W Chorzowie otwarto Centrum Mikroskopowego Badania Materii SPIN-Lab. To jedna z najnowocześniejszych placówek tego typu w Polsce

Do zadań nowego Centrum Mikroskopowego Badania Materii SPIN-Lab należą konsolidacja i rozwój prowadzonych w regionie badań między innymi nad fizykochemicznymi właściwościami nowoczesnych materiałów i nanomateriałów znajdujących zastosowanie w wielu dziedzinach. Centrum uroczyście otwarto w marcu 2023 na Uniwersytecie Śląskim.

Centrum Mikroskopowego Badania Materii SPIN-Lab (CMBM SPIN-Lab) to nowe laboratoria dostosowane do wymagań najnowszych mikroskopów elektronowych i sił atomowych. Są to również pomieszczenia do prowadzenia prac naukowych i badawczo-rozwojowych oraz realizacji usług i projektów. Centrum jest zlokalizowane w nowym budynku laboratoryjnym w chorzowskim kampusie Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Inwestycja kosztowała ponad 31,5 milionów złotych i była dofinansowana ze środków unijnych.

Mikroskop elektronowy to mikroskop, który do obrazowania materii wykorzystuje elektrony rozpędzone do bardzo dużych prędkości. Jest to urządzenie, które umożliwia nam obserwowanie materii z dużo większym powiększeniem niż pod promieniowaniem światła widzialnego. Jest to powiększenie do kilku milionów.

Relacja z uroczystego otwarcia Centrum SPIN-Lab w Chorzowie:

Zadania Centrum SPIN-Lab

Nowo utworzone Centrum będzie spełniało niezwykle istotne zadania. To właśnie tu konsolidowane i rozwijane będą prowadzone w regionie badania. Innowacyjny charakter przejawia się zarówno w wyjątkowej infrastrukturze badawczej, jak i nowoczesnej strukturze organizacyjnej, a także zintegrowanych programach badawczych i edukacyjnych angażujących biznesowych partnerów projektu oraz kooperujące jednostki badawcze, takich jak Politechnika Śląska i Śląski Uniwersytet Medyczny.

Nowoczesne wyposażenie Centrum umożliwia badanie fizykochemicznych właściwości nowoczesnych materiałów i nanomateriałów, znajdujących zastosowanie między innymi w medycynie (nowe leki i mechanizmy ich oddziaływania), farmacji (kontrolowane dostarczanie substancji aktywnych), lotnictwie (kompozyty funkcjonalne), motoryzacji (lekkie konstrukcje, baterie), w nowoczesnych panelach fotowoltaicznych trzeciej generacji (barwnikowe i perowskitowe panele fotowoltaiczne) i wielu innych dziedzinach.

Porozumienie ponad stu specjalistów z różnych obszarów mikroskopii zarówno z uczelni, jak i ośrodków badawczych różnych firm, pozwala realizować usługi badawcze, rozwojowe i edukacyjne, doradztwo naukowo-techniczne, szkolenia, warsztaty i seminaria oraz usługi eksperckie. Część badań ma być skomercjalizowanych.

Uniwersytet Śląski przygotował krótki film prezentującego centrum SPIN-Lab:

Wyposażenie Centrum SPIN-Lab

Działania inwestycyjne zakończono w 2022 roku, uruchamiając najnowocześniejsze na Śląsku centrum mikroskopii specjalizujące się w korelacyjnych badaniach materii, szczególnie materii miękkiej. Centrum zostało wyposażone w nowoczesną i zaawansowaną aparaturę laboratoryjną czeskiej firmy TESCAN, która jest jedną z wiodących firm w usługach i w przemyśle wysokich technologii w skali światowej, w Czechach jest najważniejszym ośrodkiem specjalizujących się w tego typu usługach i produktach technicznych. Podczas uroczystego otwarcia Centrum 1 marca 2023 została podpisana umowa o dalszej współpracy z firmą TESCAN.

W Centrum Mikroskopowego Badania Materii SPIN-Lab znajduje się:

• transmisyjny mikroskop elektronowy przystosowany do badań w warunkach kriogenicznych,
• skaningowy mikroskop elektronowy sprzężony z ksenonowym działem jonowym,
• skaningowy mikroskop elektronowy z detektorami EDX, WDX i spektrometrem Ramana,
• mikroskop konfokalny z białym laserem,
• oraz mikrotomograf rentgenowski.

To najnowocześniejsza aparatura dostępna na rynku, która umożliwia korelacyjne badanie materii w skali molekularnej i powiązanie właściwości materiałów z ich strukturą. Dzięki tej aparaturze przyspiesza się elektrony do prędkości połowy prędkości światła, czy też ogląda próbki w temperaturze około minus sto osiemdziesiąt stopni Celsjusza.

Cele i perspektywy projektu Centrum SPIN-Lab

Realizacja projektu CMBM SPIN-Lab, między innymi poprzez partycypowanie w globalnym trendzie rozwoju badań mikroskopowych dotyczącym materiałów biologicznych, biochemicznych, inżynierskich, medycznych i farmaceutycznych, umożliwi stworzenie centrum doskonałości w obszarze badania materii, w szczególności miękkiej, metodami mikroskopowymi.

Centrum wpisuje się w intensywny postęp w dziedzinach nauk ścisłych i przyrodniczych, nauk inżynieryjno-technicznych, nauk medycznych oraz nauk o zdrowiu, związany z rozwojem w obszarze mikroskopowego obrazowania materii w skali molekularnej, włącznie z badaniami w warunkach kriogenicznych, skorelowanego z obrazowaniem spektroskopowym.

Źródło: Uniwersytet Śląski w Katowicach