Michał Sędziwój ma swoją tablicę w Krawarzach. W planach ekspozycja interaktywna [zdjęcia]

KRAWARZE / Michał Sędziwój był polskim lekarzem i alchemikiem, zaufanym dworzaninem króla polskiego Zygmunta III, związanym także z praskim dworem cesarza Rudolfa II.

Dzisiaj na Zamku w Krawarzach odsłonięto uroczyście tablicę poświęconą tej jednej z najciekawszych osobowości okresu późnego Odrodzenia. Uroczystość była wspólnym przedsięwzięciem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w Ostrawie, zrealizowanym przez Fundację „Silva Rerum Polonarum”.

W uroczystości udział wzięli oprócz władz Krawarz również przedstawiciele partnerskiego miasta Lublińca. Odsłonięcia dokonała konsul generalna RP w Ostrawie Izabella Wołłejko-Chwastowicz wspólnie z burmistrz miasta Moniką Brzeskovą.

W Krawarzach dzisiaj odsłonięto tablicę poświęconą Michałowi Sędziwojowi, polskiemu alchemikowi, sekretarzowi królewskiemu Zygmunta III Wazy. pic.twitter.com/7jFTx89Mji

— Zwrot (Zaolzie) (@Zwrot) August 19, 2022

„Bogaty dorobek naukowy Michała Sędziwoja stanowi zarazem wkład do polskiego oraz czeskiego dziedzictwa historycznego i jest świadectwem wielowiekowych związków kulturowych i politycznych obu narodów” – napisał wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin w liście skierowanym do uczestników uroczystości odsłonięcia tablicy.

W planach nowa ekspozycja

Dyrektor Zamku podkreśliła, że odsłonięcie tablicy nie jest jedynym działaniem mającym na celu promocję postaci polskiego alchemika, lekarza i dyplomaty. – Przygotowujemy nową interaktywną ekspozycję, która miałby się znaleźć na parterze naszego zamku. Wszystko zależy od tego, czy uda nam się uzyskać dotację na ten cel, nie mniej plany ekspozycji już są prawie gotowe, jej libretto przygotowane – zdradziła Silvie Hříbková, kierownik wydziału kultury Zamku Krawarze.

Goście uroczystości mogli też zaznajomić się z wystawą poświęconą Michałowi Sędziwojowi oraz zwiedzić zamek. Natomiast po południu w ogrodach zamkowych odbyła się lekcja pokazowa chemii.

Sędziwój uważany jest za prekursora odkrycia tlenu w powietrzu

Michał Sędziwój był jedną z najciekawszych osobowości w okresie późnego Renesansu w Europie. Stał się bohaterem wielu opowiadań, legend i filmu.

Urodził się prawdopodobnie 2 lutego 1566 roku w ziemi krakowskiej. Pierwsze nauki pobierał w szkole przyklasztornej w Krakowie. W 1590 roku wstąpił na uniwersytet w Lipsku, a w 1591 r. studiował na uniwersytecie w Wiedniu.  

Kariera dyplomatyczna

W 1593 roku pojawił się w Pradze i wstąpił na służbę u cesarza Rudolfa II. Jako jego dworzanin rozpoczął studia na uniwersytecie w Altdorfie w roku 1595. Odwiedzał także uniwersytety w Rostocku, Ingolsztacie i Cambridge. W 1598 roku został doradcą cesarza i zaczął pełnić funkcję emisariusza dyplomatycznego między nim a królem Polski Zygmuntem III Wazą.

Na cesarskim dworze Sędziwój organizował pokazy doświadczeń alchemicznych, które przyciągały tłumy ciekawskich widzów. Jest autorem dzieła Novum Lumen Chemicum. Dwanaście traktatów o kamieniu filozofów, wyprowadzonych ze źródła Natury i doświadczenia ręcznego, po raz pierwszy wydanego w Pradze w 1604 r. które do roku 1778 r. miało 53 wydania w językach: niemieckim, francuskim, angielskim, rosyjskim, holenderskim, czeskim i polskim. Egzemplarze pracy Sędziwoja znajdywały się w bibliotekach takich uczonych, jak Isaac Newton i Antoine Lavoisier.

Będąc zaufanym cesarza, Sędziwój zyskał wielu przyjaciół w Czechach wśród magnatów, ziemiaństwa i mieszczan praskich. Do wcześniejszych przyjaciół należeli Karol z Zerotina, Zbynek Zajc, Popp i Lobkovitz; do późniejszych – Ludvik Koralek, bogaty mieszczanin praski, lekarz dr Oswald Groll, dr Wenceslaus Lavinius i Karp z Karpsteinu. W ich otoczeniu Sędzimir przeprowadzał swe doświadczenia alchemiczne.

Stworzenie wielkich ośrodków przemysłowych polski

W 1607 r. Sędziwój odwiedził Kolonię i tu opublikował swą satyrę na alchemię: Dialogus Mercurii, Alchemistae et Nature. Po powrocie do Polski Sędziwój objął urząd dworzanina u królowej Konstancji, drugiej żony Zygmunta III. Stał się bliskim współpracownikiem marszałka koronnego Mikołaja Wolskiego. Wspólnie założyli oni wiele kuźni oraz huty żelaza i mosiądzu w Krzepicach, które stały się wielkim ośrodkiem przemysłowym Polski.

W 1626 roku Sędziwój przeniósł się na Morawy. W 1631 roku stał się właścicielem zamku w Kravařach. Tam zmarł w czerwcu 1636 roku. Został pochowany w kościele pw. Świętego Ducha w Opawie.

(indi, HS, mat. prasowe)