustce intelektualnej. Nie można wskazać nikogo, z kim mógł rozmawiać wtedy o astronomii, nie wiemy nic o jego kontaktach z uczonymi z innych ośrodków.

Podczas dyskusji zauważono, że bez rewolucji nauka wpada w stagnację. Sytuacja we współczesnej nauce nie jest dobra, ponieważ od dawna nie wypracowano żadnych przełomowych teorii. Źródłem tego może być system edukacji, który promuje dogmatyzm, a nie niezależne myślenie. Stąd bierze się strach przed podważaniem autorytetów i skupienie się na ciągłym przetwarzaniu znanych już schematów. Dalej rozmowa zeszła na temat spadku jakości badań naukowych i publikowanych prac. W opinii panelistów, obecnie mamy zbyt dużo „złej nauki”. Problemem jest też poziom nauczania na uczelniach i nadprodukcja prac wynikająca z założeń systemu, który wymaga publikacji i traktuje je jako certyfikat potwierdzający zdolność do nauczania.

W części filozoficznej omawiano między innymi różne poglądy dotyczące zasady antropicznej. Słuchacze mieli szanse zapoznać się między innymi z koncepcjami, co do których wciąż nie ma zgody wśród fizyków, próbujących odpowiedzieć na pytania takie jak: czy wszechświat jest dostrojony do życia? Kiedy powstał czas i dlaczego biegnie?

W ramach części ekonomicznej odbył się między innymi panel Rewolucja cyfrowa i jej konsekwencje dla sfery finansowej i realnej gospodarki. Zaproszeni eksperci rozmawiali o zmianach, jakie sztuczna inteligencja, cyfryzacja i postęp technologiczny wywierają nie tylko na kwestie gospodarcze, ale także codzienne życie. Zwracano uwagę na potrzebę zapewnienia całemu społeczeństwu wykształcenia, które umożliwi mu swobodne posługiwanie się najnowszymi osiągnięciami techniki i poruszanie się w świecie po transformacji cyfrowej i zeroemisyjnej.

Z kolei dyskusja panelowa Prognozowanie Makroekonomiczne. Teoria i Praktyka dotyczyła tego, w jakim kierunku zmierza obecnie modelowanie makroekonomiczne, jakie są główne źródła błędów w tej dziedzinie i jak zmienia się ono pod wpływem krytyki wywołanej kryzysami lub w obliczu nieprzewidywalności zdarzeń (jak np. pandemia, czy wojna).

Wystawa Mikołaj Kopernik – odnowiciel astronomii

Wydarzeniem towarzyszącym krakowskiej części Światowego Kongresu Kopernikańskiego jest wystawa Mikołaj Kopernik – odnowiciel astronomii. Organizatorem wystawy jest Biblioteka Jagiellońska.

W sali wystawowej Biblioteki Jagiellońskiej przy ulicy Oleandry 3 w Krakowie można obejrzeć na żywo najważniejsze kopernikana znajdujące się w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej, między innymi przechowywany na co dzień w skarbcu rękopis dzieła De revolutionibus, jego pierwsze (Norymberga 1543), drugie (Bazylea 1566) i trzecie (Amsterdam 1617) wydanie. Wystawa trwa do końca czerwca 2023.

Dalsze obrady Kongresu

Obrady Światowego Kongresu Kopernikańskiego zostaną wznowione w dniach 21-24 czerwca 2023 w Olsztynie gdzie naukowcy skupią się na biografii Mikołaja Kopernika, a także muzeach mu poświęconych.

Toruńska część Kongresu (12–15 września 2023) zgromadzi historyków, kulturoznawców, literaturoznawców i historyków sztuki zainteresowanych miejscem Mikołaja Kopernika w szeroko rozumianej kulturze, a także astronomów i historyków astronomii oraz przedstawicieli nauk medycznych. Będzie to jednocześnie zakończeniem tego wyjątkowego wydarzenia.