W Karwinie powstanie Eden. Połączenie atrakcji turystycznej i instytucji badawczej

KARWINA / W 2027 roku w Karwinie najprawdopodobniej otwarta zostanie nowa atrakcja turystyczna, która będzie służyła też do celów naukowych i badawczych – EDEN Silesia.

Inspiracją dla projektu EDEN Silesia jest angielski projekt EDEN, który powstał na terenie byłej kopalni kaolinu w hrabstwie Kornwalii. W dużych szklarniach zwiedzający, którzy przyjeżdżają tam nie tylko z Wielkiej Brytanii, ale z całej Europy i innych części świata, mogą zapoznać się z różnorodnymi siedliskami. Są odpowiednie dla wielu różnych gatunków roślin, a także rzadkich motyli i owadów.

Realizatorem Uniwersytet Śląski w Opawie

Kornwalijski EDEN stał się inspiracją dla projektów w różnych częściach świata. Kolejny ma powstać właśnie w Karwinie. Zostanie zrealizowany przez Uniwersytet Śląski w Opawie na terenach, które kiedyś należały do przemysłu i górnictwa węglowego.

– Inspiracją dla Uniwersytetu Śląskiego przy opracowywaniu planu projektu były dwudziestoletnie doświadczenia w realizacji pierwszego projektu EDEN w Wielkiej Brytanii. Na początku był tylko obszar zdewastowany przez wydobycie kaolinu, w efekcie powstał prawdziwy rajski ogród z trzema tysiącami gatunków roślin i ogromnymi korzyściami dla lokalnej gospodarki. Naszym celem jest przyniesienie takich samych korzyści do Karwiny i okolicy. W szczególności chodzi nam o przekształcenie i uzdrowienie znacznej części krajobrazu zniszczonego w przeszłości przez górnictwo oraz stworzenie możliwości edukacyjnych i badawczych ukierunkowanych na zrównoważony rozwój. Oczywiście korzyści, jakie przyniesie projekt, będą o wiele większe – opisał cele projektu Tomáš Gongol, prorektor ds. strategii i komunikacji Uniwersytetu Śląskiego.

Specjaliści z brytyjskiego projektu EDEN

Uniwersytet Śląski wspólnie z województwem morawsko-śląskim i miastem Karwina od ponad roku prowadzi rozmowy z przedstawicielami brytyjskiego projektu EDEN. Głównym tematem jest nie tylko przyznanie koncesji dla EDEN Silesia, ale także realizacja studium wykonalności dla tego ambitnego projektu.

Dlatego też, po serii wcześniejszych spotkań technicznych, managerowie wyższego szczebla z brytyjskiego Edenu przyjechali, aby przekonać się o jakości i przydatności czeskich obiektów oraz uzgodnić konkretne elementy dalszej współpracy.

– Czeski Eden jest dobrze przygotowany pod każdym względem, a zwiedzanie okolicy utwierdziło nas w przekonaniu, że nie odbyliśmy tej podróży na próżno. Połączenie z uniwersytetem, a tym samym potencjał naukowo-badawczy projektu, jest zupełnie wyjątkowy. Nigdzie indziej na świecie nie znaleźliśmy takiej synergii z nauką, ale także z władzami lokalnymi – zauważył dyrektor generalny Eden Project International David Harland, który ma doświadczenie w realizacji podobnych projektów w innych częściach świata.

– Rozpoczynamy studium wykonalności, które odpowie na podstawowe pytania, takie jak możliwość ogrzewania szklarni gazami kopalnianymi. W najbliższych tygodniach poznacie naszych kolegów, którzy przyjadą tutaj, aby bardziej szczegółowo zbadać podłoże, kubaturę szklarni i formę przyszłej architektury – dodał David Harland.

Koncepcja nawiązuje do św. Barbary

Kolejnym ważnym elementem dwudniowej wizyty Anglików była koncepcja architektoniczna szklarni. Wizja projektu EDEN Silesia, przedstawiona przez pracownię Fiala Architects, współgra z historycznym kontekstem tego obszaru.

Jak mówi architekt Jiří Fiala, koncepcja nawiązuje do patronki górników, św. Barbary, oraz do gałązek św. Barbary, czyli gałęzi wiśni ściętych w dniu św. Barbary, które zakwitają w Boże Narodzenie. Symbol ten wyłania się z gruzów czarnego, zdewastowanego krajobrazu jako biały kwiat niosący nadzieję na zmianę i materializuje się w samym budynku EDEN.

Szansa dla Karwiny

– Przygotowywaliśmy projekt, mając na uwadze historię tego miejsca. Karwina, a szczególnie Stara Karwina i jej okolice, mają burzliwą historię i posiadają znaczące dziedzictwo kulturowe i historyczne, które musimy i chcemy szanować – wyjaśnia Jakub Unucka, wicehetman województwa morawsko-śląskiego.

Projekt EDEN Silesia wspiera także miasto Karwina. – Widzę EDEN jako główny projekt, który może odmienić Karwinę. Ożywi to nasze miasto i krajobraz górniczy oraz zwiększy atrakcyjność całego regionu. Z pewnością przyciągnie też dodatkowy kapitał i zapewni naszym mieszkańcom nowe miejsca pracy. Przygotowaliśmy już rozwiązanie przestrzenne i wkrótce przedstawimy je radzie miejskiej – powiedział Lukáš Raszyk, zastępca prezydenta Karwiny.

Budżet EDEN Silesia wynosi 2,4 mld koron czeskich. Największą część kosztów powinien pokryć Europejski Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, który jest przeznaczony dla regionów dotkniętych problemem górnictwa węglowego. Projekt został już zarejestrowany w Brukseli jako jeden ze strategicznych projektów województwa morawsko-śląskiego, a z pieniędzy europejskich można sfinansować do 95% kosztów kwalifikowanych.