W towarzystwie smoka wawelskiego, lajkonika i Lewandowskiego. Obejrzyj wystawę szopek krakowskich [zdjęcia]

KRAKÓW / Jeszcze przez cały miesiąc można oglądać w Pałacu Krzysztofory w Krakowie (Muzeum Historyczne Miasta Krakowa) wystawę pokonkursową na szopkę krakowską. W tym roku wydarzenie obchodzi 80. jubileusz. Szopki krakowskie wykonywane są do dzisiaj dzięki dorocznym konkursom organizowanym w Krakowie od 1937 roku (z przerwą w czasie wojny).

Jak podaje Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, w tym roku do konkursu zgłoszono 142 szopki – 59 szopek w kategorii seniorów, 7 szopek w kategorii szopek młodzieżowych, 24 szopki rodzinne, 20 szopek dziecięcych indywidualnych oraz 32 szopki szkolne.

Korowód szopek

Jak co roku, szopkarze przenieśli swoje dzieła w pierwszy czwartek grudnia na Rynek Główny w Krakowie i ustawili je na stopniach pomnika Adama Mickiewicza, gdzie można je było podziwiać od 10.00 do 12.00. Po hejnale krakowskim wyruszył korowód szopek wokół Rynku prowadzony przez kapelę „Złoty Kłos”. Szopkarze zaprezentowali swoje dzieła na scenie, a następnie przenieśli je do Pałacu Krzysztofory. Tam szopki zostały ocenione przez jury składające się m.in. z historyków, etnografów, historyków sztuki, architektów i plastyków.

Aby szopka zakwalifikowała się do konkursu, musi spełniać kilka warunków. Tradycyjna szopka krakowska powinna zawierać m.in. scenę Bożego Narodzenia, figurki postaci z historii, legend i zwyczajów krakowskich. Szopka powinna również nawiązywać do zabytkowych budowli krakowskich oraz być w kolorach czerwonym, zielonym, niebieskim i złotym.

Tradycje szopkarskie w Krakowie sięgają XIX wieku

Szopka krakowska jest najbardziej znaną i zróżnicowaną pod względem form i wzornictwa szopką w Polsce. Jej tradycje sięgają XIX wieku, gdy szopki zaczęli wykonywać cieśle i murarze z Krakowa i podkrakowskich wsi. Prekursorami tego stylu w polskim szopkarstwie byli Michał i Leon Ezenekierowie, którzy pierwsze tego typu szopki stworzyli w 1860 r. W ich ślady poszli kolejni, często bezrobotni w okresie zimowym, murarze krakowscy.

Szopki wznoszono na szkieletach z drewna i dykty, tektury i masy papierowej. Wyklejano je początkowo kolorowym, glansowanym papierem, później błyszczącą kolorową cynfolią. Sylwetki szopek krakowskich przypominają kościoły lub pałace z trzema lub pięcioma wysokimi wieżami nakrytymi kopułami lub strzelistymi iglicami. Charakteryzują się bardzo ozdobnymi fasadami i mnóstwem misternie wykonanych detali architektonicznych, filigranowych ozdób: wieżyczek, galeryjek, łuków, kolumn, gzymsów, krat, witraży, łukowatych okien itd.

Architektura tych dzieł naśladuje gotyckie i barokowe budowle starego Krakowa: Zamek Królewski i katedrę na Wawelu, mury obronne, Kościół Mariacki, Sukiennice i inne.

O tym, skąd wzięła się tradycja stawiania szopek, pisaliśmy szerzej tutaj.

W tym roku na wieżach szopek pojawiły się flagi ukraińskie

Szopki krakowskie wykonywane są do dzisiaj dzięki dorocznym konkursom organizowanym w Krakowie od przedwojnia. Jerzy Dobrzycki, kierujący magistrackim działem propagandy, w 1937 roku zorganizował pierwszy Konkurs Szopek Krakowskich. Po II wojnie światowej konkursy wznowiono, a ich organizacji podjęło się Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, kontynuujące tę tradycję do dziś.

Element współzawodnictwa sprawia, że co roku artyści poszukują nowych środków wyrazu i wykonują szopki z coraz większą precyzją. Twórcy szopek krakowskich w swoich dziełach poruszają aktualne tematy społeczne, polityczne czy kulturowe. W tym roku wielu szopkarzy umieściło na wieżach budowli oprócz flag polskich również flagi ukraińskie w geście solidarności. Nie zabrakło również Lewandowskiego zmierzającego do Dzieciątka z darami.

Szopka krakowska jest ewenementem na światową skalę. Wyjątkowość zjawiska podkreśla wpisanie go w 2014 roku na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Ponadto od roku 2018 tradycja wykonywania szopek jest pierwszym wpisem z Polski na Liście reprezentatywnej niematerialnego dziedzictwa ludzkości UNESCO.

Wystawa będzie czynna do 26 lutego

Śpieszcie się, żeby zobaczyć wystawę, ponieważ będzie ona dostępna dla zwiedzających tylko do 26 lutego. Będąc w Krakowie, można również obejrzeć otwarty po półrocznej przerwie Skarbiec Koronny w nowej aranżacji w jednym z najpiękniejszych pomieszczeń Wawelu – Sali Kazimierzowskiej.